21. Эсрэг утгат бүтээвэр бүхий хэсгийг олоорой.
A.
уйл + хай, уйл + нхай
B.
ач + тан, ач + тай
C.
ов + ой, ов + н
D.
илч + тэй, илч + гүй
E.
. барь + л, барь + аач
21. Эсрэг утгат бүтээвэр бүхий хэсгийг олоорой.
A.
уйл + хай, уйл + нхай
B.
ач + тан, ач + тай
C.
ов + ой, ов + н
D.
илч + тэй, илч + гүй
E.
. барь + л, барь + аач
20. Утгыг зөв харгалзуулсныг олно уу.
1. сайр a. хуурайшиж эвэршсэн арьс
2. саар b. хайр чулуутай газар
3. саарь c. муу муухан
A.
1b, 2a, 3c
B.
1a, 2b, 3c
C.
1c, 2a, 3b
D.
1a, 2c, 3b
E.
1b, 2c, 3a
19. “Тариаланчид буудайгаа хурааж, малчид өвөлжөө рүүгээ нүүцгээнэ” гэсэн
өгүүлбэрийн онцолсон бүтээврийг солин найруулахад аль нь тохирох вэ?
A.
-магц
B.
-х
C.
-н
D.
-тал
E.
-вч
18. Нутгийн аялгууны үгийг олоорой.
A.
НҮБ
B.
машин
C.
бууз
D.
цахим
E.
жийхан
17. Далимдах утгат бүтээврийг сонгоорой.
A.
A. -вч
B.
-хлаар
C.
-нгуу
D.
-магц
E.
-нгаа
16. Холбоо үгсийн бүтсэн аргын зүй тогтлыг ажиглаад, цэгийн оронд тохирохыг
сонгоно уу.
магтан дуулах, зуны аялал, ирж очих, .....
A.
хэл ам
B.
ховор хомс
C.
алтан загас
D.
усанд сэлэх
E.
ижил төс
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
15. Найруулгын алдаатай өгүүлбэрийг сонгоорой.
A.
Биднүүсийн яриа бага ангийнханд ихэд таалагдав.
B.
Тандаа эх үрсийн баярын мэнд хүргэе!
C.
Манай гэр бүл Увс нуур хүртэл аяллаа.
D.
Оюутнууд аа, эхнээсээ л хичээх хэрэгтэй.
E.
Интернэт орчинд соёлтой харилцъя.
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
14. “Хүй дарсан газраа очиж хөрвөөдөг”-ийн учир юу вэ?
A.
Хоржигносон булгаасаа ууж ундаалах
B.
Хөлд орж мөрөө гаргасан газраа эргэх
C.
Аав, ээжийнхээ нутгийг эргэх
D.
Тоонот газар, эх орноо хайрлах
E.
Ядаргаагаа тайлж, эрч хүч авах
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
13. “Ариун булгийн рашаанаас хүртэх” гэсэн өгүүлбэрийг салаалан хувиргасныг олоорой.
A.
Ариун булгийн цэнгэг рашаанаас хүртэх
B.
Ариун булгийн рашаанаас уух
C.
Рашаанаас хүртэх
D.
Булгийн ариун рашаанаас хүртэх
E.
Булгийн рашаанаас хүртэх
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
12. Онцолсон гишүүн өгүүлбэрийн утгын уялдааг тодорхойлоорой.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд ордог.
A.
“тохмын чинээ” гэснийг шинж чанарын утгаар дэлгэрүүлсэн
B.
“тоонот” гэснийг шалтгааны утгаар дэлгэрүүлсэн
C.
“газартаа” гэснийг тодотгож, дэлгэрүүлсэн
D.
“хүн бүхэн” гэснийг зорилгын утгаар дэлгэрүүлсэн
E.
“хөлд ордог” гэснийг цагийн утгаар дэлгэрүүлсэн
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
11. “Алс шинэ нутгаар аялан явах” гэсэн өгүүлбэрт онцолсон үгийг “гуйранчлан” хэмээх
үгээр соливол найруулгад ямар өөрчлөлт гарах вэ?
A.
Найруулгын ерийн зэрэгтэй болно.
B.
Хүндэтгэлийн утгатай болно.
C.
Дээд найруулгын зэрэг хэвээр
D.
Доод найруулгын зэрэгтэй болно..
E.
Найруулгад өөрчлөлт орохгүй.
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
10. Үнэрлэх, амтлах, харах мэдрэмжийг илэрхийлсэн уран дүрслэлийг сонгоно уу.
A.
цэцгийн үнэрт агаар, ариун рашаанаас хүртэх, хараа цуцам цэлгэр хөндий
B.
далан хэлийн шувуу жиргэх, хүй тасран унах, алтнаас үнэтэй нутаг
C.
