Амьд биеийн үржлийн бэлгийн ба бэлгийн бус гэсэн хоёр үндсэн хэлбэр байдаг.

a. Бэлгийн бус үржлийн хэлбэрүүдээс 3-г нэрлэнэ үү. [3]

b. Бэлгийн бус үржлийн нахиалан үржих хэлбэрээр үржиж буй хөрөнгө мөөгийг зурж тайлбарлана уу. [3]

c. Нахиалан үржих нь хоёрчлон хуваагдах үржлээс ямар ялгаатай болохыг хүснэгтэд нөхөж бичнэ үү. [4]

	Нахиалан үржих	Хоёрчлон хуваагдах
1
Жишээ:

Зураг дээр эрэгтэй хүний ялгаруулах болон үржлийн эрхтний тогтолцоог үзүүлжээ.

a. Зураг дээр эр бэлгийн эс боловсруулдаг хэсгийг тодруулан будна уу. [1]

b. Боловсорсон эр бэлгийн эс гадагшлах явцдаа дайран гарах эрхтнүүдийг сумтай шугамаар зурж, тэмдэглэнэ үү. [2]

c. Эр бэлгийн эсийн боловсролтод төмсөгний дайврын үүрэг юу вэ? [1]

Зураг дээр эрэгтэй хүний ялгаруулах болон үржлийн эрхтний тогтолцоог үзүүлжээ.

a. Зураг дээр үрийн шингэнийг зөөвөрлөх бүтцийн хэсгийг зааж нэрлэнэ үү. [1]

b. Ялгаруулах эрхтний тогтолцооны нэгэн эрхтэнг тодруулан будна уу. [1]

c. Эр бэлгийн эсийн боловсролтод хуухнагийн үүргийг тайлбарлан бичээрэй. [2]

Эслэгийг боловсруулан мяндас гарган авдаг бөгөөд энэ нь даавуу болон бусад утаслаг материал үйлдвэрлэх мономер болдог. Эслэг нь олон тооны бета глюкозоос тогтдог. Бета глюкоз ямар томъёотой вэ?

• А

• B

• C

• D

Зурагт эмэгтэй хүний үржлийн эрхтний тогтолцооны тууш огтлолын бүдүүвчийг үзүүлжээ.

a. Зураг дээр өндгөн эс боловсрох эрхтнийг зааж нэрлэнэ үү. [1]

b. Умайн гуурсан хоолойн үүргийг тайлбарлана уу. [2]

c. Эр бэлгийн эсөндгөн эс рүү хүрэх замыг зураг дээр зурна уу. [2]

Зурагт эмэгтэй хүний үржлийн эрхтний тогтолцооны туушогтлолын бүдүүвчийг үзүүлжээ.

a.Зураг дээр үр тогтолт явагдах эрхтнийг зааж нэрлэнэ үү. [1]

b. Умайн хананы үүргийг тайлбарлана уу. [2]

c.Үр тогтсон өндгөн эс хэрхэн зөөвөрлөгдөн, хаана бэхлэгдэн, хөврөл хөгжихийг зураг дээр тэмдэглэглэнэ үү. [2]

Дараах зурагт шавжаар болон салхиар тоос хүртдэг хоёр цэцгийн бүдүүвч зургийг үзүүлжээ.

1 2

a. Зураг дээрх хоёр цэцгийн хамгаалах үүрэгтэй бүтцийн хэсгийг харьцуулан, хүснэгтэд нөхөж бичнэ үү. [3]

Бүтцийн хэсэг	1-р цэцэг	2-р цэцэг

b. 1-р цэцэг салхиар тоос хүртдэг. Салхиар тоос хүртэхэд зохилдсон шинжүүдээс хоёрыг бичнэ үү. [2]

c. 2-р цэцгийн зураг дээр мейоз хуваагдал явагдах нэг хэсгийг зааж, нэрлэнэ үү. [2]

