Дараах урвалын энергийн диаграммыг ашиглан катализаторгүй болон катализатортай үед явагдах урвалын идэвхжилийн энерги хоорондын ялгаа ба урвалын төрлийг тодорхойлно уу.

• A.

  Е_ид=70 кЖ, экзотерм

• B.

  Е_ид=65 кЖ, экзотерм

• C.

  Е_ид=100 кЖ, эндотерм

• D.

  Е_ид=65 кЖ, эндотерм

• E.

  Е_ид=105 кЖ, эндотерм

Cl₂O₃ нэгдэл дэх хлорын ионы өдөөгдсөн төлөвт байх үеийн электрон байгууламжийн томьёог сонгоно уу.

• A.

  1s²2s²2p⁶3s²3p⁴3d¹

• B.

  1s²2s²2p⁶3s²3p³3d²

• C.

  1s²2s²2p⁶3s¹3p³3d³

• D.

  1s²2s²2p⁶3s²3p⁵3d⁰

• E.

  1s²2s²2p⁶3s¹3p²3d⁴

Урвалыг гүйцээн тэнцүүлж, бүтээгдэхүүн бодисуудын коэффициентийн нийлбэрийг олно уу.

С₆Н₁₄ + О₂  . . . + . . . 

• A.

  14

• B.

  20

• C.

  19

• D.

  7

• E.

  26

Цаасан хроматографын аргад хэрэглэгддэг ойлгуултуудыг зурагт дүрсэлсэн тоон тэмдэглэгээтэй зөв харгалзуулна уу 

• A.

  1б, 2в, 3а, 4г

• B.

  1д, 2а, 3г, 4б

• C.

  1д, 2в, 3б, 4а

• D.

  1а, 2г, 3д, 4в

• E.

  1г, 2б, 3д, 4а

Шүлтэнд уусдаг нэгдлийг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Хлортэтиленээс үүссэн полимер нэгдлийг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Дараах ионуудыг усан уусмалдаа үүсгэх өнгөтэй нь харгалзуулна уу.

• A.

  1в, 2г, 3б, 4а

• B.

  1а, 2г, 3в, 4б

• C.

  1б, 2г, 3а, 4в

• D.

  1б, 2в, 3а, 4г

• E.

  1в, 2г, 3а, 4б

Октаны тоо өндөртэй сайн чанарын бензин гарган авах крекингийн урвалыг сонгоно уу.

• A.

  A

• B.

  B

• C.

  C

• D.

  D

• E.

  E

Дараах бүтэц бүхий бодисуудын ангиллыг зөв харгалзуулна уу.

• A.

  1г 2д 3в 4а

• B.

  1д 2в 3а 4б

• C.

  1а 2б 3г 4д

• D.

  1д 2г 3а 4б

• E.

  1в 2д 3а 4б

SO₂ нэгдэл дэх хүхрийн ионы өдөөгдсөн төлөвт байх үеийн элекрон байгууламжийн томьёог сонгоно уу.

• A.

  1s²2s²2p⁶3s²3p²3d²

• B.

  1s²2s²2p⁶3s¹3p³3d²

• C.

  1s²2s²2p⁶3s¹3p²3d³

• D.

  1s²2s²2p⁶3s²3p⁴3d⁰

• E.

  1s²2s²2p⁶3s²3p³3d¹

Урвалыг гүйцээн  тэнцүүлж, бүтээгдэхүүн бодисуудын коэффициентийн нийлбэрийг олно уу.

C₄H₁₀ + O_{2    ...    +   ...}

• A.

  8

• B.

  13

• C.

  15

• D.

  18

• E.

  14

Цаасан хроматографын аргад хэрэглэгддэг ойлголтуудыг зурагт дүрсэлсэн тоон тэмдэглэгээтэй зөв харгалзуулна уу.

• A.

  1б 2д 3г 4в

• B.

  1д 2а 3г 4в

• C.

  1в 2д 3б 4 г

• D.

  1в 2а 3г 4б

• E.

  1б 2в 3г 4д

Хүчил шүлтийн аль алинд нь уусдаг нэгдлийг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Нэгдүгээр хэсэг 

Санамж:

1.      Эхийг анхааралтай уншиж ойлгоорой. 

2.      Асуулт даалгавар бүрийг анхааралтай,дуустал уншиж гүйцэтгээрэй.

3.       Сонгож авсан үг ,өгүүлбэрийг  эхийн утга санаатай холбож ажиглаарай. 

4.      Сонгох даалгавраас зөвхөн нэгийг сонгож дугуйлаарай. 