шувуу адил нисэх, цээж дүүрэн амьсгалах, эрч хүч авах
D.
булгийн ус хоржигнох, хөл нүцгэн алхах, тохмын чинээ газар
E.
хүй дарсан газраа хөрвөөх, үлгэрийн сайхан диваажин, санан дурсах сэтгэл
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
9. Зохиогчийн үнэлэмжийг олоорой.
A.
Сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг.
B.
Ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон нутаг билээ
C.
Энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг
D.
Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай.
E.
Би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм.
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
8. Эхийн онцолсон хэсэгт тоочимжийн ямар шинж байна вэ?
A.
Үйл явдлыг нэгэн цагт зэрэгцүүлэн тоочиж дүрсэлсэн.
B.
Юмс үзэгдлийн уялдаа холбоог тайлбарласан.
C.
Юмс үзэгдлийг нэгэн орон зайд тоочин дүрсэлсэн.
D.
Юмс үзэгдлийг харьцуулан жишиж тайлбарласан.
E.
Хэрэг явдлыг дарааллаар өрнүүлэн дүрсэлсэн.
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
. “Зохиогчийн төрсөн газар орон, цаг хугацаа”-г мэдээлсэн баримт нь аль вэ?
A.
Түүний төрсөн газар нь хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж юм.
B.
Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг.
C.
Лэгээ гуай бол түүний “эх барьсан ээж”, “хуурайлсан ээж” нь ажээ.
D.
Намрын нэгэн өглөө Уртын гол гэдэг газар хүй тасарсан.
E.
Сэтгэлд ойр, сайхнаас сайхан, гоёхноос гоёхон нутагтай билээ.
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
6. Цогцолборуудын гол санааг түлхүүр үгээр зөв хураасныг олоорой.
A.
үлгэрийн диваажин - Лэгээ гуай - улс орон - эрхэм зүйл
B.
алтан хэвлий - сэрүүн дэнж - хязгаар нутаг - аав ээж
C.
ан амьтад - боосон ээж - орчлон дэлхий - тохмын чинээ тоонот
D.
ургамал цэцэг - намрын өглөө - миний тоонот - эх нутаг
E.
тоонот газар - хүй дарсан чулуу - төрсөн нутаг - эх орон
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
5. Эхийн сэдвийг сонгоно уу.
A.
Ариун булгийн рашаанаас хүртсэн тухай
B.
Төрж өссөн Уртын голын тухай
C.
Шинэ нутгаар аялан явдаг тухай
D.
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг тухай
E.
Эх барьж авсан ээжийн тухай
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
4. Эхийн агуулгын уялдааг үйлээр зөв дараалуулсныг олоорой.
A.
заяасан, умдаалсан, хүртсэн, унасан
B.
бодсон, хүлээсэн, мэдэрсэн, заяасан
C.
гоё, хүрэн бор, жижиг, тохмын чинээ
D.
хүйс, эрч хүч, хайр, үнэ цэн
E.
унасан, санагдсан, эх барьсан, заяасан
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
3. Ойролцоо утгатай хэлц бүхий хэсгийг сонгоорой.
A.
хараа цуцам - тохмын чинээ
B.
алга дарам - далан хэлийн
C.
аргамжаатай явах - хэрэн хэсэх
D.
хараа цуцам - хязгаар хярхаггүй
E.
хүй дарах - алтан хэвлий
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
2. Бүгд хүндэтгэлийн үг бүхий хэсгийг сонгоно уу.
A.
орчлон, тоонот, сэвшээ
B.
мэндлэх, Лэгээ гуай, үнэр
C.
. алтан хэвлий, тоонот, хүртэх
D.
хүй, дэнж, эрч хүч
E.
алтан хэвлий, хүртэх, хайрлах
Миний тоонот
Алга дарам газраас эх орон эхэлдэг гэж би боддог. Учир нь энэхэн зайд эхийн алтан хэвлийгээс хүй тасран унасан билээ. Эхээс унасан газрыг “тоонот”, хүй дарсан чулууг “хүйс” гэж нэрлэдэг. Миний тоонот газар хэзээд санаанд санаатай, бодолд уяатай. Тоонот минь үлгэрийн сайхан диваажин шиг биш ч гэлээ, төрж өссөн унаган нутаг болохоор уул ус, ургамал цэцэг, ан амьтад нь сэтгэлд ойр, ертөнцөд хаана ч байхгүй, сайхнаас сайхан, гоёос гоёхон билээ.