Жирэмслэлтээс сэргийлэх олон арга байдаг. Эмэгтэй хүний умайн гуурсан хоолойг боох мэс заслын арга нь үүний нэг жишээ юм.

a. Дээрх аргаас гадна жирэмслэлтээс сэргийлэх гурван аргыг нэмж нэрлэнэ үү. [3]

b. Эмэгтэй хүнд ихэвчлэн хэрэглэдэг, жирэмслэлтээс хамгаалах нэг аргыг тайлбарлана уу. [2]

c. Бэлгийн замын халдварт өвчнүүдээс сэргийлж чадах жирэмслэлтээс хамгаалах аргаас нэгийг нэрлэнэ үү. [1]

Жирэмслэлтээс сэргийлэх олон арга байдаг. Ерөндөг (спираль) нь үүний нэг жишээ юм.

a. Дээрх аргаас гадна жирэмслэлтээс сэргийлэх гурван аргыг нэмж нэрлэнэ үү. [3]

b. Эрэгтэй хүнд ихэвчлэн хэрэглэдэг, жирэмслэлтээс хамгаалах нэг аргыг нэрлэнэ үү [1]

c. Дааврын эм уух нь жирэмслэлтээс хамгаалах аргын нэг боловч бэлгийн замын халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх боломжгүйн учрыг тайлбарлана уу. [2]

Амьд биеийн бэлгийн бус үржлийн нэг жишээ бол төмсийг булцуугаар тариалах юм.

a) Төмсийг булцуугаар тариалахын давуу талаас хоёрыг бичнэ үү. [2]

b) Ургал үржлээр үрждэг ургамлуудаас хоёрыг нэрлэнэ үү. [2]

c) Бэлгийн үржлийн тодорхойлолтыг бичнэ үү. [2]

Зураг дээр үр соёолоход шаардлагатай нөхцлийг ажиглах туршилтыг үзүүлжээ. А, В, С, D хуруу шилийг тасалгааны температурт, Е хуруу шилийг хөргөгчид тавьсан.

a. Ямар хуруу шилтэйүрүүд соёолох вэ? [2]

b. Ямар хуруу шилтэй үрүүд соёолохгүй вэ? [3]

c.Энэ туршилтын үр дүнгээс ямар дүгнэлт хийх вэ? Тайлбарлан бичнэ үү. [2]

Амьд биеийн бэлгийн бус үржлийн нэг жишээ бол төмсийг булцуугаар тариалах юм.

a) Төмсийг булцуугаар тариалахын сул талаас нэгийг бичнэ үү. [1]

b) Бэлгийн үржлээр үрждэг ургамлуудаас хоёрыг нэрлэнэ үү. [2]

c) Бэлгийн бус үржлийн тодорхойлолтыг бичнэ үү. [2]

Амьд биеийн бэлгийн бус үржлийн нэг жишээ бол төмсийг булцуугаар тариалах юм.

a) Төмсийг булцуугаар тариалахын сул талаас нэгийг бичнэ үү. [1]

b) Бэлгийн үржлээр үрждэг ургамлуудаас хоёрыг нэрлэнэ үү. [2]

c) Бэлгийн бус үржлийн тодорхойлолтыг бичнэ үү. [2]

Зураг дээр үр соёолоход шаардлагатай нөхцлийг ажиглах туршилтыг үзүүлжээ. А, В, С, D хуруу шилийг тасалгааны температурт, Е хуруу шилийг хөргөгчид тавьсан.

a. Хуруу шилэнд хийсэн тосны үүргийг тайлбарлана уу. [2]

b. Хуруу шилэнд яагаад буцалгасан ус хийсэн бэ? [1]

c. Аль хуруу шилтэй үр соёолох вэ? Учрыг тайлбарлана уу. [2]

Зураг дээр үр соёолоход шаардлагатай нөхцлийг ажиглах туршилтыг үзүүлжээ. А, В, С, D хуруу шилийг тасалгааны температурт, Е хуруу шилийг хөргөгчид тавьсан.

