Найман зууны тэртээх Жамухын шарил дээгүүр өнөөдөр талын болжмор жиргэж,
эх нутгийн ноён салхинаа гудайсан хялганын толгой гашуудалтайяа бөхөлзөнө.
Тэр газрын цээжийг аниртан чагнаваас монгол эрсийн нөхөрлөл гунигт хагацлын
тухай эмгэнэлт түүхийг өгүүлнэ. Олон аймгийн цуст тэмцэл талын язгууртнуудын
өрсөлдөөн Тэмүүжингийн ялалтаар төгсөж байсан тэр жил... Хаан Жамуха
нөхдөдөө баригдаад, Чингисийн өргөөнөө хүргэгдэж ирэв. Богд эзэндээ халдсан
боол иргэдийг Чингис хаан өвс ногоо хүрэнттэл цаазалж, Жамухыг суллаад...
- Эв эе эвдрэлцэж, олонтоо будилсан ч амийг чинь хэлтрүүлье, хаан анд минь.
Эгнэгт нөхөрлөлөө бататгаж, эгүүрд хамт түшилцэн явтугай, чи хэмээн өршөөл
үзүүлэв.
28. “Эв эе эвдрэлцэж, олонтоо будилсан ч амийг чинь хэлтрүүлье, хаан анд минь” гэсэн
/сорил-25/ хэсэгт дүрийн ямар зан байдлыг харуулсан бэ?
A.
дөлгөөн тайван
B.
ууч өршөөнгүй
C.
дайчин эрэлхэг
D.
эргэж буцсан
E.
эрс шийдэмгий
The buildings are often destroyed by _________ after violent movement of the ground.
A.
forest fire
B.
flood
C.
earthquake
D.
snowstorm
E.
hurricane
Найман зууны тэртээх Жамухын шарил дээгүүр өнөөдөр талын болжмор жиргэж,
эх нутгийн ноён салхинаа гудайсан хялганын толгой гашуудалтайяа бөхөлзөнө.
Тэр газрын цээжийг аниртан чагнаваас монгол эрсийн нөхөрлөл гунигт хагацлын
тухай эмгэнэлт түүхийг өгүүлнэ. Олон аймгийн цуст тэмцэл талын язгууртнуудын
өрсөлдөөн Тэмүүжингийн ялалтаар төгсөж байсан тэр жил... Хаан Жамуха
нөхдөдөө баригдаад, Чингисийн өргөөнөө хүргэгдэж ирэв. Богд эзэндээ халдсан
боол иргэдийг Чингис хаан өвс ногоо хүрэнттэл цаазалж, Жамухыг суллаад...
- Эв эе эвдрэлцэж, олонтоо будилсан ч амийг чинь хэлтрүүлье, хаан анд минь.
Эгнэгт нөхөрлөлөө бататгаж, эгүүрд хамт түшилцэн явтугай, чи хэмээн өршөөл
үзүүлэв.
27. Дээрх /сорил-25/ зохиолын хэсэгт “хялганын толгой гашуудалтайяа бөхөлзөнө”
гэсэнд дүрслэлийн ямар ур маяг илэрсэн бэ?
A.
төлөөлөл
B.
адилтгал
C.
хүншүүлэл
D.
ихэсгэл
E.
юмшуулал
The crime of demanding money from somebody in exchange for keeping informations
A B C
about them secret is called blackmail.
D E
A.
B.
C.
D.
E.
Зүрхний бүтцийн зургийг ажиглаж, онцлогийг нь зөв тодорхойлсон мөрийг сонгоно уу.
Түлхүүр: (√)- тийм, (х)- үгүй
.png)
A.
A
B.
B
C.
C
D.
D
E.
E
Цусан дахь глюкозын хэмжээг зохицуулахад А дугаартай эрхтнээс ялгарах даавар оролцдог. Нүүрс усаар баялаг хоол хүнс идэж, цусан дахь глюкозын хэмжээ ихсэхэд А дугаартай эрхтнээс ялгарах даавар болон элгэнд нөөцлөгдөх нүүрс усыг зөв нэрлэсэн дугаарыг олно уу.
