3 моль этанол , 8 моль метанолтой харилцан үйлчлэлд орж 3 моль энгийн эфир үүсгэжээ. Хичнээн моль, ямар бодис урвалд оролгүй үлдсэн бэ?
C2H5OH+CH3OH→ C2H5OCH3+H2O
A.3 моль CH3ОН
B.5 моль CH3OH
C.3 моль C2H5OH
D.8 моль CH3OH
Дараах баримтыг анхааралтай уншин асуултад хариулна уу. [12 оноо]
“Эрдэнэзуу хийд нь Монгол Улс дахь хамгийн эртний шашны хийд юм. Тус хийд нь Өвөрхангай аймгийн Хархорин сумын төвийн ойролцоо, эртний хот Хархорумын туурийн хажууд байрладаг. Энэ хийд Дэлхийн өвд бүртгэгдсэн Орхоны хөндийн соёлын дурсгалд багтдаг. 1580 онд Абтай сайн хан, дүү Түмэнхэн ноёны хамт Гутгаар Далай ламтай уулзаж өөрийн нутагт сүм хийд байгуулахаа амласанд, Далай лам Хархорум хотын нэгэн хуучин сүмийг сэргээхийг зөвлөсний дагуу 1585 онд эртний Тахай балгасан дахь сүмийг сэргээн босгож дуусгасан нь одоогийн Эрдэнэзуу хийдийн гол зуу сүм юм.
Абтай сайн хан Халх Монголд ямар шашны ямар урсгалыг дэлгэрүүлсэн бэ? Доорх зайг нөхнө үү. [2 оноо]
А. .................шашин В. ................урсгал
А. Буддын шашин
В. Зонховын буюу шарын урсгал
Эрдэнэзуу хийдийг хэддүгээр зуун, билгийн тооллын хэддүгээр жаранд барьсан бэ? [2 оноо]
А. XVI-р зуун
В. X жаран
Монгол Улс Эрдэнэзуу хийдийг юуны учир дэлхийн соёлын өвд бүртгүүлсэн бэ? НҮБ яагаад энэ хийдийг соёлын өвд бүртгэсэн бэ? [2 оноо]
А.Түүх, соёлын дурсгалаа хамгаалахын тулд.
В. Хүн төрөлхтний оюун соёлд хувь нэмэр оруулсан үнэт дурсгал юм.
Абтай сайн хан юуны учир Монголд шашин дэлгэрүүлсэн бэ? [2 оноо]
А. Монголчуудыг шашнаар нэгтгэхийг зорьсон.
В. Улс төрийн бутралыг даван туулахыг зорьсон.
Дэлхийн соёлын өвд бүртгэгдсэн өөр ямар өв Монголд байдаг вэ? [2 оноо]
Морин хуур, цуур хөгжим, эрийн гурван наадам, Ингэ хөөслөх зан үйл, Бүргэдээр ан хийлгэх гэх мэт
Эрдэнэзуу хийд хаана байдаг вэ? Газрын зурагт тэмдэглээрэй.
Өвөрхангай аймаг
Ургамал тодорхой өдөөгчид хариу үйлдэл үзүүлнэ. Энэхүү зурагт ургамал ширээний чийдэнгийн зүг хандсан байна.
Зурагт үзүүлсэн ургамлын хариу үйлдлийн өдөөгчийг тодорхойлно уу?
.......................................................................................................................................
Гэрэл
Ургамал болон амьтан нь биеийн бүтцийн хувьд ялгаатай ч гадаад орчны үйлчлэлийг хүлээн авч хариу үйлдэл үзүүлнэ. Энэ нь ургамлын хувьд аажим удаан илэрнэ.
i. Зурагт үзүүлсэн гэрэл болон татах хүчний үйлчлэл үзүүлж буй хариу үйлдлийг нэрлэнэ үү.
Х хариу үйлдэл: ...................................................................................................................................................
Ү хариу үйлдэл : .....................................................................................................................................................
ii. Дараах өгүүлбэрийн хоосон хэсгийг нөхөж бичнэ үү.