Хээрийн хонгор салхинд өнгө өнгийн өвс ногоо найган ганхсан, далан хэлийн шувууд дуу дуугаа авалцан жиргэсэн тийм нэг сайхан намрын өглөө би Уртын голын дэнж дээр эхээс мэндэлсэн юм. Намайг төрөхөд олондоо нэр хүндтэй хүнээр эх бариулна хэмээн урьдаас дуулган ирүүлсэн Лэгээ гуай бол миний хүйг боосон “хүйс ээж”, “авсан ээж”, “эх барьсан ээж”, “газар ээж”, “боосон ээж”, “хуурайлсан ээж”, “өрлөг ээж” минь билээ. Хүйг минь дарсан хүрэн бор эр чулуу эдүгээ ч байрандаа намайг хүлээдэг. Жил бүр нутагтаа очиж, хүй дарсан газраа хөрвөөн, цэцгийн үнэрт агаараар цээжээ уужиртал амьсгалж, ариун булгийнхаа рашаанаас хүртэж, сэрүүн дэнж дээгүүрээ хөл нүцгэн алхахад энэ жилийн ядаргаа тайлагдан, ирэх жилийн ажлын эрч хүч авдаг сан.
Хүн бүхэн эхээс унасан тохмын чинээхэн тоонот газартаа хөлд орж, эндээс эхэлж мөрөө гаргадаг. Орчлонг тойрч, дэлхийг хэрэн хэсэхдээ тоонот газартайгаа аргамжаатай явдаг юм. Алс нутгаар аялан явах бүрийд агуу их улс орны дэргэд миний төрсөн хязгаар нутаг, сэрүүн булгийн дэнж минь дэндүү бага болохыг улам бүр мэдэрдэг. Гэвч миний тоонот дэнж надад улам үнэ цэнтэй, ойр дотно санагдаж, хаа холын газраас эргэж очихын хүслэн төдий чинээ төрдөг юм. Тоонот газар, эх орноо хайрлахад хараа цуцам цэлгэр хөндий, хязгаар хярхаггүй цэлийм их тал эсвэл тэнгэр тулам өндөр уул, тэнгис далайн их ус, ургамал цэцэг тэгширсэн баян бүрд байх албагүй билээ. Эх орноо хайрлах хайр төрсөн нутаг тоонот газар, хүй дарсан жижиг чулуугаа санан дурсах сэтгэлээс, эхийн бүүвэйн дуунаас, анх хэлсэн үгээс, зулайг минь үлээсэн сэвшээ зөөлөн салхинаас, ууж умдаалсан булгийн хоржигнох чимээнээс ирж шингэдэг.
Эх орон, эх нутаг, тоонот газар гэдэг хүнд аав ээж шиг ганц л заяадаг. Алтнаас үнэтэй, аминаас эрхэм зүйл гэж байдаг бол надад тэр нь тохмын чинээхэн тоонот газар минь билээ.
Д. Баттогтох
1. Үгийн утгыг зөв харгалзуулсан хэсгийг олоорой.
1. тохом a. хэмжээ төгсгөлгүй
2. аргамжаа b. нам дор газраас өндөрлөг тэгшдүү газар
3. дэнж c. эмээлийн доор жийрэглэсэн эсгий зөөлөвч
4. хярхаггүй d. морь малыг аргамжих урт сур, дээс, олс
A.
1c, 2d, 3b, 4a
B.
1d, 2c, 3a, 4b
C.
1c, 2d, 3a, 4b
D.
1b, 2d, 3a, 4c
E.
1a, 2d, 3c, 4b
Таанын цагаан толгойноос өөр
Тайтгаруулах цэцэггүй нүцгэн тал минь
Нандин эрхэмсэг эгэл боргилын туйл
Нар хур царайчилсан газрын саальтай хормой минь...
30. Дээрх /сорил-29/ хэсэгт үзүүлсэн гадаад орчныг сонгоорой.
A.
цайдам хөндий
B.
овоот хөтөл
C.
баян бүрд
D.
уулын зоо
E.
голын бэлчир
29. Б. Лхагвасүрэнгийн “Боржигины бор тал” шүлгийн дараах 4 шадын толгой холбоц
аль вэ?
Таанын цагаан толгойноос өөр
Тайтгаруулах цэцэггүй нүцгэн тал минь
Нандин эрхэмсэг эгэл боргилын туйл
Нар хур царайчилсан газрын саальтай хормой минь...
A.
АБАБ
B.
АААБ
C.
АББ
D.
АААА
E.
ААББ
...Сүлжилдэн давхих хөдөөгийн хүмүүсийн цэнгэл нь миний сэтгэлийг даруй
бахдуулж, Сан бэйсийн морины сайхан нь миний дурыг хөвсөлзүүлэн хөдөлгөнө.
Монгол газар уудам юм аа.