A.
А эрхтнээс ялгарах дааврын нэр Элгэнд нөөцлөгдөх бодис α эсээс глюкагон ялгарна глюкоз B.
α эсээс инсулин ялгарна гликоген C.
β эсээс глюкагон ялгарна глюкоз D.
β эсээс инсулин ялгарна гликоген E.
β эсээс инсулин ялгарна глюкоз
Найман зууны тэртээх Жамухын шарил дээгүүр өнөөдөр талын болжмор жиргэж,
эх нутгийн ноён салхинаа гудайсан хялганын толгой гашуудалтайяа бөхөлзөнө.
Тэр газрын цээжийг аниртан чагнаваас монгол эрсийн нөхөрлөл гунигт хагацлын
тухай эмгэнэлт түүхийг өгүүлнэ. Олон аймгийн цуст тэмцэл талын язгууртнуудын
өрсөлдөөн Тэмүүжингийн ялалтаар төгсөж байсан тэр жил... Хаан Жамуха
нөхдөдөө баригдаад, Чингисийн өргөөнөө хүргэгдэж ирэв. Богд эзэндээ халдсан
боол иргэдийг Чингис хаан өвс ногоо хүрэнттэл цаазалж, Жамухыг суллаад...
- Эв эе эвдрэлцэж, олонтоо будилсан ч амийг чинь хэлтрүүлье, хаан анд минь.
Эгнэгт нөхөрлөлөө бататгаж, эгүүрд хамт түшилцэн явтугай, чи хэмээн өршөөл
үзүүлэв.
26. Дээрх /сорил-25/ хэсгийн үйл явдал хэдий үед өрнөж байна вэ?
A.
IX зууны сүүл үе
B.
XV зууны үе
C.
XX зууны эхэн үе
D.
XIII зууны эхэн үе
E.
XVI зууны эхэн үе
Посмотри сюда! Какие ... горы!
A.
красивый
B.
красивая
C.
красивое
D.
красивее
E.
красивые
25. Д. Намсрайн “Жамухын өчил” өгүүллэгийн онцолсон хэсгийн хам сэдвийг сонгоорой.
Найман зууны тэртээх Жамухын шарил дээгүүр өнөөдөр талын болжмор жиргэж,
эх нутгийн ноён салхинаа гудайсан хялганын толгой гашуудалтайяа бөхөлзөнө.
Тэр газрын цээжийг аниртан чагнаваас монгол эрсийн нөхөрлөл гунигт хагацлын
тухай эмгэнэлт түүхийг өгүүлнэ. Олон аймгийн цуст тэмцэл талын язгууртнуудын
өрсөлдөөн Тэмүүжингийн ялалтаар төгсөж байсан тэр жил... Хаан Жамуха
нөхдөдөө баригдаад, Чингисийн өргөөнөө хүргэгдэж ирэв. Богд эзэндээ халдсан
боол иргэдийг Чингис хаан өвс ногоо хүрэнттэл цаазалж, Жамухыг суллаад...
- Эв эе эвдрэлцэж, олонтоо будилсан ч амийг чинь хэлтрүүлье, хаан анд минь.
Эгнэгт нөхөрлөлөө бататгаж, эгүүрд хамт түшилцэн явтугай, чи хэмээн өршөөл
үзүүлэв.
A.
түүхийн
B.
нийгмийн
C.
шашны
D.
соёлын
E.
улс төрийн
We also collected old paper, recycled items and old clothes to donate to those which are
A B C D E
less fortunate than ourselves.
Since we have supported each other for so long and we have won college baseball games
A B C D
much times.
E
“Бүс нь дээлэндээ нарийдчихжээ” өгүүлбэрийн онцолсон үгийн язгуурыг сонгоорой.
A.
нарий
B.
нарийн
C.
нарийд
D.
нарийдсан
E.
нарийхан
21. Эсрэг утгат бүтээвэр бүхий хэсгийг олно уу.