5.      Даалгавар бүр 2 оноотой. 

                              Саахалтын нууранд ангир дуугарна 

    Зуны салхи морин дэл дээр явдаг юм уу, явган явахад жигтэйхэн бүгчим бөгөөд аргал түүж яваа Цэнзэнгаад бүр ч бүгчим халуун байлаа. Царай нь улаа бутран ,юм бүхнийг хайрлан ширтэх номхон бор нүд нь бодлогошрон явах ажээ. Гэрт байх түүнд нэг л уйтгартай мэт санагдан сав д хийвэл аргалд яваад өгнө. Тэгэх тусмаа аав ээж хоёрыгоо сумын төв явчихсанаас хойш  бүр ч гэртээ тогтохыг больжээ. Хонь малын бэлчээрт аргалын илчтэйг эрж,эцэг эхийн энэрлээс тэс ондоон хайр энхрийллийг хүсэн ,алсын бараа харж явах түүнд сайхан санагдана. 

    Цэнзэнгаа сувай хониныхоо цаана гарсан хойно сая арагтай аргалаа түшин,толгой боосон цэнхэр алчуураар хөлсөө сэвэн,гэрийнхээ баруун хойд бутат ухаагийн сэрвээнд хээр хоносон сар шиг харагдаж байгаа ганц бүгээн адуу сажилсаар саахалтын нуурт орохыг ажиж суулаа. Ганц адуунаас үргэв үү яав,нуурын хөвөөнөөс хоёр шаргал ангир нисэж нөгөө эрэгт нь буув. Магад тэнд ус үзээгүй,унаган далавч нь ургаагүй  үр нь байж мэднэ. Үзэх юмсан. Алинтай нь адилхан байгаа бол хэмээн бодож суутал гэнэт салхи сэвэлзэн,олон морьтон хажуугаар нь давхин өнгөрөв. 

   Хөл жийн,хөлс сэвэн налайж суусандаа ичин санд мэнд арагтай аргалаа үүрэн босов. Тэдний бараанаар  айлын нь зүрх цагаан хар нохой гүүн зэлний хэртэй холоос тосон хуцаж очсоноо энэ олон амьтны чинь алинд нь хуцах вэ дээ гэсэн янзтай ард нь гайхан хоцров. 

    Хурга ялгах цаг нэгэнт ойртсон тул Цэнзэнгаа ч гэсэн сувай хонио орхин гэрээдээ явлаа. Хэдийвээр түүний араг дүүрсэн авч буцахдаа хаврын салхи,зуны бороонд онгож хатсан хөх аргал түүсээр л явлаа. Аргал болгоныг эрж түүдэг болоод ч тэр үү  ,аргалтайгаа цуг олсон мэт сайхан бодол бодож харьдаг болоод ч тэр үү ,нутаг дээрээ аргатай аргалаа асгачхаад нүүж  чаддаггүйтэйгээ адилхан сайхан аргал олчхоод авалгүй орхиж чаддаггүй аж. 

   Цэнзэнгааг ирэхэд айлын нь уяан дээр моринд багширч догшин нэг нь толгой хаялан холын бараанд чих сортолзуулан ,номхон нэг нь хөл сэлгэн ,сүүл шарван зогсоно. Аргатай аргалаа гэрийнхээ гадаа буулгачхаад ,хошлонгоос хавчуулаастай байсан шилбүүрээ аван айлын багачуудын хураан ирж байгаа саах мал руу явав. Хурга ялгах гэж байгааг мэдсэн хөгшин хоньд хургаа хөхүүлэн,онгог хонь хурга майлалдан ,эхлээр явж муу зан сурчихсан хурга шилбүүр хувин дээгүүр харайж гарах гэсэн мэт агаарт хий дэгдэх авч,ялгаж сурчихсан хурга төдий л зовоосогүй. 