Ургамал гадаад хүчин зүйлийн үйлчлэлийг дагаж ургахыг эерэг хариу үйлдэл, харин эсрэг чиглэлд ургахыг ....................... хариу үйлдэл гэнэ.
i. Х хариу үйлдэл: Геотропизм
Y хариу үйлдэл: Фототропизм
ii. Сөрөг хариу үйлдэл
25 жил эрүүл мэндийн даатгал төлсөн малчин Д анх удаагаа хот газар бараадан эмнэлэгт үзүүлэхээр ирсэн. Гэхдээ түүнд санасны зоргоор эмчид үзүүлэх цаг, очер дараалал олдсонгүй. Яарч сандарч байгаад орон нутгаасаа авчирдаг 13А маягтаа орхиод ирсэн түүнд 20 гаруй жил эрүүл мэндийн даатгал төлсний хэрэг гарсангүй. Төлбөрөө төлөөд тусламж үйчилгээ авч болно гэсэн хариулттай нийслэлд хэд хоножээ. Өнөө цахим лавлах, үйлчилээ нь ч тус болсонгүй.
Тохиолдолд хүний ямар эрхүүд зөрчигдөж байна вэ?
А. .........................................................................................
В. ............................................................................................
Амьд явах эрх
Эрүүл мэндээ хамгаалуулах, эмнэлгийн тусламж авах эрх
Тохиолдолд тулгамдсан асуудал юу вэ?
А. .........................................................................................
В. ............................................................................................
Эрүүл мэндийн даатгал тасралтгүй 25 жил төлсөн.
Эмнэлэгийн тусламж, үйлчилгээ авч чадаагүй. Төлбөр төлөх болсон
Иргэд, захиргааны байгууллагатай харилцах ямар хэлбэрүүдийг ашиглаж илэрхийлдэг вэ?
А. ...............................................................................
В. .................................................................................
С. ...................................................................................
Гомдол
Өргөдөл
Хүсэлт
Орон нутгийн иргэн захиргааны байгууллагад хандсан хүсэлтэд юуг илэрхийлэх вэ? Өөрөөр хэлбэл хүсэлт гэж юу вэ?
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Өөрт болон бусдад тулгарч буй асуудлыг шийдвэрлүүлэх тухай захиргааны байгууллагад хандаж буй баримт
Ургамал болон амьтан бие бүтцийн хувьд ялгаатай ч гадаад орчны үйлчлэлийг хүлээн авч хариу үйлдэл үзүүлнэ. Энэ нь ургамлын хувьд аажим удаан илэрнэ.
Ургамлын гэрлийн зүг хандсан аажим хариу үйлдэлд ямар даавар оролцох вэ?
..........................................................................................................................................
Ауксин
Доор жагсаасан үгнүүдээс ургамлын гэрэл болон татах хүчний үйлчлэлд үзүүлж буй зохицуулгын тухай зөв үгүүдийг сонгон өгүүлбэрийн хоосон хэсгийг гүйцээнэ үү. Үг бүр нэг л удаа ашиглагдана.
Гэрэл Тропизм Хүндийн хүч
Геотропизм Фотосинтез Фототропизм
Ургамал түүнд нөлөөлж буй хүчин зүйлийн үйчлэлд хариу үйлдэл үзүүлж ургахыг ................................ гэнэ.
Газрын татах хүчний эсрэг юмуу түүнийг дагаж ургамал ургах хариу үйлдлийг ...................................... гэнэ.
Гэрэл тусаж буй зүгт юмуу түүний эсрэг зүгт ургамал ургах хариу үйлдлийг ............................................ гэнэ.
1. Тропизм
2. Геотропизм
3. Фототропизм
Зургийг ажиглаад даалгавруудыг гүйцэтгээрэй.
Пассат салхины онцлогийг бичээрэй.
................................................................................................................................................................................................
Жилийн турш чиглэлээ өөрчилдөггүй салхийг хэлнэ.
5.1 Зурагт зонхилох салхины чиглэлийг харуулжээ.
Дэлхийн бөмбөцгийг хамарсан агаарын ерөнхий орчил урсгал үүсэх
гол шалтгаан нь юу вэ?
