Read the following text and circle True or False according to the text. /5x1=5 points/

Summer

 Summer is the warmest of the four seasons which also include winter, spring and autumn. It occurs between spring and autumn. It is known for the longest days and shortest nights. The seasons start on different dates in different cultures based on astronomy and regional meteorology. However, when it is summer in the southern hemisphere it is winter in the northern hemisphere.  Summer is traditionally associated with hot dry weather, but this does not occur in all regions. For example, the wet season occurs during summer across many parts of the tropics and subtropics. Tropical cyclones develop and roam the tropical and subtropical oceans during the summer. In the interior of continents, thunderstorms are most likely to produce hail during the afternoon and evening. Schools and universities have a summer break to take advantage of the warmer weather and longer days.

People take advantage of the warmer temperatures by spending more time outdoors during the summer. Activities such as traveling to the beach and picnics occur during summer months. Sports such as cricket, volleyball, skateboarding, baseball, softball, soccer, tennis, water polo, and football are played. Water skiing is a unique summer sport, which is done when water approaches their warmest of the year.

Summer occurs between winter and spring.                                                         

• A.True

• B.False 

Read the following text and choose True or False according to the text. 

Earth Day

Many countries around the world celebrate Earth Day. It is a day that is meant to raise awareness and appreciation about the Earth's natural environment.

The first Earth Day was held in the USA. It was founded by United States Senator Gaylord Nelson as an environmental teach-in-a sort of general educational forum or seminar. That was on April 22, 1970. While this first Earth Day was focused on the United States, an organization launched by Denis Hayes, who was the original national coordinator in 1970, took it international in 1990 and organized events in 141 nations.

Earth Day is now coordinated globally by the Earth Day Network, and is celebrated in more than 175 countries every year. Numerous communities celebrate Earth Week, an entire week of activities focused on environmental issues. In 2009, the United Nations designated April 22 International Mother Earth Day.

The first Earth Day was celebrated around the world.                                     

• A.True

• B.False

Read the following text and choose True or False according to the text. 

Taking pictures of the world

Meet Annie Griffiths, a National Geographic photographer. Griffiths has worked for National Geographic since 1978, and has taken pictures on almost every continent in the world. In fact, Antarctica is the only continent Griffiths hasn’t seen yet. Griffiths’ photographs are well known for their beauty and high quality. They also reflect very different cultures and regions of the world. Griffiths has photographed the ancient city of Petra, Jordan, as well as the green landscapes of the Lake District in England. Her pictures have also appeared in a book about natural places in North America.

 Everywhere that Griffiths goes, she takes pictures of people. Griffiths has found ways to connect with people of all ages and nationalities even when she does not speak their language. “The greatest privilege of my job is being allowed into people’s lives,” she has said. “The camera is like a passport, and I’m often overwhelmed by how quickly people welcome me.”

 Knowing how to break the ice has helped to make Griffiths a successful photographer, but experts say that anyone can learn to connect with new people. When people speak the same language, greetings and small talk can make strangers feel more comfortable with each other.When people don’t speak the same language, a smile is very helpful.

 Griffiths has some advice if you are thinking about a career in photography. You can volunteer to take pictures for someone who can’t afford to hire a professional photographer, for example. Griffiths also recommends studying and learning from good photos taken by professional photographers.

 Remember, the next time you look at a beautiful photograph, you might be looking at the work of Annie Griffiths. And the next time you meet a new person, don’t be afraid to break the ice. The connection you make could be very rewarding.

Griffiths has never traveled to England.                            

• A.True

• B.False 

Read the following article and choose True or False.                                     

Sweet History

Chocolate is a new food, but a very old drink. About 3,000 years ago, the Maya people in Honduras began growing cacao trees. They used the seeds to make a bitter, spicy drink. They mixed the seeds, called “cocoa beans,” with chile peppers and water and put spices in the drink.They drank chocolate on special days. It was also a medicine for stomach problems. In Mexico, the people liked chocolate so much that they used cocoa beans for money.

