Хий      параметрүүдтэй төлөвт оршино. Эзлэхүүнийг нь 2 дахин багасгаж, даралтыг нь 2 дахин ихэсгэвэл ямар параметрүүдтэй төлөвт орох вэ?                                                  

• A.

  ₀; ₀; ₀

• B.

  ; ;

• C.

  

• D.

  

• E.

  ; ₀; ;   

Идеал хийн даралтыг нь 3 дахин ихэсгэж, молекулуудын дундаж квадратлаг хурдыг 6 дахин багасгавал концентраци нь яаж өөрчлөгдөх вэ?                                         

• A.

  2 дахин өснө.

• B.

  108 дахин өснө.

• C.

  2 дахин багасна.

• D.

  2 дахин багасна.

• E.

  54 дахин өснө.

Зурагт өгөгдсөн экосистемийн бүрдлийн 1- 4 дугаарт холбогдох  өгөгдлүүдийг тохирох тайлбар (A- D)-тай нь зөв харгалзуулсан хувилбарыг сонгоно уу.                                                     

А. Нарны гэрлийн нөлөөгөөр нүүрсхүчлийн хий, ус  хоёроос шим бодис нийлэгжиж бусад амьд биеийн тэжээлийн нөөц болно.

В. Бэлэн шим тэжээлийн бодисоор хооллодог амьд  бие.

С. Амьд биеийн гарал үүсэлтэй чулуун нүүрс, газрын тос, шатдаг хий, хүлэр занар, шохой, эрт галавын амьтан ургамлын чулуужсан үлдэгдэл.

D. Шим нэгдлийг задалж эрдэсжүүлэн анхны байдалд оруулж, ялгадас сэг зэмээр хооллогчид.

• A.

  1B, 2A, 3C,4D

• B.

  1A, 2B, 3C, 4D    

• C.

  1B, 2D, 3A, 4C  

• D.

  1D, 2C, 3A, 4B

• E.

  1B, 2C, 3D, 4A

Экосистем бол биосферийн амьд биеийн тархалтын мужлалын нэгж бөгөөд Ю.Одумын ангилснаар хуурай газрын экосиситемд аль нь орох вэ?                                                               

• A.

  Намаг 

• B.

  Тундр

• C.

  Цэнгэг ус

• D.

  Далай тэнгис 

• E.

  Урсгал ус

Популяцын бүтцийн хэлбэрүүдийг жишээтэй нь зөв харгалзуулсан хувилбарыг сонгоно уу.                                                                                                                                    

• A.

  1B, 2A, 3C

• B.

  1C, 2A, 3B

• C.

  1C, 2B, 3A      

• D.

  1A, 2B, 3C

• E.

  1A, 2C, 3B

Популяцын тоо толгой ихсэхэд зарим амьтад үр төлөө барьж идэх үзэгдэл ажиглагддаг. Үүнийг  . . . . .  гэнэ.                                                                                                                    

• A.

  Динамик 

• B.

  Иммиграци

• C.

  Нягтшил

• D.

  Каннибализм

• E.

  Эмиграци

Байгаль дахь ус /шулуун шугамаар/, нүүрстөрөгчийн /тасархай шугамаар/ эргэлтийг бүдүүвчээр харуулав. 1, 3, 5, 7, 9 дугаараар илэрхийлсэн үйл явцыг зөв нэрлэсэн мөрийг сонгоно уу.     

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Сурагч нэгэн шингэний ууршилтын хувийн дулааныг тодорхойлох туршилт хийжээ. Туршилт хийхдээ тогтмол 25 Вт чадалтай ашиглан ууршилт явуулж, шингэний массыг хугацаанаас хамааруулан электрон жингээр  хэмжсэн байна. Туршилтын үр дүнг графикт өгөв. Халаагчийн дулаан нь зөвхөн ууршилт явуулна гэж үзээд шингэний ууршилтын хувийн дулааныг тодорхойл.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Цасыг мөс болж хувирах үед дотор нь агаар хадгалагдан үлддэг. Өөрөөр хэлбэл Антрактидаас авсан 2083 м урт мөсний өрөмдлөгийн дээжээс дэлхий дээр 160 000 жилийн хугацаанд дэлхийн агаарын температур болон нүүрсхүчлийн хийн хэмжээг тодорхойлж болно. Судалгааны үр дүнг харуулсан графикыг ажиглан тохирох дүгнэлтийг сонгоно уу.                                                

• A.

