Байгаль дахь усны эргэлтийг зурагт дүрсэлжээ. 3 дугаараар тэмдэглэсэн үйл явцыг нэрлэнэ үү.

• A.

  Конденсац

• B.

  Транспираци

• C.

  Осмос

• D.

  Ууршилт

• E.

  Хур тунадас

Инсулиныг генийн инженерчлэлийн аргаар гарган авах үе шатуудыг  зурагт харуулав. 4, 5, 6, 7 дугаартай үе шатуудыг үйл ажиллагаатай нь зөв харгалзуулсан дугаарыг олно уу.

• A.

  I-A, II-C, III-B, IV-D

• B.

  I-C, II-A, III-D, IV-B

• C.

  I-C, II-D, III-B, IV-A

• D.

  I-D, II-A, III-B, IV-C

• E.

  I-B, II-A, III-C, IV-D

Биотехнологийн аргаар гарган авсан бүтээгдэхүүнийг тохирох бичил биет болон хэрэглээтэй нь зөв харгалзуулсан хувилбарыг сонгоно уу.

• A.

  I-C-1, II-A-3, III-B-2

• B.

  I-A-3, II-C-1, III-B-2

• C.

  I-B-2, II-C-3, III-A-1

• D.

  I-C-2, II-A-1, III-B-3

• E.

  I-A-3, II-B-2, III-C-1

Генийн инженерчлэлийн аргад ашигладаг энзим болон молекулыг үүрэгтэй нь зөв харгалзуулсан хувилбарыг олно уу.

• A.

  1-II, 2-I, 3-III

• B.

  1-III, 2-II, 3-I

• C.

  1-I, 2-II, 3-III

• D.

  1-III, 2-I, 3- II

• E.

  1-II, 2-III, 3- I

Нэгэн гэр бүлийн эцэг нь IV бүлгийн бүлгийн цустай, эх нь I бүлгийн цустай бол энэ гэр бүлд эцэгтэйгээ ижил цусны бүлэгтэй хүүхэд төрөх магадлалыг тооцоолно уу.

• A.

  100%

• B.

  75%

• C.

  0%

• D.

  50%

• E.

  25%

Хулууны цагаан өнгө нь шар өнгөө давамгайлан удамшдаг. Гетерозигот цагаан өнгөтэй хулууг өөр хооронд нь эрлийзжүүлэхэд шар өнгөтэй хулуу гарах хувийг тооцоолж олно уу.

• A.

  100

• B.

  75

• C.

  50

• D.

  25

• E.

  0

Хүснэгтэд өгөгдсөн генотипүүдээс гомозигот доминант бие хэд байна вэ?

• A.

  1

• B.

  2

• C.

  3

• D.

  4

• E.

  0

Мутаци хувьслын онцлогуудыг зөв нэрлэсэн дугаарыг сонгоно уу.

            1. Генд өөрчлөлт гарна.

            2. Гэнэт үүсэж болно.

            3. Үр удамд дамжина.

            4. Хромосомд өөрчлөлт гарна.

            5. Фенотипэд өөрчлөлт гарна.

• A.

  2, 3, 4, 5

• B.

  1, 2, 3, 5

• C.

  1, 2, 4, 5

• D.

  1, 3, 4, 5

• E.

  1, 2, 3, 4

Хүний хромосомын бүрдлийн зураг (кариотип)-ийг ажиглан хүйс болон аутосом хромосомыг зөв тодорхойлсон дугаарыг олно уу.

• A.

  Эмэгтэй, 44+ХХ

• B.

  Эмэгтэй, эхний 44 хромосом

• C.

  Эрэгтэй, 44+ХУ

• D.

  Эрэгтэй, эхний 22 хос хромосом

• E.

  Эрэгтэй, эхний 22 хромосом

Зурагт эсийн мөчлөгийг үзүүлжээ. V дугаартай үе шатын нэр болон үйл явцыг зөв    тодорхойлсон мөрийг сонгоно уу.

• A.

  Үе шат	Үйл явц
  Цитокинез	Цитоплазм хуваагдана.

   

• B.

  Үе шат	Үйл явц
  G2	Эсийн өсөлт, хуваагдалд бэлтгэнэ.

   

• C.

  Үе шат	Үйл явц
  G1	Эсийн өсөлт, уураг нийлэгжинэ.

   

• D.