In the early 1500s, Spanish explorers went to Mexico. They brought chocolate back to Europe on their ships.It became a very popular drink for rich people in Spain.The Spanish didn’t mix the cocoa beans with chiles. They put in other ingredients like sugar and vanilla to make it sweet. Later, the English added milk to the drink. In London, there were “chocolate houses”.People could sit there and enjoy a cup of hot chocolate with their friends. The first chocolate candy was made in the 1700s. Inventors in Switzerland made a machine to produce hard chocolate. But people made the candy by hand, so it was very expensive. Candy didn’t become cheap until there were machines to make it.Factories in England made the first modern chocolate bars in 1847. In 1868, a company called Cadbury started selling boxes of chocolate candies. Today, chocolate is popular in nearly every country in the world. Every year, we eat almost 6 million tons of it! It is one of the world’s favourite foods.

The Maya people’s chocolate had the same taste as chocolate today.   

• A.True

• B.False

Дараах баримтыг анхааралтай уншин асуултад хариулна уу.

“1961 онд Шинжлэх ухааны Хүрээлэнг Шинжлэх Ухааны Академи болгон өөрчлөн байгуулав. ШУА-д байгаль, нийгмийн ухааны суурь судалгааны ажлууд хийгдэж, манай зарим эрдэмтэд судалгааны шилдэг бүтээл туурвижээ. Малын үүлдэр угсааг сайжруулах, элдэв өвчнийг анагаах, чиглэлээр хийсэн судалгааны үр дүнд Хангай, Байдраг, Торгууд, Ерөө үүлдрийн хонь, Гурвансайхан үүлдрийн ямаа, Сэлэнгэ үүлдрийн үхэр, Халиун үүлдрийн зөгий зэрэг шинэ үүлдэр гаргав. Үр тариа, хүнсний ногооны шинэ сортыг бий болгов. Олон зүйлийн эм, био бэлдмэл гарган авч, малыг эмчлэх, өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, үржлийг идэвхжүүлэхэд хэрэглэжээ.”           

Эх сурвалж: Монголын түүх XI. тал 55х

Шинжлэх ухааны хөгжилд гарсан ахиц дэвшил нэрлэнэ үү. [1 оноо]

• Малын шинэ үүлдэр, шинэ сорт гэх мэт судалгааны ажил хийгдсэн.

Үйлдвэрлэж буй бүтээгдэхүүний түүхий эд, хамрах хүрээ, онцлог шинж зэргээс хамаарч үйлдвэрийг хэд хэдэн хэв шинжид ангилна. Үйлчилгээний салбар болох тээвэр, бөөний худалдаа, харилцаа холбоо, банк, даатгал, үл хөдлөх хөрөнгийн салбар нь аж үйлдвэрийн ямар хэв шинжид хамрагдах вэ?

• A. Анхдагч хэв шинж   

• B. Хоёрдогч хэв шинж

• C. Гуравдагч хэв шинж

• D. Дөрөвдөгч хэв шинж

Төрөлт, нас баралт ба ердийн өсөлтийн үр дүнд хүн амын үе тасралтгүй солигдож, сэргээгдэх үйл явцыг хүн амын нөхөн үржихүй гэнэ. Дэлхийн улсуудыг нөхөн үржихүйн 2 хэв шинжид хуваан үздэг ба 1-р хэв шинжийн онцлогийг тодорхойлно уу?

• A. Төрөлт бага, нас баралт бага, дундаж наслалт өндөр, ахмад настны эзлэх хувь өндөр

• B. Төрөлт бага, нас баралт их, дундаж наслалт өндөр биш, ахмад настны эзлэх хувь их 

• C. Төрөлт их, нас баралт харьцангуй бага, дундаж наслалт өндөр биш, хүүхдийн эзлэх хувь өндөр

• D. Төрөлт, нас баралт их, дундаж наслалт бага, залуучуудын эзлэх хувь хамгийн их

Дэлхийн хүн амын тоо, өсөлтийн зураглалыг ашиглан  хүн амын тоо ба дундаж өсөлтийн хамаарлыг буруу тодорхойлсныг сонгоно уу?