   Цэнзэнгаа харьж сүүгээ хөөрүүлэх гэж бодсон хэр нь айлдаа нэг л ормоор санагдаад байгаа өөр нэгэн хүсэлдээ хөтлөгдөв. Цэнзэнгаа гэрийн зүүн талд айлын хүүхний дэргэд очиж суухад уяан дээрх омголон морьдын эзэд инээмсэглэн мэндэлцгээв. Харин номхон морьдын эзэд анзаарсан ч үгүй  газрын гарц,тэнгэрийн царайг жишин хөөрөлдөж сууна. Чингэтэл Шийрэв өвгөн том хүрэн хултай айраг мэлтэгнүүлэн: 

    -За хүү минь нэг ая бариатах хэмээн нэгэн зузаан бор залууд барив. Тэр зүс үл таних залууг хармагцаа Цэнзэнгаа зүрх цочсон мэт оволзон цохилж,нүүрнээс нь гал бутрах шиг болов. Мөнөөх залуу тогтуухан инээмсэглэснээ царайг төв болгон “Ар хөвчийн унага”... гээд л нар мандах адил зугуухан эхлэв. Цэнзэнгаад энэ огтын танихгүй залуу хэзээ язааны танил дотно санагдахад гайхмаарч юм шиг ,хонь малын бэлчээрт алсын бараа ширтэн,нэгэн насны минь хань ийм хүн байна гэж сэтгэлдээ дүрслэн мөрөөдөж яваад гэнэт яг тэр хүнтэйгээ ингэж учирсан нь зүүд ч юм шиг санагдана. Хэдийвээр тэр залуугаас үүдэн хоймор зайтай хол суугаа учирсан нь зүүд ч юм шиг санагдана . Хэдийвээр тэр залуугаас үүдэн хоймор зайтай хол суугаа хэр нь хажууд нь суугааюм шиг ичин , хултай айраг руугаа харах авч өөрийн эрхгүй дахиад л түүнийг битүүхэн ширтэж байлаа .

        “Энэ нөгөө хотоос ирсэн хэдэн залуугийн нэг юм гэнээ . Шийрэв гуайн суурьт очсон юм байх “ . гэж хажуугаасаа шивнэх айлын хүүхний үгийг ч дуулахгүй чих нь дүнгэнэх авч : 

        Сүүмэлзэн харагдах нь 

        Сүмтэй будрын чулуу юу 

        Сүүтэлзэнхэн харагдах нь 

        Миний л нэгэн алдрай юу гэж дуулах түүний дууг Цэнзэнгаагийн зүрх сонсож байлаа. Энэ дуу ч гэсэн зөн билгээр Цэнзэнгаад зориулагдаж байгаа мэт тэрээр нар хөөрөх мэт аажуухан алслуулж, аяа дээшлүүлснээ үдийн нар голлох шиг тогтоон , шуранхайлж эхлэв . Түүний уруул хөгжмийн чавхдас мэт чичирч , хултай айрагнаас ойх үдшийн гэгээ нүүрэн дээр нь тогтоно . “Энэ дуу битгий дуусаасай . Ингээд л дуулаад суугаад байгаасай “. Гэж Цэнзэнгааг хүсэн суухуй зүрх сэтгэл нь хөдлөн ая орох мэт баясан догдолж бүхий биед нь хөгжмийн эгшиг уянгалан байлаа. Тэр залуугийн хашийн цагаан шүд дуулах дууныхаа аянд ер бусын сайхан хурц өнгө нэмэх мэт яралзана. Уруул нэвт гэрэлтэм ийм л хашийн шүд яралзуулан үдийн халуунд сэрүү татмаар исгэрэнхэн ирэх барааг нь сэтгэлдээ мөн ч олн үзсэнсэн . 

             Түүний дуулах дааг уулсыэ цуурай авах мат гэр дэх хүмүүс цөм дагаж түрэхэд Цэнзэнгаа ч ичиж догдолсон хоолойгоор түрэн “Надруу хараасай . Инээгээсэй “. Гэж хүсэж суулаа. Тэр залуу талын цэнгэг агаарт долгилон холдох дууныхаа аяыг наашлан наашлуулсаар зүрхэнд шингээх мэт дуугаа жаргаав . 

-          Төрмандах ч ёстой боржгон аяар дуулж байна шүү хэмээн Шийрэв өвгөн олзуурхав. 

-          Аав маань ингэж дуулдаг юм гэж Шийрэв өвгөнрүү харж инээмсэглэснээ 

өөрийгөө хүн ширтээд байгаан мэдсэн юм шиг Цэнзэнгаа руу харахдаа түүний харцтай мөргөлдөв .

             Цэнзэнгаа шөнө гэрэлд орсон бөжин мэт сандран дэмий л харц буруулан доошоо харахдаа хонь саахдаа өмсдөг халцархай муу гуталтай яваагаа мэдэн улам их ичин , хурдхан л гарахын түүс болжээ . Цэнзэнгаа гэрээс гарч уужрав мэт уртаар санаа алдсанаа гэрээдээ яаран алхав. Тэрбээр гэртээ орсон хойноо ч гэсэн араас нь хүн ороод ирчих гэж байгаа мэт яаруу бачуу гутал хувцасаа сольсноо “Намайг ингэж наадамд очих гэж байгаа юм шиг гоёчхоод буцаж очхоор улс амьтан юу гэх юм билээ” гэж бодон буцаж орох арга нэгэнт тасарсныг мэдэв. 