A.
бай + дал, бай + ц
B.
зур + аач, зур + г
C.
арви + л, арви + д
D.
хэл + мтгий, хэл + мгий
E.
үрж + вэр, үрж + л
Праздник Надам у нас проходит ... .
A.
весной
B.
зимой
C.
осенью
D.
летом
E.
в начале весны
20. Утгыг зөв харгалзуулсныг олно уу.
1. даах a. сэвлэг үс
2. дайх b. өргөж дийлэх
3. даахь c. бусдаар дамжуулах
A.
1a, 2b, 3c
B.
1a, 2c, 3b
C.
1c, 2a, 3b
D.
1b, 2c, 3a
E.
1b, 2a, 3c
If he _________ his essay writing assignment, he would call to his teacher.
A.
will finish
B.
had finished
C.
finishes
D.
finishing
E.
finished
Гималайн уулсад үүсэх өндрийн босоо бүслүүрийн ургамлын зүйлийн бүрдэл өөр өөр
байна. Шилмүүст ой далайн түвшнээс дээш хэдэн метрийн өндөрт үүссэнийг зургаас ажиглаж тодорхойлоорой.
A.
1000-2000 м
B.
4500 м-с дээш
C.
3500-4500 м
D.
2300-3300 м
E.
0-1000 м
19. “Тамирчид бэлтгэлдээ шамдаж, дасгалжуулагч тэдэнд зөвлөнө” өгүүлбэрийн
онцолсон бүтээврийг солин найруулахад аль нь тохирох вэ?
A.
-н
B.
-вч
C.
-магц
D.
-тал
E.
-х
He said “I met them last weekend”. He said that _________
A.
he had met last weekend.
B.
he had met them the previous weekend.
C.
he met them the previous weekend.
D.
he had met the previous weekend.
E.
he met the previous weekend.
Мал аж ахуйн байршилд нөлөөлөх хүчин зүйлсэд үндэслэн ямар аж ахуй голлон эрхлэхэд тохиромжтой болохыг тодорхойлно уу?
A.
Тэмээний аж ахуй
B.
Сарлагийн аж ахуй
C.
Адууны аж ахуй
D.
Хонины аж ахуй
E.
Ямааны аж ахуй
18. Нутгийн аялгууны үгийг олоорой.
A.
үнэт цаас
B.
ЭЕШ
C.
цонх
D.
вакцин
E.
тооровч
The winner of our competition _________ on show recently.
A.
were announced
B.
have been announced
C.
has been announced
D.
are announced
E.
have announced
Аж үйлдвэр нь түүхий эдийг боловсруулан бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэн гаргадаг.
Аль нь “түүхий эд-бүтээгдэхүүн”-ий зөв хослол вэ?
A.
Мод - компьютер
B.
Шохойн чулуу – хүнсний бүтээгдэхүүн
C.
Ноолуур - хувцас, хөнжил
D.
Арьс шир - хуванцар сав
E.
Үр тариа - тавилга
... они вчера ... ?
A.
Кто ... делали?
B.
Куда ... идут
C.
Что ... делали
D.
.Где ... играют
E.
Мимо чего ... делали
17. Ташрамдах утгат бүтээврийг сонгоорой.
A.
-хлөөр
B.
-нгүүт
C.
-вч
D.
-нгөө
E.
-мөгц
We _________ by a disturbance in the street yesterday.
A.
have woken
B.
was woken
C.
woken
D.
were woken
E.
had woken
Даяаршлын эерэг давуу талыг олж сонгоорой.
A.
Буурай орнууд өрсөлдөөнөөс болж өөрсдийн түүхий эд, бараагаа хямд борлуулах
B.
Бие даасан улсуудын төрт ёс, хэл, соёл, өв уламжлал, амьдралын хэв маяг уусах
C.
Бүс нутгийн болон улс орнууд бие даасан байдлаа хадгалан хөгжих
D.
Улс орны соёл, шинжлэх ухааны ололт, технологийн дэвшил хурдан тархах
E.