• A. 1800-1920 хооронд хүн амын тоо ба дундаж өсөлт аажмаар нэмэгдсэн.

• B. Хүн амын өсөлтийн оргил үе 1960 он ба хүн амын тоо 3 тэрбум, дундаж  өсөлт 2.1%-д хүрсэн.

• C. 2000 оноос хойш хүн амын тоо нэмэгдэж байгаа ч дундаж өсөлт тасралтгүй буурч байна.

• D. 1960 оноос хойш хүн амын дундаж өсөлт нэмэгдэж, байгаа ч хүн амын тоо тасралгүй буурсаар байна.

M={x,y,z,d,e}, N={b,z,y,a} бол олонлог бүрийн элементийн тоог ол.

• A. |M|=4,  |N|=5      

• B. |M|=5,  |N|=4       

• C. |M|=3,  |N|=2      

• D. |M|=2,  |N|=2      

M={x,y,z,d}, N={b,z,y} бол олонлог бүрийн элементийн тоог ол.

• A. |M|=3,  |N|=4              

• B. |M|=4,  |N|=3  

• C. |M|=3,  |N|=3  

• D. |M|=2,  |N|=2  

M={x,y,z,d,e}, N={b,z,y,a} бол огтлолцол олонлогийн чадлыг ол.

• A. |M∩N|=7 

• B. |M∩N|=9

• C. |M∩N|=5

• D. |M∩N|=2

Дараах зургийг ажиглан асуултад хариулна уу.

Зураг ямар үйл явдлын тухай өгүүлж байна вэ? [2 оноо]

• Ардчилсан хувьсгал

M={x,y,z,d,e}, N={b,z,y,a} бол нэгдэл олонлогийн чадлыг ол.

• A. |M∪N|=7  

• B. |M∪N|=9

• C. |M∪N|=5 

• D. |M∪N|=2 

K={x|1≤x<6}, M={x|2} олонлогуудын огтлолцлыг ол.

• A. {x|1≤x<2}

• B. {x|2}

• C. {x|6}

• D. {x|1≤x≤9}

Доорх зурагт тал хээрт амьдардаг нэгэн цохын сүрэглэлийн өнгөний өөрчлөлтийг харуулжээ.

Дээрх шалгарал нь байгалийн шалгарлын ямар хэлбэр болохыг нэрлэн бичнэ үү.            

• Хөдөлгөгч шалгарал

A={x|2≤x<5}, B={x|3} олонлогуудын огтлолцол аль нь вэ?

• A. {x|2≤x<3}

• B. {x|3<x<5}

• C.{ x|5<x≤8}

• D. {x|2≤x≤8}

Дараах олонлогуудын аль нь K={1,2,4} олонлогийн дэд олонлог вэ?

• A. {1;2;4}

• B. {∅}

• C. {1;2;5}

• D. {2;5;7}

Дараах олонлогуудын аль нь B={1;3;7}  олонлогийн дэд олонлог вэ?

• A. {1;3;5}

• B. {∅}

• C. {1;2;7}

• D. {3;7;9}

A={2;3;5;7},B={5;7;9;11}  бол A∪B  ол.