................................................................................................................................................................................................................
Даралт жигд бус хувиарлагддаг явдал юм. Даралтын зөрүүнээс салхи үүсдэг.
Дэлхийн бөмбөрцгийн хойд ба өмнөд хагасын 300 –ийн өргөрөг орчимд яагаад
дэлхийн томоохон цөлүүд үүсдэг шалтгааныг тайлбарлана уу ?
....................................................................................................................................................................................................
ХӨ 23,50 С– ХӨ 300 С –д агаар уруудах хөдөлгөөнд ордог. Уруудаж байгаа агаар чийг бага агуулдаг.
Дэлхийн зонхилох салхины чиглэл, онцлогийг тайлбарлан бичээрэй.
2019 оны 1-р сарын 8-ны өглөө 06 цагийн орчимд Замын-Үүд сумын нутагт зам тээврийн осол гарчээ. 9988 улсын дугаартай 45 хүний суудалтай автобус үл хөдлөх зүйл мөргөж осолджээ. Уг ослын улмаас 2 хүн нас барж 43 хүн гэмтэж бэртжээ.
Тохиолдолд хүний ямар эрхүүд зөрчигдөж байна вэ?
А. .........................................................................................
В. ............................................................................................
С. ....................................................................................................
А. Амьд явах эрх
Б. Эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрх
В. Эрүүл мэндээ хамгаалуулах, эмнэлгийн тусламж авах эрх
Тохиолдолд тулгамдсан асуудал юу вэ?
А. .........................................................................................
В. ............................................................................................
А. Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдал \хурд, тээврийн хэрэгслийн аюулгүй байдал\
В. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал \жолоочийн эрүүл мэнд, хөдөлмөрийн эрх зүй\
Дээд албан тушаалтан нь тодорхой арга хэмжээ, тусламж үзүүлэхгүй байгаа тул иргэд захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж зөрчигдсөн эрхээ хамгаалуулах болов. Захиргааны зөрчил буюу шийтгэл гэж юу вэ?
...............................................................................
Захиргааны зөрчил гаргасан этгээдэд хүлээлгэх хариуцлагын арга хэмжээг захиргааны шийтгэл гэнэ.
Зөрчлийн тухай хуульд зааснаар зөрчил гаргасан этгээдэд ямар шийтгэл оногдуудаг вэ?
А. ...............................................................................
В. .................................................................................
С. ...................................................................................
А. Торгох
В. Баривчлах
С. Тусгайлан олгосон эрх хасах
функц өгөгдөв.
Хариу:....................
функцийн цэг дээрх налалтыг ол.
Хариу:...........................
ба к=17
Зурагт цусан дахь глюкозын хэвийн хэмжээг хянах механизмыг харуулсан байна.
Нойр булчирхайн Лангергансын арлын эсүүдээс ялгарах Z дааврыг тодорхойлно уу?
....................................................................................................................................
Глюкагон
Доор жагсаасан үгүүдээс бие махбодын шингэний зохицуулгын тухай зөв үгүүдийг сонгон, өгүүлбэрийн хоосон хэсгийг гүйцээнэ үү. Үг бүр нэг л удаа ашиглагдана.
Глюкагон Цус Буурна Булчирхай
Нэмэгдэнэ Инсулин Мэдрэл Даавар
Амьд биеийн дотоод орчныг хянан зохицуулах үйл явц нь биологийн идэвхит бодис дааврын оролцоотой явагдана. Дааврууд нь .....................-аар зөөгдөн эд, эрхтэнд очиж эдийн өсөлт, зүрхний булчингийн агших хэмнэл, судасны агшилт, цусан дахь глюкозын хэмжээг зохицуулах зэрэг олон үйл ажиллагаанд оролцоно. Нүүрс-усаар баялаг хоол идэхэд цусан дахь глюкозын хэмжээ ............................... Энэ үед ..........................ялгарч цусны глюкозыг хэвийн хэмжээнд оруулна.
1. Цус
2. Нэмэгдэнэ
3. Инсулин
Ази-Европыг холбосон гол төмөр зам манай улсын эдийн засгийн аль бүс нутгаар дайран өнгөрдөг вэ?