Улс орнуудын хөгжлийн жигд бус байдал нэмэгдэх, хоорондын ялгаа ихсэх
16. Холбоо үгсийн бүтсэн аргын зүй тогтлыг ажиглаад, цэгийн оронд тохирохыг
сонгоно уу.
ярих хэлэх, хөгжмийн ая, гар хуруу, .....
A.
ховор хомс
B.
явсныг мэдэх
C.
сэргээн босгох
D.
чимээ аниргүй
E.
мөнгөн аяга
The Browns _________ well treated now they are very rude.
A.
used to be
B.
used to being
C.
use to be
D.
using to be
E.
used be
Зургийн хаяалбар шугамыг ажиглан B цэгийн орших өндрийг олно уу?
A.
92 м
B.
73 м
C.
65 м
D.
54 м
E.
82 м
My friend _________ everyone else in the match and won easily
A.
has outplayed
B.
outplay
C.
outplaying
D.
outplays
E.
outplayed
15. Найруулгын алдаатай өгүүлбэрийг олоорой.
A.
Аяллын хөтөч ажилд авна.
B.
Дүү минь, насны багад эрдэмд шамдаарай
C.
Вирусний гаралтай ханиаднаас сэргийлэн, дархлаагаа дэмжицгээе!
D.
Оройны наранд уул ус үзэсгэлэнтэй харагдана.
E.
Дотор эрхтнээ хамгаалахын тулд өглөө бүр ус ууж бай.
James and John _________ a lot of responsibilities in their jobs for 15 years.
A.
has been taking
B.
is taking
C.
been taking
D.
have been taking
E.
takes
Усан цэнхэр зэрэглээ
Эргэн тойрон усан цэнхэр зэрэглээ. Зэрэглээн хот балгад. Зэрэглээ нэг намсан, нэг өндөрсөн, хот балгад ч эс танигдаж, суудал солбиод, илбэ жилбийн орчлон гэдэг л ийм байдаг болов уу гэлтэй. Таньдгаас хоёр алтан хараацай энүүхэнд юу нэгийг эрэх мэт өмнүүр хойгуур ээрүүлдэнэ. Бодвол мөнхийн усаа хайж яваа байх. Алтан хараацай мөнхийн ус олоод, хүнд өгөх гээд амандаа балгаж явсан юм гэнэ лээ. Гайт хар хэрээ цочоогоод, зээргэнэ дээр мөнхийн усаа асгачихжээ. Зээргэнэ мөнх ногоон, хүн мөнх бус болжээ. Аав минь энэ домгийг ярьж өгсөн сөн. Их ном сураад, мундаг эрдэмтэй хүн болж, алтан хараацайн хэлийг сурна. Тэгээд мөнхийн усыг олоод аав, ээждээ өгнө... Домгоос ургасан бодлоосоо ичих шиг болж, би чинь эрдэм ном сурч байгаа хүн шүү хэмээн өөртөө сануулаад сумын төв рүү эргэв. Ард морин төвөргөөн сонсогдох шиг болоход эргэн харвал мөнөөх зэрэглээн хот балгад дундаас хөтөлгөө морьтой хүн айсуй. Аав намайг авахаар ирж яваа нь тэр санж. Ингэж би хүнийг ээрүүлдэн нисэж буй алтан хараацайн шаналанг мэдэрсэн юм.
Тал нутгийн хаврын зэрэглээ хүмүүний сэтгэлийн амгаланг өөрийн эрхгүй сэмлэнэ. Ингэ ботго буйлах, үнээ тугал мөөрөх, адуу үүрсэх, унага янцгаах... ямархан нэг уярах хийгээд гуниглах, санаашрах хийгээд мөрөөдөхийн хязгааргүйд төөрүүлдэг байх. Талын хүний хөнгөн гунигтай мөрөөдлийг хаврын зэрэглээтэй цуг цээжиндээ тээсэн хүн хүлэг болж дээ, хөөрхий.