• A. A∪B={5;7}

• B.  A∪B={2,3,5,7,9,11}

• C.  A∪B={2;11 }     

• D. A∪B={3;5;7;9;11}

Дараах баримтыг анхааралтай уншаад асуултад хариулна уу. [8 оноо]

“Нэг намын дарангуйлал, захиран тушаах дэглэм ноёрхож, ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөө, тунхаглал төдий оршиж байлаа. Марксизм-Ленинизмийг цорын ганц зөв онол хэмээн тулгаж, сэтгэлгээний эрх чөлөө, олон ургальч үзлийг хаан боогдуулж байв. Иргэдийн шашин шүтэх, эс шүтэх эрхийг хавчин, үндэсний өв уламжлалаа өнгөрсөн нийгмийн үзэгдэл хэмээн үзэж байв. Зөвхөн улсын буюу нийгмийн өмчийг хүлээн зөвшөөрч, төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн тогтолцоо ноёлж, нийгмийн баялгийг тэгшитгэн хуваарилах  зарчим үйлчилж байв”.

Эх сурвалж: Монголын түүх XI. тал 59х

Баримтад ямар нийгмийн тухай өгүүлж байна вэ? [2 оноо]

•   Социалист нийгэм

X дискрет санамсаргүй хувьсагчийн бүх боломжит утгын магадлалын тархалтыг дараах хүснэгтээр өгөв.

Магадлалын тархалтыг ашиглан k-ийн утгыг ол.

 A={3,5,7,9}, B={2,4,6,7,8} бол A∩B ол.

• A. A∩B={7}

• B.  A∩B={2,3,4,5,6,7,8,9}

• C. A∩B={3,5,7,9}

• D. A∩B={2,4,6,8,}

 байх  матрицыг ол.

• A. 

• B.

• C.

• D.

матрицан тэгшитгэлийг бод.

• A.

• B. 

• C.

• D.

X дискрет санамсаргүй хувьсагчийн бүх боломжит утгын магадлалын тархалтыг дараах хүснэгтээр өгөв.

Магадлалын тархалтыг ашиглан a-ийн утгыг ол.

Дараах баримтыг анхааралтай уншаад асуултад хариулна уу. [8 оноо]

“1961 онд Шинжлэх ухааны Хүрээлэнг Шинжлэх Ухааны Академи болгон өөрчлөн байгуулав. ШУА-д байгаль, нийгмийн ухааны суурь судалгааны ажлууд хийгдэж, манай зарим эрдэмтэд судалгааны шилдэг бүтээл туурвижээ. Малын үүлдэр угсааг сайжруулах, элдэв өвчнийг анагаах, чиглэлээр хийсэн судалгааны үр дүнд Хангай, Байдраг, Торгууд, Ерөө үүлдрийн хонь, Гурвансайхан үүлдрийн ямаа, Сэлэнгэ үүлдрийн үхэр, Халиун үүлдрийн зөгий зэрэг шинэ үүлдэр гаргав. Үр тариа, хүнсний ногооны шинэ сортыг бий болгов. Олон зүйлийн эм, био бэлдмэл гарган авч, малыг эмчлэх, өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, үржлийг идэвхжүүлэхэд хэрэглэжээ”.

Эх сурвалж: Монголын түүх XI. тал 55х

Шинжлэх ухааны академийг өмнө нь юу гэж нэрлэж байсан бэ? [1оноо]

• Шинжлэх ухааны хүрээлэн

матриц өгөгдөв. A×B  үржвэрийг ол.

• A.

• B.

• C.

• D.

Хүний дотоод шүүрлийн булчирхайнуудыг зурагт үзүүлжээ. Зургийг ажиглаад дараах асуултад хариулна уу. 

6 дугаартай дотоод шүүрлийн булчирхайг нэрлэнэ үү.                                  

.................................... ............................................................................                                                                             

• Нойр булчирхай

матриц өгөгдөв. A×B үржвэрийг ол. 

• A.

• B.

• C.

• D.

Хүний дотоод шүүрлийн булчирхайнуудыг зурагт үзүүлжээ. Зургийг ажиглаад дараах асуултанд хариулна уу.  

8 дугаартай дотоод шүүрлийн булчирхайг нэрлэнэ үү.                                  

....................................................................................                                          

• Төмсөг.

 матрицын урвуу матрицыг ол.

• A.

• B. 

• C.

• D.