Энгэр нударгыг хар торгоор эмжиж, нарийхан хошмог тавьсан хүрэн ягаан
чисчүү дээлийг өмсөн, зүүн ханцуй дотроос нарийхан хурууг цухуйлган, жолоо
цулбуурыг хугас барин атгаад, баруун ханцуйгаа сул тавин, түүний дотор гараа нуун,
ташаагаа тулж буулгасан том нударгыг далбайлган бүрхүүлсэн нь шинэ цагийн
хээнцэр байдлыг гайхуулжээ. ...Хасын өнгөтэй дөрвөлжин цагаан шүдээ яралзуулан
үе үе инээмсэглэн мишээхүй нь хаврын улирал ирж буй адил бахтай.
28. “Хасын өнгөтэй дөрвөлжин цагаан шүдээ яралзуулан үе үе инээмсэглэн мишээхүй
нь хаврын улирал ирж буй адил бахтай” /сорил-25/ хэсэгт дүрийн ямар зан байдлыг
харуулсан бэ?
A.
ичимхий даруу
B.
хөнгөн хийсвэр
C.
аальгүй маягтай
D.
баяр баясгалантай
E.
эгэл боргил
...Сүлжилдэн давхих хөдөөгийн хүмүүсийн цэнгэл нь миний сэтгэлийг даруй
бахдуулж, Сан бэйсийн морины сайхан нь миний дурыг хөвсөлзүүлэн хөдөлгөнө.
Монгол газар уудам юм аа.
Энгэр нударгыг хар торгоор эмжиж, нарийхан хошмог тавьсан хүрэн ягаан
чисчүү дээлийг өмсөн, зүүн ханцуй дотроос нарийхан хурууг цухуйлган, жолоо
цулбуурыг хугас барин атгаад, баруун ханцуйгаа сул тавин, түүний дотор гараа нуун,
ташаагаа тулж буулгасан том нударгыг далбайлган бүрхүүлсэн нь шинэ цагийн
хээнцэр байдлыг гайхуулжээ. ...Хасын өнгөтэй дөрвөлжин цагаан шүдээ яралзуулан
үе үе инээмсэглэн мишээхүй нь хаврын улирал ирж буй адил бахтай.
27. Дээрх /сорил-25/ зохиолын хэсэгт “...инээмсэглэн мишээхүй нь хаврын улирал ирж
буй адил бахтай” гэсэнд дүрслэлийн ямар ур маяг илэрсэн бэ?
A.
юмшуулал
B.
егөөдөл
C.
төлөөлөл
D.
ихэсгэл
E.
адилтгал
...Сүлжилдэн давхих хөдөөгийн хүмүүсийн цэнгэл нь миний сэтгэлийг даруй
бахдуулж, Сан бэйсийн морины сайхан нь миний дурыг хөвсөлзүүлэн хөдөлгөнө.
Монгол газар уудам юм аа.
Энгэр нударгыг хар торгоор эмжиж, нарийхан хошмог тавьсан хүрэн ягаан
чисчүү дээлийг өмсөн, зүүн ханцуй дотроос нарийхан хурууг цухуйлган, жолоо
цулбуурыг хугас барин атгаад, баруун ханцуйгаа сул тавин, түүний дотор гараа нуун,
ташаагаа тулж буулгасан том нударгыг далбайлган бүрхүүлсэн нь шинэ цагийн
хээнцэр байдлыг гайхуулжээ. ...Хасын өнгөтэй дөрвөлжин цагаан шүдээ яралзуулан
үе үе инээмсэглэн мишээхүй нь хаврын улирал ирж буй адил бахтай.
26. Дээрх /сорил-25/ хэсгийн үйл явдал хэдий үед өрнөж байна вэ?
A.
XX зууны эхэн үе
B.
XV зууны үе
C.
XX зууны дунд үе
D.
XX зууны сүүл үе
E.
XXI зууны эхэн үе
25. Д.Нацагдоржийн “Хөдөө талын үзэсгэлэн” өгүүллэгийн онцолсон хэсгийн хам сэдвийг
олоорой.
...Сүлжилдэн давхих хөдөөгийн хүмүүсийн цэнгэл нь миний сэтгэлийг даруй
бахдуулж, Сан бэйсийн морины сайхан нь миний дурыг хөвсөлзүүлэн хөдөлгөнө.
Монгол газар уудам юм аа.
Энгэр нударгыг хар торгоор эмжиж, нарийхан хошмог тавьсан хүрэн ягаан
чисчүү дээлийг өмсөн, зүүн ханцуй дотроос нарийхан хурууг цухуйлган, жолоо
цулбуурыг хугас барин атгаад, баруун ханцуйгаа сул тавин, түүний дотор гараа нуун,
ташаагаа тулж буулгасан том нударгыг далбайлган бүрхүүлсэн нь шинэ цагийн
хээнцэр байдлыг гайхуулжээ. ...Хасын өнгөтэй дөрвөлжин цагаан шүдээ яралзуулан
үе үе инээмсэглэн мишээхүй нь хаврын улирал ирж буй адил бахтай.