Адгуус амьтан битгий хэл, уул ус ч ах дүүгийн холбоотой. Бие бие рүүгээ тэмүүлэн таталцах нь байгалийн жам ажээ. Дөхөмийн бор овоо гэж талд сүндэрлэх майхан цэнхэр уулыг Алтан-Овооны дүү гэж аав хэлсэн сэн. Нээрээ ч адилхан. Их цэрэгт боогдон, ахдаа золгож чадалгүй эндээ үүрд үлдсэн гэнэ лээ гэж хэлээд “ахан дүүсийн ёс уул усанд ч буй”-г ах бид хоёрт сануулсан юм. Гурван бор манхны өвөрт ахыгаа нутаглуулчхаад, тэртээх зэрэглээнд сүүмэлзэх манан хөөрөг шиг талын таван уул, хурдны морь унаж өссөн Сүжийн хөндийгөө нулимс цийлэлзсэн нүдээр удтал ширтэн суухдаа аавын хэлсэн домгийн учгийг нэхэн тайлж билээ.
Хүн зөвхөн өөрөөсөө бус өрөөл бусдаас бүрэлдэн оршиж байдгаа анзаардаггүй. Ирж буцдаг хүмүүний хорвоод мөнхийн ус хүртэхийн тавиланг иртэл ертөнцийн жам ёстой эвлэрэн суухаас өөр яалтай. Нутаг ус бол хүүгээ хүлээхийн гүн ухаан юм. Хүмүүний үр нутгаа тэмцэх нь мөнхийн оршихуйн зөн бэлгэ ажгуу.
Г. Мэнд-Ооёо
14. “Сүжийн хөндийгөө нулимс цийлэлзсэн нүдээр ширтэн суусан”-ы учир шалтгааныг
сонгоорой.
A.
Хүнийг ээрүүлдэн нисэх алтан хараацайн шаналанг мэдэрсэн.
B.
Уярах, гуниглах, санаашрах, мөрөөдөхийн хязгааргүйд төөрүүлсэн.
C.
Тал нутгийн хаврын зэрэглээ хүмүүний сэтгэлийн амгаланг сэмлэсэн.
D.
Ирж буцдаг хүмүүний хорвоогийн ертөнцийн жам ёстой эвлэрсэн.
E.
Гурван бор манхны өвөрт ахыгаа нутаглуулсан.
Сэрүүн орны ойн бүсэд ямар мод, ургамал голлон ургадаг вэ?
A.
Өвслөг бут, Баобаб мод
B.
Ороонго, Далдуу мод
C.
Кактус, Тоорой мод
D.
Нарс, Шинэс мод
E.
Эуквалифт,Кофены мод
Агаарт байх ёстой чийгийн хэдэн хувь нь одоо байгааг илэрхийлдэг үзүүлэлт аль нь вэ?
A.
Үнэмлэхүй чийгийн багтаамж
B.
Шүүдэр цэг
C.
Үнэмлэхүй чийг
D.
Дутмаг чийг
E.
Харьцангуй чийг
My sister is 18 now but she _________ many medals for sport competitions.
A.
has been
B.
has had
C.
had had
D.
have has
E.
has having
Усан цэнхэр зэрэглээ
Эргэн тойрон усан цэнхэр зэрэглээ. Зэрэглээн хот балгад. Зэрэглээ нэг намсан, нэг өндөрсөн, хот балгад ч эс танигдаж, суудал солбиод, илбэ жилбийн орчлон гэдэг л ийм байдаг болов уу гэлтэй. Таньдгаас хоёр алтан хараацай энүүхэнд юу нэгийг эрэх мэт өмнүүр хойгуур ээрүүлдэнэ. Бодвол мөнхийн усаа хайж яваа байх. Алтан хараацай мөнхийн ус олоод, хүнд өгөх гээд амандаа балгаж явсан юм гэнэ лээ. Гайт хар хэрээ цочоогоод, зээргэнэ дээр мөнхийн усаа асгачихжээ. Зээргэнэ мөнх ногоон, хүн мөнх бус болжээ. Аав минь энэ домгийг ярьж өгсөн сөн. Их ном сураад, мундаг эрдэмтэй хүн болж, алтан хараацайн хэлийг сурна. Тэгээд мөнхийн усыг олоод аав, ээждээ өгнө... Домгоос ургасан бодлоосоо ичих шиг болж, би чинь эрдэм ном сурч байгаа хүн шүү хэмээн өөртөө сануулаад сумын төв рүү эргэв. Ард морин төвөргөөн сонсогдох шиг болоход эргэн харвал мөнөөх зэрэглээн хот балгад дундаас хөтөлгөө морьтой хүн айсуй. Аав намайг авахаар ирж яваа нь тэр санж. Ингэж би хүнийг ээрүүлдэн нисэж буй алтан хараацайн шаналанг мэдэрсэн юм.