Тэгтэл гадаа хүн амьтан ярилцан дөрөө хангиналдахад Цэнзэнгаа гэрээс гүйн гарав . Найр өндөрлөж байгаа бололтой уяан дээрээс морио тайлах нь тайлж, олмоо чангалах нь чангалж буй нь харанхуйн дунд бүдэг бадаг харагдана .

         Омголон морьтонгууд шон дээрээс морьтонгууд л пижигнэлдэн давхилдахад саахалтын ноход шуугилдан угтлаа . Харин номхон морьтонгууд дүнгэр, дүнгэр ярилцан хаа нэгхэн дөрөө хангинуулан одсоноо саахалт хүрэв бололтой төдхөн чимээ тасрахад салхи хүртэл тэдэнтэй дарвин одсон мэт нам гүм болов . 

Цэнзэнгаа гэртээ орон , сүүгээ хөөрүүлэхээр аргал зэрэглэн галаа асааж намуухнаар бадрах аргалын галыг ширтэн суув . Аргэл болгоныг бодол бодон , хүсэл мөрөөдөлд автан явж түүсэн болоод тэр үү, аргалынх нь илч бодол хүслийх нь илч юм шиг санагдана . Цэнзэнгаа бүсгүй хүнд аз жаргал өөрөө хүрч ирдэг гэж үеийнхээ охидтой шивнэлдэн аз жаргалаа хүлээж явсныгаа буруу гэж бодлоо .

          Аргалын илчтэйг малын соргог бэлчээрээс эрж олдогтой адилхан өөрийнхөө аз жаргалыг амьдралаасаа өөрөө ирж олох ёстой. Би аав ээж хоёрыг эрэхээр Шийрэв гуайн суурь дээр очно гэж бодон тэр залуугийн аргалын гал бадрах мэт намуухан инээх инээд , дуулах дууг зүрхнээсээ сонсож суухуй саахалтын нууранд ангир дуугарав. Нууран дундаа бие биесээ дуудан хэн хэндээ эрхлэн жаргах ангир ганганалдан байлаа. (1971 он) 

Батбаяр .Д, Саахалтын нууранд ангир дуугарна . УБ., 2007, 59-63-р тал

• A.

  1f,2d,3e,4a,5c,6b

• B.

  1c,2b,3d,4e,5a,6f

• C.

  1b,2a,3e,4f,5c,6d

• D.

  1b,2a,3d,4f,5e,6c

• E.

  1f,2d,3a,4e,5c,6b

Этиленээс үүссэн полимер нэгдлийг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Дараах ионуудыг усан уусмалдаа үүсгэх өнгөтэй нь харгалзуулна уу.

• A.

  1в, 2г, 3б, 4а

• B.

  1а, 2г, 3в, 4б

• C.

  1б, 2г, 3а, 4в

• D.

  1б, 2в, 3а, 4г

• E.

  1в, 2г, 3а, 4б

Октаны тоо өндөртэй сайн чанарын бензин гарган авах крекингийн урвалыг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Дараах загварт тохирох наноматериал болон нано бүтэцтэй төхөөрөмжийг үйлдвэрлэх технологийн зарчмыг сонгоно уу.

• A.

  Топ даун ба Ботом ап

• B.

  Топ даун

• C.

  Ботом ап

• D.

  Тээрэмдэх ,бутлах

• E.

  бүгд зөв

Нэгдэлдээ суурийн оксид, суурь, давс үүсгэдэг дан бодис аль нь вэ?

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Дараах урвалын тэгшитгэлээс алкены нүүрсустөрөгчдийн чанарын урвалыг сонгоно уу.

• A.

  A

• B.

  B

• C.

  C

• D.

  D

• E.

  E

Валент чанар ба исэлдэхүйн хэмийн тоон утга нь ялгаатай нэгдлийг сонгоно уу.

• A.

  1839

• B.

  1840

• C.

  1841

• D.

  1842

• E.

  1843

Валент чанар ба исэлдэхүйн хэмийн тоон утга нь ялгаатай нэгдлийг сонгоно уу.

• A.

  1834

• B.

  1835

• C.

  1836

• D.

  1837

• E.