 функцийн өсөх,буурах завсрыг ол.

Хариу:.....................

 функцийн өсөх,буурах завсрыг ол.

Хариу:....................

Дараах эх сурвалжийг анхааралтай уншин асуултад хариулна уу. 

Монголчууд нүүдлийн соёл иргэншлийг бий болгож, түүнийгээ үеэс үед өвлүүлэн хөгжүүлж ирсэн. Энэ бол монголчуудыг бусад улс үндэстнээс ялгаруулж өгдөг нэг гол үнэт зүйл мөн. Үүний нэг тод жишээ бол Автай сайн ханы өргөө юм. Гадна талаасаа  монголчуудын ердийн гэр нь тоглоом шиг харагдахаар тийм гайхалтай том бөгөөд дотор нь 300 хүн багтахаар зайтай ажээ. Мөн энэ үед гэрийн төрх, хэлбэр хэмжээ өмнөх үеийнхээс өөрчлөгдөж, бараг одоогийн төрхөө олсон байна.  Гэрийн тооно авсаархан болж, ханын толгой нэмэгдэж, гэрийн модыг голдуу бургасаар хийдэг болжээ.

Эх сурвалж: Сурах бичиг VIII анги хуудас 36 тал

Автай сайн хааны өргөө хэддүгээр зууны үед бий болсон бэ? 

• XVI зууны үед

 функц өгөв.

Хариу:.........................

• ; 

Манай улс олон улсын энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцох болсон билээ. Газрын зургаас манай улсын энхийг сахиулах цэргийн бие бүрэлдэхүүн ажилласан улсыг олно уу.

• A.Турк

• B. Ирак

• C. Иран

• D.Саудын Араб

1990 онд “Монголын нууц товчоо”  зохиогдсоны 750 жилийн ойг орон даяар тэмдэглэн өнгөрүүлсэн билээ. Уг бүтээл нь Чингисийн хэдэн онд зохиогдсон бэ?

• A.Аргын тооллын 1220 онд

• B.Чингисийн 79 онд

• C.Аргын тооллын 1235 онд

• D. Билгийн тооллын 3-р жаранд    

Монгол дахь1990 оны  Ардчилсан хувьсгалаар бий болсон шинэ байгууллага аль нь вэ?

• A.Ардын Их Хурал /АИХ/

• B.Сайд нарын Зөвлөл /СнЗ/

• C.Үндсэн хуулийн цэц /ҮХЦ/

• D.Улсын Бага Хурал /УБХ/

“Засаг төрийн бүх эрхийг гартаа авч ард түмний эрх ашигт харш бодлогоо муйхраар үргэлжлүүлэн, хувьсгалт өөрчлөн байгуулалтыг хазаарлан барьж байгаа өнөөгийн Намын Төв Хороо /НТХ/-г огцруулж хэмжээгүй эрх мэдлийг нь халах”. МоАХ-оос МАХН-ын төв хороонд өргөн барьсан бичгээс. Энэ мэдэгдлээс ямар дүгнэлт хийж болох вэ?

• A.Монгол улсад хэмжээгүй эрхт хаант засаг тогтсон байсан.

• B.Ардчилсан хувьсгал хийхийг зорьж байсан.

• C.Төрийн бүх эрх мэдэл нэг хүний гарт төвлөрч байсан.

• D.Намын төв хорооны гишүүд эрх мэдлээ булаалдсан.

Монгол улсад 1960 онд их дээд сургуульд 6900 оюутан суралцаж байсан бол 1985 онд 24600 оюутан суралцаж байв. 25 жилийн дотор их дээд сургуульд суралцах оюутны тоо хэдэн хувиар өссөн байна вэ?

• A.17700 оюутнаар өссөн байна.

• B.Жилд 700 оюутнаар нэмэгдсэн байна.

• C.Оюутны тоо 256.5 %-аар өссөн байна.

• D.Оюутны тоо 356.5%-иар өссөн байна.