  Өнөөдрийн хувьд агаарт агуулагдах СО₂-ийн хэмжээ /одоо -360 мг/л байгаа/ 120-140 мянган жилийн өмнөх үзүүлэлтээс хэтрээгүй байна.

• B.

  140 000 жилийн турш СО₂-ийн хэмжээ буурсан нь дэлхий хүйтэрч, ургамлан бүрхэвч багассантай холбоотой.

• C.

  Агаар дахь СО₂ хэмжээ болон агаарын температур нь хоорондоо урвуу хамааралтай байна.

• D.

  Агаар дахь СО₂ хэмжээ болон агаарын температур нь хоорондоо шууд хамааралтай байна.

• E.

  Графикаас харахад ирээдүйд СО₂-ын хэмжээ буурч, дэлхийн дулаарал  нэмэгдэнэ.

Ижилхэн масстай 3 биед ижил дулаан өгөхөд температур нь 1-р бие 15⁰С, 2-р бие 10⁰С, 3-р бие 5⁰С-ээр тус тус нэмэгдсэн бол биеийн дулаан багтаамжуудыг жишнэ үү. 1-р, 2-р, 3-р биеүүдийн хувийн дулаан багтаамж нь харгалзан      болно.                                                      

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Усны эргэлтийн зурагт транспирацын үзэгдлийг хэд дугаараар тэмдэглэсэн бэ?               

• A.

  1

• B.

  3

• C.

  5

• D.

  4

• E.

  2

Монгол орны гадаргын усны нөөц хамгийн ихтэй аймаг болон хамаарах гол мөрдийн ай савыг зөв тодорхойлсон хариултыг сонгоно уу

• A.

  Завхан-Номхон далайн ай сав

• B.

  Хөвсгөл-Хойд мөсөн далайн ай сав 

• C.

  Баянхонгор-Төв Азийн гадагш урсгалгүй ай сав

• D.

  Дорнод-Номхон далайн ай сав

• E.

  Архангай-Хойд мөсөн далайн ай сав

Хэргийн газрын үзлэг хийх явцад цуглуулсан зарим нотлох баримт дээр үлдсэн ДНХ-ийн дээжинд шүүхийн шинжилгээ хийв. Шинжилгээний хариуг үндэслэн жинхэнэ гэмт хэрэгтнийг олно уу.

• A.

  Сэжигтэн 1

• B.

  Сэжигтэн 3

• C.

  Сэжигтэн 5

• D.

  Сэжигтэн 2

• E.

  Сэжигтэн 4

Цэгийн оронд тохирох үгийг нөхсөн хувилбарыг сонгоно уу.                            

Ферментерт мөөгөнцрийг өсгөвөрлөн 1………… гарган авах нь 2 .................... ийн арга юм. Харин  3............ өсгөвөрлөн хүний цусны уургийг гарган авах нь 4 ..................... ийн арга юм.

                            А. эрлийз ДНХ-тэй нян       В. биотехнологи       С. антибиотик     D. генийн инженерчлэл

• A.

  1A, 2D, 3C, 4B   

• B.

  1A, 2B, 3C, 4D    

• C.

  1C, 2D, 3A, 4B   

• D.

  1C, 2B, 3A, 4D     

• E.

  1D, 2A, 3B, 4C

Гималай нурууны өвөрт орших Черрапунжид жилд 12000 мм тунадас унах бөгөөд уурших чадвар нь 1550 бол чийглэг байдлыг тооцоолно уу. (K=r/E.  r-тунадасны нийлбэр, E-уурших чадвар)        

• A.

  0.1

• B.

  0.7

• C.