A. Хангайн бүс
B. Баруун бүс
C. Зүүн бүс
D. Төвийн бүс
Нойр булчирхайн ацинусуудын хооронд Лангергансын арал гэж нэрлэгдэх бүлэг эсүүд бий. Лангергансын арал α-эс, β-эс гэсэн 2 төрлийн эсээс тогтох ба даавар ялгаруулж цусан дахь глюкозын хэмжээг зохицуулна.
Лангергансын арлын эсүүдийн гадна захаар байрлах энзим ялгаруулагч эсүүдийг нэрлэнэ үү
........................................................................................................................................
Ацинус эс
i. Лангергансын арлын α-эс эсээс ямар даавар ялгарах вэ?
........................................................................................................................................
ii. Лангергансын арлын β-эс эсээс ямар даавар ялгарах вэ?
........................................................................................................................................
iii. Нүүрс-усаар баялаг хоол идэхэд цусан дахь глюкозын хэмжээнд ямар өөрчлөлт гарах вэ?
........................................................................................................................................
i. Глюкагон
ii. Инсулин
iii. Глюкозын хэмжээ нэмэгдэнэ
Голын элементийг нэрлэнэ үү? Голын хөндийн хөгжлийн явцад тахирлалт ихэссээр их тохойрсон хэсэг нь үндсэн гольдролоосоо тасран салдаг. Энэ нь хэсэг хугацаанд нуурыг үүсгэх боловч улмаар элс, шавраар дүүрч хуурай нугыг бий болдог.
A. Голын тахирлалт
B. Хар усан тохой
C. Дельта
С. Голын татам
6 гр этаны хүчил металл натритай урвалд ороход стандарт нөхцөлд хичнээн эзлэхүүн устөрөгч ялгарах вэ? Стандарт нөхцөлд аливаа хийн молийн эзэлхүүн 24.8 дм3· моль -1
A.1,12дм3
B.1,24дм3
C.2,48дм3
D.2,24дм3
Манай улс нутаг дэвсгэрээ эдийн засгийн хувьд бүсчилж, хуваан хөгжүүлэх бодлого төлөвлөлтөө гаргадаг. Эдийн засгийн бус бүс нутгийг сонгоорой.
A. Хангайн бүс
B. Говийн бүс
C. Баруун бүс
D. Зүүн бүс
Дуу чимээний бохирдол үүсгэгч БОЛОХГҮЙ хариултыг сонгоно уу?
A. Гол горхины хоржигнох чимээ
B. Тээврийн хэрэгслийн дуу чимээ
C. Барилга угсралтын ажлын чимээ
D. Спорт, урлагийн арга хэмжээний чимээ
Хариултуудаас аль нь байгаль дэлхийгээ хайрлах, нөөцийг хадгалах утгыг агуулсан уриалга байна вэ?
A. “Нэг мод аваад, хоёрыг тарь”
B. “Нэг мод аваад, нэгийг тарь”
C. “Нэг мод тариад, хоёрыг ав”
D. “Нэг мод тариад, арвыг ав”
Нойр булчирхайнаас ялгарах дааврууд хүний биеийн цусан дахь глюкозын хэмжээг зохицуулж байдаг.
Хоол тэжээлээр орж ирсэн глюкозын илүүдэл нь гликоген байдлаар хаана нөөцлөгддөг вэ?
.........................................................................................................................................
1. Элгэнд
2. Булчинд
Аль нэгийг нь бичсэн тохиолдолд оноог өгнө.
Нойр булчирхай нь гадаад болон дотоод шүүрлийн үүргийг зэрэг гүйцэтгэдэг хос үүрэгтэй эрхтэн бөгөөд эдгээр үйл явцыг хариуцан гүйцэтгэдэг эсүүдийг нэрлэнэ үү?
i. Хоол боловсруулах энзим ялгаруулдаг эс:
.....................................................................................................................................................
ii. Даавар ялгаруулдаг эс:
.....................................................................................................................................................
iii. Цусан дахь глюкозийн хэмжээ нэмэгдэхэд хүн ямар өвчнөөр өвчилдөг вэ?