a. Хуруу шилнүүд дэх хөвөнгийн үүргийг бичнэ үү. [1]

b. С хуруу шилний хар цаасны үүргийг тайлбарлана уу. [1]

c. Е хуруу шилтэй үр соёолох уу? Учрыг тайлбарлана уу. [2]

Үрийн соёололторчны хүчин зүйлээс шууд хамаардаг. Сурагч үрийн соёололтод дулааны нөлөөг илрүүлэх туршилт хийж, үр дүнг хүснэгтээр үзүүлжээ.

Хугацаа \ хоног	Тасалгааны буюу (+25) 0С-ийн температурт	(+10)0С –ийн температурт
Эхний өдөр	0	0
2өдөр	2 см	1 см
3 өдөр	5 см	3 см
4өдөр	9 см	6 см
5өдөр	11 см	7 см

a) Үрийн соёололт хамгийн эрчимтэй байсан температур болон хугацааг тогтооно уу. [2]

b) Үрийн соёололтод сөрөг нөлөө үзүүлэх өөр нэг хүчин зүйлийг нэрлэнэ үү. [1]

b) Тасалгааны температур дахь үрийн соёололтын үр дүнгээр шугаман график зурна уу. [4]

Зураг дээр үр соёолоход шаардлагатай нөхцлийг ажиглах туршилтыг үзүүлжээ. А, В, С, D хуруу шилийг тасалгааны температурт, Е хуруу шилийг хөргөгчид тавьсан.

a. Үр соёолоходэсийн ямар хуваагдал явагдах вэ? [1]

b. Ямар хуруу шилэнд байгаа үрүүдэд эсийн хуваагдал явагдах вэ? [1]

c. Энэ туршилтын үед тогтмол байлгах нөхцлүүдийг тодорхойлно уу. [2]

Үрийн соёололт орчны хүчин зүйлээс шууд хамаардаг. Сурагч үрийн соёололтод чийгийн нөлөөг илрүүлэх туршилт хийж, үр дүнг хүснэгтээр үзүүлжээ.

Хугацаа \ хоног	Хангалттай чийгтэй	Харьцангуй бага чийгтэй
Эхний өдөр	0	0
2 дахь өдөр	2 см	1 см
3 дахь өдөр	5 см	2 см
4 дэх өдөр	9 см	3 см
5 дахь өдөр	11 см	3 см

a) Үрийн соёололтод чийг ямар нөлөөтэйг туршилтын үр дүнг ашиглан тайлбарлана уу. [2]

b) Үрийн соёололтод эерэг нөлөө үзүүлэх өөр нэгэнхүчин зүйлийг нэрлэнэ үү. [1]

c) Хүснэгт дэх үрийн соёололтын үр дүнгээр хоёр шугаман график зурна уу. [4]

Үрийг хөрсөнд суулгасны дараах эхний 5 хоногт үрийн хуурай жинд гарсан өөрчлөлтийг графикаар үзүүлжээ.

a. Үр суулгах үед үрийн хуурай жин ойролцоогоор хэд байсан бэ? [1]

b. Үрийн хуурай жин хэд дэх хоногоос буурсан бэ? [1]

c. Үрийн хуурай жин яагаад буурсныг тайлбарлана уу. [2]

Үрийг хөрсөнд суулгасны дараах эхний 5 хоногт үрийн хуурай жинд гарсан өөрчлөлтийг графикаар үзүүлжээ

a. Үр суулгаснаас хойш 5 хоногийн дараах үрийн жингийн өөрчлөлтийг тооцож олно уу. [1]

b. 10 хоногийн дараа үр ямар болсон байхыг таамаглана уу. [2]

c. Энэ графикийг 10 хоногийн дараах байдал хүртэл үргэлжлүүлэн зурна уу? [1]