Тал нутгийн хаврын зэрэглээ хүмүүний сэтгэлийн амгаланг өөрийн эрхгүй сэмлэнэ. Ингэ ботго буйлах, үнээ тугал мөөрөх, адуу үүрсэх, унага янцгаах... ямархан нэг уярах хийгээд гуниглах, санаашрах хийгээд мөрөөдөхийн хязгааргүйд төөрүүлдэг байх. Талын хүний хөнгөн гунигтай мөрөөдлийг хаврын зэрэглээтэй цуг цээжиндээ тээсэн хүн хүлэг болж дээ, хөөрхий.
Адгуус амьтан битгий хэл, уул ус ч ах дүүгийн холбоотой. Бие бие рүүгээ тэмүүлэн таталцах нь байгалийн жам ажээ. Дөхөмийн бор овоо гэж талд сүндэрлэх майхан цэнхэр уулыг Алтан-Овооны дүү гэж аав хэлсэн сэн. Нээрээ ч адилхан. Их цэрэгт боогдон, ахдаа золгож чадалгүй эндээ үүрд үлдсэн гэнэ лээ гэж хэлээд “ахан дүүсийн ёс уул усанд ч буй”-г ах бид хоёрт сануулсан юм. Гурван бор манхны өвөрт ахыгаа нутаглуулчхаад, тэртээх зэрэглээнд сүүмэлзэх манан хөөрөг шиг талын таван уул, хурдны морь унаж өссөн Сүжийн хөндийгөө нулимс цийлэлзсэн нүдээр удтал ширтэн суухдаа аавын хэлсэн домгийн учгийг нэхэн тайлж билээ.
Хүн зөвхөн өөрөөсөө бус өрөөл бусдаас бүрэлдэн оршиж байдгаа анзаардаггүй. Ирж буцдаг хүмүүний хорвоод мөнхийн ус хүртэхийн тавиланг иртэл ертөнцийн жам ёстой эвлэрэн суухаас өөр яалтай. Нутаг ус бол хүүгээ хүлээхийн гүн ухаан юм. Хүмүүний үр нутгаа тэмцэх нь мөнхийн оршихуйн зөн бэлгэ ажгуу.
Г. Мэнд-Ооёо
13. “Хүмүүний хорвоод мөнхийн ус хүртэх” гэсэн өгүүлбэрийг салаалан хувиргасныг
олоорой.
A.
Ус хүртэх
B.
Хүмүүний орчлонд мөнхийн ус амсах
C.
Хүмүүний энэхэн хорвоод мөнхийн ус хүртэх
D.
Мөнхийн ус хүртэх хүмүүний хорвоо
E.
Мөнхийн ус хүртэх
Атомуудын задрал болон цэнэгжсэн электронууд үүсдэг тул ионосфер ч гэж нэрлэгддэг агаар мандлын үе давхарга аль нь вэ?
A.
Стратосфер
B.
Термосфер
C.
Мезосфер
D.
Тропосфер
E.
Экзосфер
James _________ up early in the morning then he _________ cold water every day.
A.
get/drinks
B.
get/drink
C.
gets/drinks
D.
got/drank
E.
gets/drank