  Үе шат	Үйл явц
  Митоз	Бөөм (хромосом) хуваагдана.

   

• E.

  Үе шат	Үйл явц
  S	ДНХ нийлэгжинэ.

   

Хромосомыг центромерийн байрлалаас нь хамаарч дараах байдлаар ангилдаг. 2 ба 4 дугаартай хромосомыг зөв нэрлэсэн мөрийг олно уу.

• A.

  2 дугаартай хромосом	4 дугаартай хромосом
  мөргүй	захын хэмт

   

• B.

  2 дугаартай хромосом	4 дугаартай хромосом
  хэвгий хэмт	тэгш хэмт

   

• C.

  2 дугаартай хромосом	4 дугаартай хромосом
  тэгш хэмт	хэвгий хэмт

   

• D.

  2 дугаартай хромосом	4 дугаартай хромосом
  захын хэмт	тэгш хэмт

   

• E.

  2 дугаартай хромосом	4 дугаартай хромосом
  хэвгий хэмт	захын хэмт

   

Мейоз хуваагдлын онцлогийг зөв тодорхойлсон дугаарыг сонгоно уу.                     

Түлхүүр: (√)- тийм, (х)- үгүй

• A.

  Анх хуваагдалд орох эс		Үүсэх төл эсийн тоо		Хуваагдлаар үүсэх эсийн хромосомын бүрдэл		Төл эсийн генетикийн мэдээлэл
  Бэлгийн эс	Биеийн эс	2	4	n бүрдэлтэй бэлгийн эс	2n бүрдэлтэй биеийн эс	Ижил	Өөр
  х	√	х	√	х	√	√	х

   

• B.

  Анх хуваагдалд орох эс		Үүсэх төл эсийн тоо		Хуваагдлаар үүсэх эсийн хромосомын бүрдэл		Төл эсийн генетикийн мэдээлэл
  Бэлгийн эс	Биеийн эс	2	4	n бүрдэлтэй бэлгийн эс	2n бүрдэлтэй биеийн эс	Ижил	Өөр
  √	х	х	√	√	х	√	х

   

• C.

  Анх хуваагдалд орох эс		Үүсэх төл эсийн тоо		Хуваагдлаар үүсэх эсийн хромосомын бүрдэл		Төл эсийн генетикийн мэдээлэл
  Бэлгийн эс	Биеийн эс	2	4	n бүрдэлтэй бэлгийн эс	2n бүрдэлтэй биеийн эс	Ижил	Өөр
  х	√	√	х	√	х	Х	√

   

• D.

  Анх хуваагдалд орох эс		Үүсэх төл эсийн тоо		Хуваагдлаар үүсэх эсийн хромосомын бүрдэл		Төл эсийн генетикийн мэдээлэл
  Бэлгийн эс	Биеийн эс	2	4	n бүрдэлтэй бэлгийн эс	2n бүрдэлтэй биеийн эс	Ижил	Өөр
  √	х	х	√	х	√	√	х

   

• E.

  Анх хуваагдалд орох эс		Үүсэх төл эсийн тоо		Хуваагдлаар үүсэх эсийн хромосомын бүрдэл		Төл эсийн генетикийн мэдээлэл
  Бэлгийн эс	Биеийн эс	2	4	n бүрдэлтэй бэлгийн эс	2n бүрдэлтэй биеийн эс	Ижил	Өөр
  х	√	х	√	√	х	Х	√

   

Энзимийн нөлөөгөөр нүүрс ус исэлдэх процессыг ферментац гэнэ. Талхны гурилыг хөөлгөхөд ферментац явагдаж үүссэн нүүрсхүчлийн хийн бөмбөлөг нь талхыг хөвсгөр болгодог. Энэ урвалыг сонгоно уу.       

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

2H_2(x) + O_2(x) → 2H₂O_(x) урвалд 70 мл устөрөгч, 60 мл хүчилтөрөгчийг авч урвалыг явуулахад устөрөгчийн урвалд орох дундаж хурд 0.5 мл∙сек^-1 байсан бол туршилтын үр дүнгийн графикийг сонгоно уу.       

• A.

  

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

135 г цагаантугалга (II) -ын оксид (SnO) –г нүүрсээр ангижруулан гарган авсан цагаан тугалгыг хэдэн грамм зэстэй холиход 90% зэс агуулсан хүрэл үүсэх боломжтой вэ?