........................................................................................................................................
i. Хоол боловсруулах энзим ялгаруулдаг эс: Ацинус эс
ii. Даавар ялгаруулдаг эс: Лангергансын арлын эс
iii. Чихрийн шижин
Гол мөрнийг бохирдуулахгүй зөв үйлдлийг сонгоорой.
A. Голд машинаа угаах
B. Нууранд шумбахдаа саван шампунь хэрэглэх
C. Малаа услахдаа булаг, голын ойр удаан байлгах
D. Цэвэр саваар ус хутгах
Дараах үйлдлүүдийн аль нь хөрсний шинж чанарыг алдагдуулахгүй хадгалахад дэмжлэг болох вэ?
A. Хөрсийг хуулж хадгалан уурхайн олборлолтын дараа буцааж тавих
B. Газар тариаланд байнга бордоо хэрэглэх
C. Бэлчээрийн даац хэтрэх, талхлах
D. Машины шороон зам олшрох
Дараах тохиолдлуудын аль нь усыг ариг гамтай хэрэглэж буй жишээ болж чадах вэ?
A. цэвэр усыг ОО-д хэрэглэх
B. борооны усыг ногоо услахад хэрэглэх
C. шүдээ угаахдаа крантаа хаахгүй орхих
D. эвдэрсэн усны крантаа засахгүй байх
Спиртийн шатах урвалаар их хэмжээний дулаан ялгардаг.
СН3OH + 3/2O2 →CO2 + 2H2O ∆H° = -726 кЖ/ моль
640 грамм метанолыг шатаахад хичнээн хэмжээний дулаан ялгарах вэ?
A.14520 kЖ
B.14.52 кЖ
C.145200 кЖ
D.26147 кЖ
Тогтвортой хөгжлийн үндсэн тулгуур асуудалд ХАМААРАЛГҮЙ салбарыг олоорой.
A. нийгэм
B. байгаль орчин
C. эдийн засаг
D. улс төр
Арьс нь бүтэц, үүргээрээ ялгаатай 3 давхаргаас тогтоно. Эпидермисийн доорхи жинхэнэ арьсны давхрааны зарим бүтцүүдийг зурагт харуулав.
Жинхэнэ арьсны давхраанд арьсыг мэдрэлжүүлэх үүрэгтэй ямар бүтэц байдаг вэ?
..........................................................................................................................................
Мэдрэлийн ширхэг
i. Жинхэнэ арьсны давхраанд байрлах М болон N үсгээр тэмдэглэсэн булчирхайг нэрлэн бичнэ үү
M..................................................................................................................................................N ...................................................................................................................................
ii. Дор өгөгдсөн үгнүүдээас жинхэнэ арьсны давхрааны доор байрлах өөхөн эдээс тогтох К үсгээр тэмдэглэсэн давхаргыг дугуйлна уу.
Дермис Эпидермис Гиподермис
i. 1. М – тосны булчирхай, N – хөлсний булчирхай
2. Аль нэгийг нь бичсэн бол 1 оноо
ii. Гиподермис гэдгийг дугуйлна
Байгальд хор нөлөө багатай хог хаягдлыг сонгоорой.
A. ногооны хальс
B. машины аккумляторын шингэн
C. гар утасны батарей
D. шатахуун, тос тосол
Органик CH3CH(CH3)CHОНCH3 нэгдлийг олон улсын нэршлээр нэрлэнэ үү.
А.2-метилбутан-2-ол
B.3-метилбутан-2-ол
C.2-метилпентан-2-ол
D.4-метилпентан-2-ол
Дараах хог хаягдлуудаас байгальд хамгийн удаан задрах хаягдлыг сонгоорой.
A. цаас
B. ногооны хаягдал
C. модны холтос
D. шил
Аялал жуулчлалын салбарын сөрөг талыг тодорхойлоорой.