A.
түүхийн
B.
нийгмийн
C.
шашны
D.
соёлын
E.
улс төрийн
22. “Гагнасан гинжийг таслагтун” өгүүлбэрийн онцолсон үгийн язгуурыг олоорой.
A.
гаг
B.
гагна
C.
ганна
D.
ган
E.
гагнуур
21. Эсрэг утгат бүтээвэр бүхий хэсгийг сонгоорой.
A.
нимгэн + л, нимгэн + д
B.
тохь + той, тохь + гүй
C.
танай + хан, танай + х
D.
гэд + лз, гэд + ий
E.
ус + чин, ус + ч
20. Тайлбарыг жишээтэй зөв харгалзуулсныг сонгоно уу.
1. туул a. эцэс хязгаар
2. тууль b. ус гол гатал
3. туйл c. аман зохиол
A.
1a, 2b, 3c
B.
1a, 2c, 3b
C.
1c, 2a, 3b
D.
1b, 2c, 3a
E.
1b, 2a, 3c
19. “Хэдэн залуус морь тарлаж, нутгийн өвгөд уяа сойлгыг шинжинэ” өгүүлбэрийн
онцолсон бүтээврийг солин найруулахад аль нь тохирох вэ?
A.
-вч
B.
-н
C.
-магц
D.
-тал
E.
-х
18. Нутгийн аялгууны үгийг олоорой.
A.
зах зээл
B.
интернэт
C.
тоохуу
D.
банш
E.
ЮНЕСКО
17. Дагалдах утгат бүтээврийг сонгоорой.
A.
-могц
B.
-нгүүт
C.
-вч
D.
-нгоо
E.
-хлоор
16. Холбоо үгсийн бүтсэн аргын зүй тогтлыг ажиглаад, цэгийн оронд тохирохыг
олно уу.
эрэл сурал, цанын бааз, уншиж бичих, .....
A.
өгсөж уруудах
B.
хөхөө шувуу
C.
эрт урьд
D.
ойн чөлөө
E.
дуу хөгжим
15. Найруулгын алдаатай өгүүлбэрийг олоорой.
A.
Олны дунд нэр төрөө эрхэмлэж яваарай, хүү минь.
B.
Манай ангийн охидууд сагсан бөмбөгийн тэмцээнд түрүүлэв.
C.
Монголчууд эртнээс нааш галаа тахиж ирсэн заншилтай
D.
Сурагчдадаа эрүүл амьдрахуйн талаар зөвлөв.
E.
Олимпод оролцох тамирчид бэлтгэлдээ гарчээ.
Хошуу цагаан нутаг санагдах янзтай
Хошуу цагаан нутгаасаа хол явна даа, хүү чинь. Үүл нүүсэн мөнх хөх тэнгэрийн доогуур шувуу адил нисээд, шуурга болж туйлаад ч хүрэхээргүй холын газар байна. Алсын уулын оройд агаарын будан манантаж, ойрын уулын хормойд огторгуйн будан хөглөрсөн уймраа мянганы газраас ус нутгаа санах гэдэг ухаант хүмүүнд байтугай нутаг хошуу алгассан адуу малд ч байдаг эхийгээ тэмцсэн үрийн төрөлх араншин сэтгэл дотор тонгочно.
Хээлэндээ очсон унага салхи нөмөрсөн цагтаа ус нутагтаа гүйдэг гэсэн домог шахуу үнэнийг дорнын их талд санаж л явна, би. Хээрийн галуу шиг зоргоор хүний үр намайг энд алтан аягаар рашаан зооглуулж, мөнгөн царанд идээ таваглалаа ч хоног хоногоор хоргоох гэж зовох янзтай. Аяс намуун талын алиа гэнэхэн салхи хөлийн доор томолдож, амраг нэгний санаашрал сонор шүргээд буцахад алс замын бодол Алтай, Хангайдаа хулжаад, рашаан тунгалаг Туулаа аргагүй санаж цангах юм. Долоон бурхан одондоо долоон шөнөө манууллаа, дорнын буурал сарыг долоон шөнө сэрээлээ. Гэвч явдал замын надад яарч буцах гэр минь байна, явган нүцгэн ч гэлээ очоод жаргах оромж минь хүлээнэ.