  7.7

• D.

  0.8

• E.

  1.3

Амьтны бараан өнгө нь цайвар өнгөө давамгайлж удамшдаг. Туулайны аж ахуйд бараан өнгөтэй туулайнуудыг эвцэлдүүлэхэд 321 цайвар өнгийн бөжин төрсөн. Тэгвэл бараан өнгийн хэдэн бөжин төрсөн бэ?                                                                                                                   

• A.

  963   

• B.

  1284   

• C.

  321    

• D.

  642   

• E.

  160

Дэлхий дээрх хоёр цэгийн хоорондох хамгийн богино буюу дөт агаарын зам нь дэлхийн бөмбөрцгийн их тойргийн нумын дагуу тодорхойлогдоно. Токио хотоос Нью-Йорк хот руу шууд нислэг хийхэд аль зүг рүү хөөрвөл илүү дөт зам байх вэ?

• A.

  Баруун өмнөд зүг рүү

• B.

  Баруун хойд зүг рүү

• C.

  Зүүн өмнөд зүг рүү

• D.

  Зүүн хойд зүг рүү

• E.

  Баруун зүг рүү

Улаан лоолийн жимсний улаан өнгө нь шар өнгөө давамгайлан удамшдаг. Гетерозигот улаан өнгийн жимстэй лоолийг шар жимстэй лоольтой эрлийзжүүлэхэд шар өнгийн жимстэй лооль гарах магадлалыг олно уу.                                                                                                                        

• A.

  75% 

• B.

  0%     

• C.

  25%

• D.

  100%     

• E.

  50%

Дараах цусны бүлгийн генотипүүдээс бүх бүлгийн цустай хүүхэд төрөх  эцэг эхийн боломжит хувилбарыг сонгоно уу.                                                                                                                 

• A.

  АВ х АА

• B.

  АО х ОО

• C.

  ВО х АО   

• D.

  ОО х АВ   

• E.

  АА х АО

Байгалийн болон зориудын  шалгарлын хэлбэрүүдийг тохирох жишээтэй нь зөв харгалзуулсан хувилбарыг олно уу.                                                                                                              

• A.

  1- B, C, D, A, 2- E, F  

• B.

  1- A, B, 2- C, D, F, E  

• C.

  1- B, C, D, 2- A, B, E  

• D.

  1- A, B, C, E, 2- D, F  

• E.

  1- A, B, D, E, 2- C, F

Дараах өгөгдлүүдийг анхааран уншиж байгалийн шалгаралд хамаарах ойлголтыг сонгоорой.                                                                                                                                              

1. Шалгарлын үндсэн материал нь нэгэн биеийн удамших хувьсал дээр явагддаг.
2. Хүний эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн байдаг.
3. Мал аж ахуй газар тариалан эрхлэх болсон үеэс эхэлсэн.
4. Дэлхий дээр амьдрал үүссэн тэр цагаас эхлэн амьд ертөнцийн хөгжлийн түүхийн турш үргэлжилж байна.
5. Шинэ салбар зүйл, дэд зүйл үүснэ.

• A.

  1, 4, 5 

• B.

  2, 4, 5  

• C.

  3, 4, 5  

• D.

  1, 2, 3  

• E.

  2, 3, 4

Удамшил хувьслын үндсэн ухагдахуунуудыг зөв илэрхийлсэн хувилбарыг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Генетикийн кодын хүснэгтийг ашиглан ДНХ-ээс мРНХ, амин хүчлийн нийлэгжих дарааллыг зөв харгалзуулсан хувилбарыг сонгоно уу.                                                                                     

• A.

  1- B- II

• B.

  2- C- III   

• C.

  3- B- II  

• D.

  1- B- I 

• E.

  2- D- I

ДНХ-ийн молекулын бүтцэд устөрөгчийн холбоо нийт хэд байна вэ? Зөв хариултыг сонгоно уу.    

• A.

  6

• B.

  12

• C.

  15

• D.

  18

• E.