• A.

  1350 г 

• B.

  1071 г

• C.

  1215 г

• D.

  1190 г

• E.

  1043 г

Нэгэн элементийн бүх электроны дараалсан иончлолын энергийн утгыг харуулсан график өгөгджээ. Графикийг ажиглан ямар элемент болохыг тодорхойлно уу. 

• A.

  Фтор

• B.

  Хүчилтөрөгч

• C.

  Бром

• D.

  Хлор

• E.

  Нүүрстөрөгч

Бромын усны өнгийг арилгадаггүй 4.4 г нэгэн нүүрсустөрөгчийг шатаахад 13.2 г нүүрсхүчлийн хий, 7.2 гр ус үүссэн бол нүүрсустөрөгчийг тодорхойлж нэрлэнэ үү.

• A.

  Бутен

• B.

  Пропен

• C.

  Бутан

• D.

  Циклопропан

• E.

  Пропан

Дараах полимерүүдийн хэрэглээг зөв харгалзууна уу. 

• A.

  . I-b, II-a, III-c

• B.

  I-c, II-b, III-a

• C.

  I-a, II-c, III-b

• D.

  I-c, II-a, III-b

• E.

  I-a, II-b, III-c

Дараах урвалаар үүссэн бүтээгдэхүүнийг тодорхойлж, нэрлэнэ үү.

• A.

  A

• B.

  B

• C.

  C

• D.

  D

• E.

  E

Нефтийн нэрлэгийн фракцуудын хэрэглээг зөв харгалзуулна уу.

• A.

  I-Z, II-Y, III-X

• B.

  I-Y, II-Z, III-X  

• C.

  I-Z, II-X, III-Y  

• D.

  I-X, II-Y,II-Z

• E.

  I-X, II-Z, III-Y

Хүхрийн хүчил үйлдвэрлэлийн контактын аргын 1-р шатанд пиритийг шатааж 6.4 кг хүхэр (IV) –ийн оксид (SO₂) гарган авчээ. Хийг 27⁰С температур, 83140 Па даралтанд хураан авсан бол хийн эзлэхүүнийг тооцоолно уу.

• A.

  19.2 л

• B.

  0.27 л

• C.

  6.0 л   

• D.

  3.0 л

• E.

  2.4 л

Сүүлийн үед эдийн засгийн хэмнэлттэйгээр ган үйлдвэрлэхийн тулд байгалийн хийг ашиглан төмрийн оксидыг ангижруулж байна. 16.8 тонн төмөр үйлдвэрлэхийн тулд 20%-ийн хольцтой хэдэн тонн төмрийн оксид (Fe₃O₄) авах хэрэгтэй вэ?   

Fe₃O₄ + CH₄ → 3Fe + CO₂ +2H₂O

• A.

  18.6 т

• B.

  23.2 т

• C.

  6.96 т

• D.

  8.7 т

• E.

  29.0 т

Дараах шалтгаан үр дагавраас тогтсон бичвэр мэдээлэлтэй танилцаад үнэн худлыг тодорхойлно уу.

• A.

  A

• B.

  B

• C.

  C

• D.

  D

• E.

  E

Исэлдэх болон ангижрах хагас урвалын тэгшитгэлүүд өгөгджээ. Тэгшитгэлээс исэлдүүлэгч болон ангижрах, исэлдэх процессын үед шилжсэн электроны тоог тодорхойлно уу.           /2 оноо/

MnO₄^- + ? → MnO₄^2-

NO₂^- + 2OH^- → NO₃^- + H₂O + ?

            Исэлдүүлэгч                         Авсан электрон                     Алдсан электрон

А.              MnO₄^-                                                           1                                              1

В.              NO₂^-                                               2                                              1

C.             MnO₄^-                                                           1                                              2

D.             OH^-                                                                 2                                              1

E.              NO₂^-                                               1                                              2

• A.

  A

• B.

  B

• C.

  C

• D.

  D

• E.

  E

Сурагч төмөр тоглоомыг металл зэсээр бүрэх зорилгоор зурагт үзүүлсэн цахилгаан химийн хэлхээг угсарч туршилтыг явуулжээ. Хэлхээн дэх анод, катод электродууд болон исэлдэх, ангижрах процессыг тодорхойлно уу.           

• A.

  A

• B.

  B

• C.

  C

• D.

  D

• E.