A. Орлого, ажлын байр нэмэгдэнэ
B. Аялах, амрах газрын тоо нэмэгдэнэ
C. Орон нутгийн бренд бүтээгдэхүүний борлуулалт нэмэгдэнэ
D. Байгаль орчны бохирдол нэмэгдэнэ
Нийслэлийн 15 дугаар сургуулийн 38 сурагч, 1 багш сүрьеэгээр өвчилсөн байсан нь илрүүлэг шинжилгээгээр тогтоогдсон. Тэгвэл мөн урьдчилан сэргийлэх үзлэгээр БЗД-ийн 97 дугаар сургуулийн 70 сурагч халдвар авсан нь тогтоогдсон бол Төв аймгийн Сүмбэр сумын сургуулийн 6 хүүхэд сүрьеэгээр өвчилснийг илрүүлээд байна.
Тохиолдолд хүний ямар эрхүүд зөрчигдөж байна вэ?
А. .........................................................................................
В. ............................................................................................
С. ....................................................................................................
D. ......................................................................................................
Амьд явах эрх
Эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрх
Ажил мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох, хөдөлмөрийн аятай нөхцөлөөр хангуулах, цалин хөлс авах, амрах, хувийн аж ахуй эрхлэх эрх
Сурч боловсрох эрх
Тохиолдолд тулгамдсан асуудал юу вэ?
.........................................................................................
Сүрьеэгийн халдвар, өвчлөл
Иргэд зөрчигдсөн эрхээ нөхөн сэргээлгэх, нөгөө талаар буруутай этгээдэд хариуцлага хүлээлгэхээр гомдол гаргах эрхтэй. Хаана хандах вэ?
...............................................................................
Тухайн сургуулийн захиргаанд хүсэлт гаргана.
Хуульд зааснаар захиргааны хэргийн шүүхэд хандахаас өмнө урьдчилан шийдвэрлүүлэх ажиллагааг заавал явуулсан байхыг шаарддаг. Урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа гэж юу вэ?
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Иргэн, хуулийн этгээдийн гомдлоор дээд шатны захиргааны байгууллага гомдлыг хянан хэлэлцэх үе шатыг урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа гэнэ.
Үйлдвэрлэлийн дэд бүтцэд хамаарах салбарыг сонгоорой.
A. Захиргаа
B. Эрүүл мэнд
C. Боловсрол
D. Зам тээвэр
Мод бэлтгэх, боловсруулах үйлдвэрүүд БАЙХГҮЙ аймгийг сонгоно уу.
A. Сүхбаатар
B. Сэлэнгэ
C. Хөвсгөл
D. Хэнтий
Арьс дулаан зохицуулгад оролцож биеийн температурыг тогтмол хадгална. Хүйтэн болон халууныг мэдрэх үед арьсанд гарах өөрчлөлтийг зургаар үзүүлэв.
Арьсны дулааны зохицуулгын үүрэгт оролцохгүй бүтцийн хэсгийг сонгоно уу.
Тосны булчирхай
i. Зургийг сайтар ажиглаад халууныг мэдрэх үед арьсанд гарах 2 өөрчлөлтийг бичнэ үү.
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
ii. Зургийг сайтар ажиглаад хүйтнийг мэдрэх үед арьсанд гарах 1 өөрчлөлтийг бичнэ үү.
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
i. 1. Захын судаснууд өргөснө
2. Хөлс ялгарна
3. Үсийг өргөгч булчин суларна
4. Үснүүд налж унана
5. Үсний угт үүссэн төвгөрүүд алга болно
Дээрх 5 сонголтын 2-ыг нь зөв бичсэн байх
ii. 1. Захын судаснууд нарийсна
2. Хөлс ялгарахаа болино
3. Үсийг өргөгч булчин агшина
4. Үснүүд босч дулаан тусгаарлана
5. Үсний угт бяцхан төвгөр үүснэ
Дээрх 5 сонголтын 1-ыг нь зөв бичсэн байх
“Алтай”, “Говь”, “Кашмир” зэрэг нь ямар төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг вэ?
A. Сүү
B. Мах
C. Арьс шир
D. Ноос, ноолуур
Нэг ангид тогтоосон стандартаас хоёр дахин их хүүхэд сурдаг нь ерөнхий боловсролын болон цэцэрлэгийн насны хүүхдүүдийн дунд өвчлөл их болох шалтгаан болж байгааг судлаачид тогтоосон байна.