Хүний газрын шуугианд чих дөжирч явахдаа өөрийн нутгийн заримтай мэнд сольж амжлаа. Бидний цөөхөн монголчууд яргуй хөөсөн ямаа шиг бэлэн тансгийг эрээд, хорвоогоор тарчихсан юм уу даа. Мөр зүгээрээ яваа бол миний дүү нар сайн сан. Гэтэл ойворгон зарим ухаантан, гэм тарьсан эх орны гэмгүй хөөрхий нэгэн шиг харийн хүний чихэнд унасан газар, угаасан усаа гоочлох нь юу сан. Өрөөлийн газар явахдаа худлаа ч гэсэн нутгаа магт гэх үг сургаал айлдам хөх амтай тийм хүмүүс хөлийн доор хөглөрөх нь ичиг. Атга будаа шүтэж, ам даавуунд хууртдаг алаг энэ хорвоод хүн чанараа гээж, хаана шургахаа мэдэхгүй, өсөж төрснөө мартах шахсан хүмүүний үрийг хараад, халаглаж өрөвдөх ч багадна. Адаглаад, агаар салхи нь эм алтан нутгаа магтдаггүй юмаа гэхэд үхэхийн цагт ясаа тавих алга дарам газар минь тэнгэрийн алс хаяанд бий гэж ухаанаа аргадаж, сэтгэлээ хуур, дүү минь. Чамд буян болно. Хошуу цагаан нутгаа санах л янзтай, холын цэнхэр нутагтаа өвгөн ах нь харьсугай.
Аяс намрын салхи нутаг зүгээс бөмбөрч, аян замын намайг дуудан хөтлөн байнам. Хээрийн цэцэгсээр энгэрээ гоёж, хөх буурал зэрэглээнд өдөржин бүүвэйлүүлж өнждөг нутаг зүгийн салхи намайг ч чамайг ч дууднам бус уу.
С. Пүрэв
14. “Рашаан тунгалаг Туулаа аргагүй санах”-ын шалтгааныг илэрхийлсэн өгүүлбэрийг
сонгоно уу.
A.
Ясаа тавих алга дарам газартай учраас
B.
Явган нүцгэн ч гэлээ очоод жаргах оромж бий учраас
C.
Нутгаа гэсэн төрөлх араншин сэтгэлд оршдог учраас
D.
Хүний газрын шуугианд чих дөжирсөн учраас
E.
Аяс намрын салхи нутаг зүгээс дуудсан учраас
Хошуу цагаан нутаг санагдах янзтай
Хошуу цагаан нутгаасаа хол явна даа, хүү чинь. Үүл нүүсэн мөнх хөх тэнгэрийн доогуур шувуу адил нисээд, шуурга болж туйлаад ч хүрэхээргүй холын газар байна. Алсын уулын оройд агаарын будан манантаж, ойрын уулын хормойд огторгуйн будан хөглөрсөн уймраа мянганы газраас ус нутгаа санах гэдэг ухаант хүмүүнд байтугай нутаг хошуу алгассан адуу малд ч байдаг эхийгээ тэмцсэн үрийн төрөлх араншин сэтгэл дотор тонгочно.
Хээлэндээ очсон унага салхи нөмөрсөн цагтаа ус нутагтаа гүйдэг гэсэн домог шахуу үнэнийг дорнын их талд санаж л явна, би. Хээрийн галуу шиг зоргоор хүний үр намайг энд алтан аягаар рашаан зооглуулж, мөнгөн царанд идээ таваглалаа ч хоног хоногоор хоргоох гэж зовох янзтай. Аяс намуун талын алиа гэнэхэн салхи хөлийн доор томолдож, амраг нэгний санаашрал сонор шүргээд буцахад алс замын бодол Алтай, Хангайдаа хулжаад, рашаан тунгалаг Туулаа аргагүй санаж цангах юм. Долоон бурхан одондоо долоон шөнөө манууллаа, дорнын буурал сарыг долоон шөнө сэрээлээ. Гэвч явдал замын надад яарч буцах гэр минь байна, явган нүцгэн ч гэлээ очоод жаргах оромж минь хүлээнэ.
Хүний газрын шуугианд чих дөжирч явахдаа өөрийн нутгийн заримтай мэнд сольж амжлаа. Бидний цөөхөн монголчууд яргуй хөөсөн ямаа шиг бэлэн тансгийг эрээд, хорвоогоор тарчихсан юм уу даа. Мөр зүгээрээ яваа бол миний дүү нар сайн сан. Гэтэл ойворгон зарим ухаантан, гэм тарьсан эх орны гэмгүй хөөрхий нэгэн шиг харийн хүний чихэнд унасан газар, угаасан усаа гоочлох нь юу сан. Өрөөлийн газар явахдаа худлаа ч гэсэн нутгаа магт гэх үг сургаал айлдам хөх амтай тийм хүмүүс хөлийн доор хөглөрөх нь ичиг. Атга будаа шүтэж, ам даавуунд хууртдаг алаг энэ хорвоод хүн чанараа гээж, хаана шургахаа мэдэхгүй, өсөж төрснөө мартах шахсан хүмүүний үрийг хараад, халаглаж өрөвдөх ч багадна. Адаглаад, агаар салхи нь эм алтан нутгаа магтдаггүй юмаа гэхэд үхэхийн цагт ясаа тавих алга дарам газар минь тэнгэрийн алс хаяанд бий гэж ухаанаа аргадаж, сэтгэлээ хуур, дүү минь. Чамд буян болно. Хошуу цагаан нутгаа санах л янзтай, холын цэнхэр нутагтаа өвгөн ах нь харьсугай.