  1838

Дараах загварт  тохирох наноматериал болон нано бүтэцтэй төхөөрөмжийг үйлдвэрлэх технологийн зарчмыг сонгоно уу.

• A.

  Ботом ап

• B.

  Топ даун

• C.

  Топ даун ба Ботом ап

• D.

  Молекул молекулаар нь өрөх

• E.

  Бүгд зөв

Нэгдэлдээ суурийн оксид, суурь, давс үүсгэдэг дан бодисыг сонгоно уу.

• A.

  P₄

• B.

  S

• C.

  I₂

• D.

  Na

• E.

  Kr

CH₂ = CH - CH₂ - C  CH гэсэн нэгдэл дэх 3 ба 4 -р нүүрстөрөгчийн атомын эрлийзжийлтийг сонгоно уу.

• A.

  sp²-sp²

• B.

  sp²-sp³

• C.

  sp³-sp

• D.

  sp-sp³

• E.

  sp³-sp²

Зэсийн (ll) сульфатын пентагидратын томьёо аль нь вэ?

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Валент чанар ба исэлдэхүйн хэмийн тоон утга нь ялгаатай нэгдлийг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Валент чанар ба исэлдэхүйн хэмийн тоон утга нь ялгаатай нэгдлийг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Цэвэрлэгээний бүтээгдэхүүний үндсэн найрлагыг гадаргуугийн идэвхт бодис (ГИБ) бүрдүүлдэг. Катион идэвхт ГИБ-ын ерөнхий дүрслэлийг зөв илэрхийлсэн хариуг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Өндөр молекулт нэгдэл болох цардуулын мономерийг сонгоно уу.

• A.

  - фруктоз

• B.

  - фруктоз

• C.

  - глюкоз

• D.

  - глюкоз

• E.

  - рибоз

CH₂ = CH - CH₂ - CH₂ - C  CH  гэсэн нэгдэл дэх 2 ба 3 -р нүүрстөрөгчийн атомын эрлийзжилтйг сонгоно уу.

• A.

  sp²-sp³

• B.

  sp²-sp²

• C.

  sp³-sp

• D.

  sp-sp³

• E.

  sp³-sp²

Натрийн сульфатын декагидратын томьёо аль нь вэ?

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Хөнгөнцагааны атомын үнэмлэхүй масс хэд вэ?

• A.

  44.82*10^-27 кг

• B.

  27 г/моль

• C.

  27 н.н

• D.

  27 г

• E.

  1.67*10^-27 кг

Цэвэрлэгээний бүтээгдэхүүн үндсэн найрлагыг  гадаргуугийн  идэвхт бодис (ГИБ) бүрдүүлдэг. Электролит биш ГИБ-ын ерөнхий дүрслэлийг зөв илэрхийлсэн хариуг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Өндөр молекулт нэгдэл болох эслэгийн мономерийг сонгоно уу. 

• A.

  - рибоз

• B.

  - фруктоз

• C.

  - глюкоз

• D.

  - фруктоз

• E.

  - глюкоз

Азотын атомын үнэмлэхүй масс хэд вэ?

• A.

  14 г

• B.

  14 г/моль

• C.

  14 н.н

• D.

  23.24*10^-27 кг

• E.

  1.67*10^-27 кг

 Дараах урвалаас солилцох урвалыг сонгоно уу.

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

2.4

• A.

  6

• B.

  b

• C.

  c

• D.

  d

• E.

  e

Дараах урвалаас нэгдэх урвалыг сонгоно уу 

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Органик нэгдлийн бүтэц,урвалын механизм:

Дараах хувирал болон  хүснэгтэн мэдээллийг ашиглан даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

Даалгавар:

1. Хувирал дахь Х нэгдлийн дугаар (a)

2. Хувирал дахь Ү нэгдлийн дугаар (b)

3. . Хувирал дахь Z нэгдлийн дугаар( c)

4. . Хувирал дахь Q нэгдлийн дугаар (d)

5. Толуолоос Z нэгдэл үүсэх урвалын механизмын тэмдэглэгээний дугаар (e)

6. Цуугийн хүчилтэй харилцан үйлчилж бензилэтаноат үүсгэдэг бодисын дугаар  (f)-ыг тус тус сонгоно уу.

7. Галогенийг гэрлээр шарахад гомолитик тасралд орно. Гэрлийн нөлөөгөөр пропений хлортой харилцан үйлчлэх урвалын механизмын тэмдэглэгээний дугаар (g)

8.

гэсэн урвалын механизмын тэмдэглэгэээний дугаар (h)-ыг тус тус сонгоно уу.

• A.

  1