  24

Дэлхийн уур амьсгалын зарим бүсүүдийн онцлогоос хамаарсан эрхлэх аж ахуйг  харгалзуулна уу

• A.

  1Вб, 2Ав, 3Ба

• B.

  1Аб, 2Бв, 3Ва

• C.

  1Бв, 2Ва, 3Бб

• D.

  1Ва, 2Вв, 3Аб

• E.

  1Бв, 2Вб, 3Ба

ДНХ болон РНХ-ийн бүтцийг хүснэгтэд өгөгдсөн молекул томьёотой зөв тохируулсан хариултыг сонгоно уу.                                                                                                                        

• A.

  ДНХ- 1, 5, 6, РНХ- 1, 3, 6     

• B.

  ДНХ- 2, 3, 4, РНХ- 2, 3, 5    

• C.

  ДНХ- 2, 4, 6, РНХ- 1, 3, 4

• D.

  ДНХ- 2, 3, 5, РНХ- 2, 3, 4    

• E.

  ДНХ- 3, 4, 5, РНХ- 1, 2, 5

Графикийг ашиглан сүүлийн 20 жилд хөдөөгийн хүн ам хэдэн хувиар буурах хандлагатай байгааг тооцоолно уу

• A.

  89.3%

• B.

  49.2%

• C.

  40.1%

• D.

  11.8%

• E.

  9.1%

ДНХ, РНХ болон ГФА-ы ижил бүтцийг сонгоно уу.                                                                 

• A.

  Нуклейн хүчил 

• B.

  Аденин

• C.

  Урацил

• D.

  3 фосфат бүлэг

• E.

  Рибоз

Эсийн хуваагдлын талаарх ойлголтуудаас зөв тайлбар бүхий дугаарыг тэмдэглэнэ үү.       

1. Хромосомын 2 иж бүрдэлтэй эс- 2n
2. Хүний биеийн эсийн хромосомын тоо- 46
3. Хүний бэлгийн эсийн хромосомын гаплоид бүрдэл- 2n
4. Эсийн мейоз 1-р хуваагдлаар гомолог биш хромосомууд сална.
5. Дрозофилл ялааны биеийн эсийн хромосомын тоо- 8

• A.

  1, 2, 3 

• B.

  1, 2, 5     

• C.

  1, 3, 5    

• D.

  2, 4, 5  

• E.

  3, 4, 5

Хромосомын бүтэц, онцлогтой холбоотой өгөгдлүүдийг зөв харгалзуулсан хувилбарыг сонгоно уу.

• A.

  1B, 2D, 3A, 4C

• B.

  1B, 2D, 3C, 4A

• C.

  1B, 2A, 3C, 4D  

• D.

  1C, 2A, 3B, 4D

• E.

  1C, 2D, 3B, 4A

Дунд зэргийн хөгжилтэй орнуудын хүн ам, бараа бүтээгдэхүүн, худалдааны хувь хэмжээг тодорхойлно уу

• A.

  Хүн ам 95%, Бараа бүтээгдэхүүн 68.4%, Худалдаа 81%

• B.

  Хүн ам 5%, Бараа бүтээгдэхүүн 25.6%, Худалдаа 21%

• C.

  Хүн ам 65%, Бараа бүтээгдэхүүн 31.6%, Худалдаа 19%

• D.

  Хүн ам 5%, Бараа бүтээгдэхүүн 31.6%, Худалдаа 19%

• E.

  Хүн ам 5%, Бараа бүтээгдэхүүн 68.4%, Худалдаа 19% 

Эсийн митоз, мейоз хуваагдлын онцлогийг харьцуулсан зөв хувилбарыг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

...... гараг нарнаас 58 сая км зайд алслагдсан байдаг. Энэ зайг одон орны нэгжээр илэрхийлнэ үү.                                                                                                

• A.

  Дэлхий, 92 o.o.н   

• B.

  Буд, 0.39 о.о.н

• C.

  Сугар, 39 о.о.н

• D.

  Буд, 2.58 о.о.н

• E.