Аяс намрын салхи нутаг зүгээс бөмбөрч, аян замын намайг дуудан хөтлөн байнам. Хээрийн цэцэгсээр энгэрээ гоёж, хөх буурал зэрэглээнд өдөржин бүүвэйлүүлж өнждөг нутаг зүгийн салхи намайг ч чамайг ч дууднам бус уу.
С. Пүрэв
13. “Хээрийн цэцэгсээр энгэрээ гоёх” гэсэн өгүүлбэрийг тонгоргон хувиргасныг олоорой.
A.
Хээрийн цэцэгсээр энгэрээ чимэх
B.
Энгэрээ гоёх
C.
Хээрийн гоё цэцэгсээр энгэрээ гоёх
D.
Талын цэцэгсээр энгэрээ гоёх
E.
Энгэрээ хээрийн цэцэгсээр гоёх
Хошуу цагаан нутаг санагдах янзтай
Хошуу цагаан нутгаасаа хол явна даа, хүү чинь. Үүл нүүсэн мөнх хөх тэнгэрийн доогуур шувуу адил нисээд, шуурга болж туйлаад ч хүрэхээргүй холын газар байна. Алсын уулын оройд агаарын будан манантаж, ойрын уулын хормойд огторгуйн будан хөглөрсөн уймраа мянганы газраас ус нутгаа санах гэдэг ухаант хүмүүнд байтугай нутаг хошуу алгассан адуу малд ч байдаг эхийгээ тэмцсэн үрийн төрөлх араншин сэтгэл дотор тонгочно.
Хээлэндээ очсон унага салхи нөмөрсөн цагтаа ус нутагтаа гүйдэг гэсэн домог шахуу үнэнийг дорнын их талд санаж л явна, би. Хээрийн галуу шиг зоргоор хүний үр намайг энд алтан аягаар рашаан зооглуулж, мөнгөн царанд идээ таваглалаа ч хоног хоногоор хоргоох гэж зовох янзтай. Аяс намуун талын алиа гэнэхэн салхи хөлийн доор томолдож, амраг нэгний санаашрал сонор шүргээд буцахад алс замын бодол Алтай, Хангайдаа хулжаад, рашаан тунгалаг Туулаа аргагүй санаж цангах юм. Долоон бурхан одондоо долоон шөнөө манууллаа, дорнын буурал сарыг долоон шөнө сэрээлээ. Гэвч явдал замын надад яарч буцах гэр минь байна, явган нүцгэн ч гэлээ очоод жаргах оромж минь хүлээнэ.
Хүний газрын шуугианд чих дөжирч явахдаа өөрийн нутгийн заримтай мэнд сольж амжлаа. Бидний цөөхөн монголчууд яргуй хөөсөн ямаа шиг бэлэн тансгийг эрээд, хорвоогоор тарчихсан юм уу даа. Мөр зүгээрээ яваа бол миний дүү нар сайн сан. Гэтэл ойворгон зарим ухаантан, гэм тарьсан эх орны гэмгүй хөөрхий нэгэн шиг харийн хүний чихэнд унасан газар, угаасан усаа гоочлох нь юу сан. Өрөөлийн газар явахдаа худлаа ч гэсэн нутгаа магт гэх үг сургаал айлдам хөх амтай тийм хүмүүс хөлийн доор хөглөрөх нь ичиг. Атга будаа шүтэж, ам даавуунд хууртдаг алаг энэ хорвоод хүн чанараа гээж, хаана шургахаа мэдэхгүй, өсөж төрснөө мартах шахсан хүмүүний үрийг хараад, халаглаж өрөвдөх ч багадна. Адаглаад, агаар салхи нь эм алтан нутгаа магтдаггүй юмаа гэхэд үхэхийн цагт ясаа тавих алга дарам газар минь тэнгэрийн алс хаяанд бий гэж ухаанаа аргадаж, сэтгэлээ хуур, дүү минь. Чамд буян болно. Хошуу цагаан нутгаа санах л янзтай, холын цэнхэр нутагтаа өвгөн ах нь харьсугай.
Аяс намрын салхи нутаг зүгээс бөмбөрч, аян замын намайг дуудан хөтлөн байнам. Хээрийн цэцэгсээр энгэрээ гоёж, хөх буурал зэрэглээнд өдөржин бүүвэйлүүлж өнждөг нутаг зүгийн салхи намайг ч чамайг ч дууднам бус уу.