Асуулт 1. Тохиолдолд хүний ямар эрхүүд зөрчигдөж байна вэ?
А. .........................................................................................
В. ............................................................................................
С. ....................................................................................................
D. ......................................................................................................
Амьд явах эрх
Эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрх
Ажил мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох, хөдөлмөрийн аятай нөхцөлөөр хангуулах, цалин хөлс авах, амрах, хувийн аж ахуй эрхлэх эрх
Сурч боловсрох эрх
Тохиолдолд тулгамдсан асуудал юу вэ?
А. .........................................................................................
В. ............................................................................................
С. ....................................................................................................
Ерөнхий боловсролын болон цэцэрлэгийн хүртээмж \барилга байгууламж\
Нэг ангид ноогдох хүүхдийн тоо
Өвчлөл
Эрх нь зөрчигдсөн иргэд гомдлоо ямар шат дарааллаар шийдвэрлүүлэх эрхтэй вэ?
А. ...............................................................................
В. .................................................................................
Дээд албан тушаалтанд хандан амаар болон бичгээр гомдол гаргана.
Захиргааны хэргийн шүүхэд хандана.
Захиргааны байгуулагад хандсан гомдол гэж юу вэ? Өөрөөр хэлбэл гомдолд юуг илэрхийлдэг вэ?
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Захиргааны байгууллагын буруугаас иргэн, хуулийн этгээдийн эрх нь зөрчигдөж, зөрчигдсөн эрхээ сэргээлгэхээр гаргасан хүсэлт
Агаарын тээврийн давуу талыг тодорхойл.
A. Үнэ өртөг ихтэй
B. Хурдан шуурхай
C. Цаг агаараас хамааралтай
D. Даац багтаамж бага
Хүний биеийн гадаргууг бүрхэж байрладаг арьсны 3 давхаргын нарийвчилсэн бүтэц өгөгджээ.
Арьсны гүйцэтгэх үүргүүдээс нэгийг дурьдаж бичнэ үү.
..........................................................................................................................................
1. Хамгаалах
2. Дулаан зохицуулга
3. Ялгаруулах
4. Мэдрэх
5. Д витамин нийлэгжүүлэх
Дараах тайлбарыг уншаад арьсны гурван давхаргыг нэрлэж бичнэ үү.
i. Тогтмол эвэршин гууждаг, тэр хэрээрээ нөхөн төлждөг, А үсгээр тэмдэглэсэн арьсны давхаргыг нэрлэн бичнэ үү.
......................................................................................................
ii. Цус тунгалагийн судас, мэдрэлийн ширхэг, тос болон хөлсний булчирхай, үсний уут агуулсан В үсгээр тэмдэглэсэн арьсны давхаргыг нэрлэн бичнэ үү.
...................................................................................................................................................
iii. Өөхөн эдээс тогтох дулаан тусгаарлах үүрэгтэй С үсгээр тэмдэглэсэн арьсны давхаргыг нэрлэн бичнэ үү.
........................................................................................................
i. Эпидермис, эсвэл арьсны өнгөн давхарга
ii. Деримс, эсвэл жинхэнэ арьсны давхарга
iii. Гиподермис, эсвэл өөхөн давхарга
Манай орны зэсийн томоохон үйлдвэрийг сонгоорой.
A. Эрдэнэтийн баяжуулах үйлдвэр
B. Хөтөлийн цемент шохойн үйлдвэр
C. Сэлэнгийн Төмөртэйн уурхай
D. Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр
Амьд биеийг гадаад орчны өөрчлөлтөд биеийн температурыг хадгалах, өөрчлөх хэв шинжээр нь хэд хэд ангилна. Зарим амьтдын зургийг дор өгөв.
Биеийн температур тогтмол биш, орчныхоо температурыг дагаж хувьсдаг амьтдыг нэрлэдэг нийтлэг нэрийг бичнэ үү.
........................................................................................................................................