  E

Химийн урвалын хурдад температур хэрхэн нөлөөлөхийг мөргөлдөлтийн онолоор тайлбарласан хариултыг сонгоно уу.

• A.

  Урвалын идэвхжилийн энерги нь жижиг хэсгийн идэвхтэй мөргөлдөлтийн давтамжид шууд нөлөөлнө.

• B.

  Нэгж эзлэхүүнд оногдох бодисын жижиг хэсгийн тоо нь идэвхтэй мөргөлдөлтийн давтамжид шууд нөлөөлнө.

• C.

  Бодисын нунтаглалт нь бодисын жижиг хэсгийн идэвхтэй мөргөлдөлтийн давтамжид шууд нөлөөлнө.

• D.

  Бодисын жижиг хэсгийн хөдөлгөөний кинетик энерги нь идэвхтэй мөргөлдөлтийн давтамжид шууд нөлөөлнө

• E.

  Урвалын холимгийн эзлэхүүн нь жижиг хэсгийн идэвхтэй мөргөлдөлтийн давтамжид шууд нөлөөлнө.

Аммиакыг хураан авах, хатаах, таних аргыг сонгоно уу. 

• A.

   II, a, Z

• B.

  II, a, Y 

• C.

  I, a, Y

• D.

  I, b, Z  

• E.

  III, b, X

Сурагч өөрийн бэлтгэсэн давсны хүчлийн уусмалын концентрацыг тодорхойлох зорилгоор 25 мл –г таслан авч 0.5 М концентрацтай натрийн гидроксидын уусмалаар титрлэхэд 15 мл зарцуулагдсан бол давсны хүчлийн молийн концентрацыг тодорхойлно уу.   

• A.

  0.2 М

• B.

  0.5 М  

• C.

  0.3 М

• D.

  0.1 М

• E.

  0.8 М

2 валенттай нэгэн металлын оксидын 40% -г хүчилтөрөгч эзэлдэг бол металлын оксидын химийн томьёог тодорхойлно уу.

• A.

  MgO           

• B.

  CuO   

• C.

  CaO   

• D.

  FeO                

• E.

  MnO

Калийн нитратын дулааны задрал дараах тэгшитгэлээр явагддаг. Урвалын гарц 75% байсан бол 80.8 г калийн нитратаас стандарт нөхцөлд хэдэн литр хүчилтөрөгч гарган авах вэ?      

• A.

  6.72 л

• B.

  9.92 л             

• C.

  7.44 л

• D.

  8.96 л

• E.

  9.60 л

Териленийг поликонденсацын урвалаар гарган авах урвалын тэгшитгэл өгөгджээ. Дагалдах бүтээгдэхүүнийг сонгоно уу.         

• A.

  O₂

• B.

  CO₂

• C.

  HCOOH

• D.

  H₂O    

• E.

  CH₃OH

Этанол нь калийн дихроматаар исэлдэж карбон хүчил үүсгэх урвалыг сонгоно уу.    

• A.

                       

• B.

  

• C.

  

• D.

  

• E.

  

Пентадеканы крекингийн урвалаар үүсэх бүтээгдэхүүнийг сонгоно уу

C₁₅H₃₂ → С₈H₁₈ + ?

• A.

  C₇H₁₄

• B.

  C₈H₁₈ 

• C.

  C₄H₈

• D.

  C₈H₁₆

• E.

  C₆H₁₄

Дараах өгүүлбэрүүдээс аль нь биотүлшний сул талыг илэрхийлж байна вэ?

                          I. Химийн идэвх сайтай тул тусгай зориулалтын хөдөлгүүр шаардлагатай.

                         II. Түүхий эд нь ургамал тул нөхөн сэргээгддэг

                        III. Асгарсан тохиолдолд биозадралд хялбар ордог

                        IV. Дэгдэмхий чанар бага тул зөвхөн дулааны улиралд тохиромжтой

• A.

  II, IV    

• B.

  II, III    

• C.

  I, III                 

• D.

  I, II      

• E.

  I, IV     

Шингэрүүлсэн хүхрийн хүчилтэй урвалд орж нүүрсхүчлийн хий ялгаруулдаг бодисыг                     сонгоно уу.

• A.

  Cu(NO₃)₂

• B.

  MgO

• C.

   Zn     

• D.

  NaOH 

• E.