  Дэлхий, 1.00 о.о.н

Хээрийн бүсэд хүнсний ногоо тариалахад хамгийн тохиромжтой хөрсийг сонгоно уу

• A.

  Цайвар саарал, Карбонат, шохой, давс их, 0.2-0.5% ялзмагт хөрс 

• B.

  Улаан хүрэн, Төмөр, хөнгөн цагааны исэл их, 3-5% ялзмагт хөрс    

• C.

  Хүрэн, Кальци, магниар баялаг, 5-7% ялзмагт хөрс 

• D.

  Цайвар бор, Сульфат, натриар баялаг, 2-3%  ялзмагт хөрс    

• E.

  Саарал, Цахиур, шүлтийн агууламж их, 1.5 – 2% ялзмагт хөрс

Дархлааны хариу урвалын зургийг ажиглан, цэгийн оронд тохирох үгүүдийг зөв нөхсөн хариултыг сонгоно уу.                                                                                                                                   

Арьсаар  өвчин үүсгэгч нэвтрэх үед хамгаалалтын эхний шатанд 1 …………........... дархлааны эсүүд идэвхждэг. Мөн 2 .................... дархлааны эсүүд нь эсрэг бие үүсгэн гадны биетийг устгадаг.

 А. өвөрмөц        B. өвөрмөц бус        С. идэвхгүй    D. идэвхтэй 

• A.

  1B, 2A   

• B.

  1A, 2B    

• C.

  1C, 2D   

• D.

  1D, 2C      

• E.

  1C, 2A

Орхон гол Хангай нурууны Суваргахайрхан уул (д.т.д 3021 м) -аас эх авч 1124 км урсаад Сэлэнгэ мөрөн (д.т.д 601 м) -д цутгадаг бол голын уналыг тооцоолно уу. (H=H₁-H₂)

• A.

  3622 м

• B.

  1897 м

• C.

  1725 м

• D.

  2420 м

• E.

  4145 м

Мөс хайлах үед температур өөрчлөгддөггүй шалтгаан нь юу вэ?                        

• A.

  Гаднаас авсан энерги мөсний молекулуудын хоорондын холбоосыг салгахад зарцуулагдана.

• B.

  Мөс хүйтэн учир гаднаас авсан энерги нь түүнийг халаахад зарцуулагдана.

• C.

  Мөс тунгалаг учир дулаан шингээдэггүй.

• D.

  Мөс дулаан багтаамж багатай учраас

• E.

  Мөс хайлахдаа гаднаас дулаан авдаггүй учраас.

Дулаан тэлэлттэй холбоотой дараах дүгнэлтүүдээс БУРУУ-г нь олно уу            

• A.

  Эзлэхүүн тэлэлтийн коэффицентийг ойролцоогоор  гэж тооцоолно. /  нь шугаман тэлэлтийн коэффицент/

• B.

  Бие халахаараа  эзлэхүүн нь тэлдэг үзэгдэлд үндэслэж термометрийг зохиосон.

• C.

  Ихэнх бие халахдаа тэлж хөрөхдөө агшдаг.

• D.

  Шугаман тэлэлтийн хэмжээ нь анхны уртаас хамаарна.

• E.

  Бие тэлэхэд молекулын хэмжээ томордог.

Дархлааны эсүүдийн нэр, зураг болон гүйцэтгэх үүрэгтэй нь зөв холбосон мөрийг сонгоно уу.

• A.

  1- D- I

• B.

  4- A- III  

• C.

  4- C- IV 

• D.

  3- D- I  

• E.

  3- B- II    

Сүрьеэ, салхин цэцэг, улаан бурхан, томуу зэрэг өвчнүүдийн нийтлэг шинжийг сонгоно уу.

• A.

  Эдгээр өвчний илрэх шинж тэмдгүүд нь адилхан. 

• B.

  Антибиотикоор эмчлэгддэг.

• C.

  Өвчин үүсгэгч нь нян байдаг.       

• D.

  Эдгээрийн тархах зам нь ижил төсөөтэй.               

• E.

  Өвчин үүсгэгч нь вирус байдаг.