Пойкилотерм, хүйтэн цустан
Дээрх амьтдын зургийг ажиглаад, асуулт бүрт тохирох амьтны нэрийг бичнэ үү.
i. Ичээнд ордог, улирлын амьдралтай, эндотерм амьтан
.....................................................................................................................................................
ii. Гадаад орчны температураас биеийн дулаан, бодисын солилцооны идэвх хамаардаг, хүйтэн үед шөнийн цагааар хөдөлгөөн удааширч, өдөр идэвхтэй болдог амьтан
.....................................................................................................................................................
iii. Биеийн температур нь амьдралын туршид гадаад орчны температураас хамааралтай далайн гүн, хонгил агуйн амьтан
......................................................................................................................................................
i. Тарвага
ii. Мэлхий
iii. Далайн од
Зурагт биеийн дулаан нэмэгдэх, эсвэл буурах үеийн дулаан алдах болон дулаан хадгалах механизмыг харуулав.
Тархинд байрлах дулааны зохицуулгыг хариуцсан хяналтын төвийг нэрлэж бичнэ үү.
.........................................................................................................................................
Гипоталамус
Биеийн дулааныг алдах болон хадгалах үеийн механизмуудыг нэрлэнэ үү.
i. А үсгээр тэмдэглэсэн үйл явц:………………………………………..................………..............
ii. B үсгээр тэмдэглэсэн үйл явц:………………………………………..................……….............
iii. C үсгээр тэмдэглэсэн үйл явц:………………………………………..................…..…..............
i. Цусны судас тэлнэ
ii. Хөлс ялгарна (хөлөрнө)
iii. Цусны судас нарийсна
1831 онд анхны цахилгаан шуудан илгээж байсан бол 1876 онд анхны телефон утсыг хэрэглэсэн ба харин 1973 оноос утасгүй үүрэн телефон нэвтэрч эхэлсэн. Манай улсад 1998 оноос үүрэн холбооны анхны үйлчилгээ эхэлж байсан бол эдүгээ Мобиком, Юнивижн, Скайтел, ЖиМобайл гэсэн 4 оператор үйл ажиллагаа явуулж байна. Гар утас хүмүүсийн амьдралд гүнзгий нэвтэрч бага насны цэцэрлэгийн хүүхдүүдээс бусад бүх насныханы хэрэглээ болсон байна.
Бүтэц чиг үүргийн онолд нийгмийн өөрчлөлтийн хүчин зүйлүүдийг дурдахдаа соёлыг ямар ойлголтттой хамт дурддаг вэ?
.......................................................................................................................................
Технологи
Гар утасны хэрэглээ нь хүмүүсийн харилцаан дахь ямар төрлийн хүчин зүйлийн нөлөөг бууруулж байна гэж үздэг вэ?
.............................................................................................................................................
Орон зайн хүчин зүйл
Үүрэн холбооны дээрх 4 компанийн хэрэглэгчийнхээ хүрээг тэлэх гэсэн өрсөлдөөний үр дүн нийгмийн хөгжилд эерэг нөлөө үзүүлж чадах уу? Хэрхэн дүгнэн үзэж байгаагаа жишээний хамт бичнэ үү.
Төлөв |
Жишээ |
Чадна |
|
Чадахгүй |
|
Хариулсан байдлыг сайтар анхаарна уу
Гар утас харилцаа холбооны хэрэгсэл болохоос гадна өөр ямар ямар үүрэгтэй байж болохыг бичнэ үү. Зөв бичсэн жишээ бүр 1 оноо болно.
А. ................................................................
Б. ................................................................
В. ................................................................
Г. .................................................................
Д. .................................................................
А. Тоглоомын, Б. Зургийн аппаратын, В. Тэмдэглэлийн дэвтэрийн,
Г. Цагийн, Д. Хөгжмийн, Е. Тооны машины Ж. Төлбөрийн, З. Флаш /Зөөврийн санах ой/-ны гэх мэтээр
функц өгөгдөв.
Хариу: ...............................
Хариу: ......................
функцийн абсцисстай цэг дээр татсан шүргэгч шулууны тэгшитгэлийг бич.
Хариу:.............................
y=4x-2; y+2=4x