  K₂CO₃

Шохойн ус нь цаг хугацааны явцад агаараас нүүрсхүчлийн хийг шингээж карбонатждаг. Энэ үзэгдлийг илэрхийлсэн тэгшитгэлийг сонгоно уу.          

• A.

  CaO_(хат) + H₂O_(ш) → Ca(OH)_2(уус)

• B.

  CaCO_3(хат) + 2H⁺_(уус) → Ca²⁺_(уус) + H₂O_(ш) + CO_2(х)

• C.

  CaCO_3(хат) → CaO_(хат) + CO_2(х)

• D.

  Ca(OH)_2(уус) + CO_2(х) → CaCO_3(хат) + H₂O_(ш)

• E.

  CaCO_3(хат) + H₂O_(ш) + CO_2(х) → Ca(HCO₃)_2(уус)

Нефтийн нэрлэгээс үлдсэн, ус чийг татдаггүй, амархан хайлдаг, өндөр температурт буцалдаг, өтгөн, хар өнгөтөй фракцыг юу гэж нэрлэдэг вэ ?                                                                   

• A.

  Лигроин

• B.

  Битум

• C.

  Керосин

• D.

  Дизель

• E.

  Бензин

Мейоз I хуваагдлын зургийг ажиглан, түүний үе шат болон онцлогийг зөв илэрхийлсэн мөрийг олно уу.

• A.

  Үе шат	Онцлог
  Метафаз I	Гомолог хромосомууд эсийн төв хэсэгт эгнэн жагсаж, ээрүүлэн утаслагтай  центромерээр холбогдоно.

   

• B.

  Үе шат	Онцлог
  Анафаз I	Хос хромосомууд ээрүүлэн утаслагийн агшилтаас салж, эсийн туйл руу татагдана.

   

• C.

  Үе шат	Онцлог
  Профаз I	Хромосомуудын эрчлээ суларч, хроматин үүснэ.

   

• D.

  Үе шат	Онцлог
  Телофаз I	Ээрүүлэн утаслагууд байхгүй болж, бөөмийн бүрхүүл шинээр үүснэ.

   

• E.

  Үе шат	Онцлог
  Метафаз I	Эрчлэгдсэн гомолог хромосомууд бүх уртынхаа дагуу хоорондоо холбогдож бивалент үүссэнээр кроссинговер явагдана.

   

Митоз хуваагдлын анафазын үе шатыг илэрхийлсэн зургийн дугаарыг олно уу.

• A.

  5

• B.

  4

• C.

  3

• D.

  2

• E.

  1

Зүрхний бүтцийн зургийг ажиглаж, онцлогийг нь зөв тодорхойлсон мөрийг сонгоно уу.   

       Түлхүүр: (√)- тийм, (х)- үгүй   

• A.

  Ховдлын хана тосгуурын ханаас зузаан	Зүрхний баруун хана зүүн ханаас зузаан	Баруун ховдол цусыг биеийн бүх хэсэг рүү шахдаг	Уушги руу урсаж байгаа цусны даралт гол судасны даралтаас бага
  √	х	х	√

   

• B.

  Ховдлын хана тосгуурын ханаас зузаан	Зүрхний баруун хана зүүн ханаас зузаан	Баруун ховдол цусыг биеийн бүх хэсэг рүү шахдаг	Уушги руу урсаж байгаа цусны даралт гол судасны даралтаас бага
  √	√	х	х

   

• C.

  Ховдлын хана тосгуурын ханаас зузаан	Зүрхний баруун хана зүүн ханаас зузаан	Баруун ховдол цусыг биеийн бүх хэсэг рүү шахдаг	Уушги руу урсаж байгаа цусны даралт гол судасны даралтаас бага
  х	х	√	√

   

• D.

  Ховдлын хана тосгуурын ханаас зузаан	Зүрхний баруун хана зүүн ханаас зузаан	Баруун ховдол цусыг биеийн бүх хэсэг рүү шахдаг	Уушги руу урсаж байгаа цусны даралт гол судасны даралтаас бага
  х	√	х	√

   

• E.

  Ховдлын хана тосгуурын ханаас зузаан	Зүрхний баруун хана зүүн ханаас зузаан	Баруун ховдол цусыг биеийн бүх хэсэг рүү шахдаг	Уушги руу урсаж байгаа цусны даралт гол судасны даралтаас бага
  √	х	√	х