С. Пүрэв
12. Онцолсон гишүүн өгүүлбэрийн утгын уялдааг тодорхойлоорой.
Хүний нутгийн шуугианд чих дөжирч явахдаа өөрийн нутгийн заримтай мэнд сольж амжлаа.
A.
“мэнд” гэсэн үгтэй дүр байдлын утгаар холбогдсон.
B.
“нутаг” гэсэн үгтэй орны утгаар холбогдсон.
C.
“амжлаа” гэсэн үгтэй шалтгааны утгаар холбогдсон.
D.
“сольж” гэсэн үгтэй цагийн утгаар холбогдсон.
E.
“заримтай” гэсэн үгтэй зорилгын утгаар холбогдсон
Хошуу цагаан нутаг санагдах янзтай
Хошуу цагаан нутгаасаа хол явна даа, хүү чинь. Үүл нүүсэн мөнх хөх тэнгэрийн доогуур шувуу адил нисээд, шуурга болж туйлаад ч хүрэхээргүй холын газар байна. Алсын уулын оройд агаарын будан манантаж, ойрын уулын хормойд огторгуйн будан хөглөрсөн уймраа мянганы газраас ус нутгаа санах гэдэг ухаант хүмүүнд байтугай нутаг хошуу алгассан адуу малд ч байдаг эхийгээ тэмцсэн үрийн төрөлх араншин сэтгэл дотор тонгочно.
Хээлэндээ очсон унага салхи нөмөрсөн цагтаа ус нутагтаа гүйдэг гэсэн домог шахуу үнэнийг дорнын их талд санаж л явна, би. Хээрийн галуу шиг зоргоор хүний үр намайг энд алтан аягаар рашаан зооглуулж, мөнгөн царанд идээ таваглалаа ч хоног хоногоор хоргоох гэж зовох янзтай. Аяс намуун талын алиа гэнэхэн салхи хөлийн доор томолдож, амраг нэгний санаашрал сонор шүргээд буцахад алс замын бодол Алтай, Хангайдаа хулжаад, рашаан тунгалаг Туулаа аргагүй санаж цангах юм. Долоон бурхан одондоо долоон шөнөө манууллаа, дорнын буурал сарыг долоон шөнө сэрээлээ. Гэвч явдал замын надад яарч буцах гэр минь байна, явган нүцгэн ч гэлээ очоод жаргах оромж минь хүлээнэ.
Хүний газрын шуугианд чих дөжирч явахдаа өөрийн нутгийн заримтай мэнд сольж амжлаа. Бидний цөөхөн монголчууд яргуй хөөсөн ямаа шиг бэлэн тансгийг эрээд, хорвоогоор тарчихсан юм уу даа. Мөр зүгээрээ яваа бол миний дүү нар сайн сан. Гэтэл ойворгон зарим ухаантан, гэм тарьсан эх орны гэмгүй хөөрхий нэгэн шиг харийн хүний чихэнд унасан газар, угаасан усаа гоочлох нь юу сан. Өрөөлийн газар явахдаа худлаа ч гэсэн нутгаа магт гэх үг сургаал айлдам хөх амтай тийм хүмүүс хөлийн доор хөглөрөх нь ичиг. Атга будаа шүтэж, ам даавуунд хууртдаг алаг энэ хорвоод хүн чанараа гээж, хаана шургахаа мэдэхгүй, өсөж төрснөө мартах шахсан хүмүүний үрийг хараад, халаглаж өрөвдөх ч багадна. Адаглаад, агаар салхи нь эм алтан нутгаа магтдаггүй юмаа гэхэд үхэхийн цагт ясаа тавих алга дарам газар минь тэнгэрийн алс хаяанд бий гэж ухаанаа аргадаж, сэтгэлээ хуур, дүү минь. Чамд буян болно. Хошуу цагаан нутгаа санах л янзтай, холын цэнхэр нутагтаа өвгөн ах нь харьсугай.
Аяс намрын салхи нутаг зүгээс бөмбөрч, аян замын намайг дуудан хөтлөн байнам. Хээрийн цэцэгсээр энгэрээ гоёж, хөх буурал зэрэглээнд өдөржин бүүвэйлүүлж өнждөг нутаг зүгийн салхи намайг ч чамайг ч дууднам бус уу.
С. Пүрэв
11. “Амраг нэгний санаашрал сонор шүргээд буцах” гэсэн өгүүлбэрийн онцолсон үгийг
“дэлдгэр” хэмээх үгээр соливол найруулгад ямар өөрчлөлт гарах вэ?
A.
Доод найруулгын зэрэгтэй болно.
B.
Хүндэтгэлийн утгатай болно.
C.
Найруулгад өөрчлөлт орохгүй.
D.
Дээд найруулгын зэрэг хэвээр.
E.
Найруулгын ерийн зэрэгтэй болно.