Үелэх хүснэгтийн зургийг ажиглаад өгөгдсөн даалгавруудыг гүйцэтгэнэ үү.

a. Үелэх системийн VII  бүлгийн элементүүдийн ерөнхий нэршлийг бичнэ үү.

(i) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

• (i) галоген

Биологийн макросистемийн хамгийн том нэгж аль нь вэ?

• A. Биосфер

• B. Бүлгэмдэл

• C. Популяци

• D. Экосистем

Цэцгийн бэлгийн эсүүд (гамет) –ийн төрлүүд хэрхэн тархаж үр тогтдог болохыг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу?

• A. A

• B. B

• C. C

• D. D

Тоос хүртэлтэд зохилдон ургамлын цэцгийн бүтэц ялгаатай болсон байдаг. Үүнд:

1. Дэлбэ тод өнгөтэй, анхилуун үнэртэй.
2. Ургамлын шадар эрхтэн жижиг, заримдаа байдаггүй.
3. Дохиур урт шилбэтэй, ҮБО-ны амсар урт салаалсан үсэрхэг байна.
4. Дохиур болон ҮБО орон цэцгийн шадар эрхтний дотор байрлана.

Дээр өгөгдсөн шинжүүдээс салхиар тоос хүртдэг цэцгийн онцлогийг сонгоно уу

Цэцгийн бүтцийг зөв тодорхойлсон мөрийг сонгоно уу?

• A. A

• B. B

• C. C

• D. D

Буруу бүтэцтэй цэцгийг зөв тодорхойлсон мөрийг сонгоно уу.

√ - тийм , x - үгүй

• A. A

• B. B

• C. C

• D. D

Цэцгийн үржлийн бүтцүүдээс бусдыгаа агуулсан бүтцийг сонгоно уу. 

1-ийн тоогоор юуг  тэмдэглэсэн вэ?

Дараах хүснэгтэд өгөгдсөн жирэмслэлтээс сэргийлэх аргуудыг зөв харгалзуулсан мөрийг сонгоно уу?

• A. A

• B. B

• C. C

• D. D

Эрэгтэй хүнд эр бэлгийн эсүүд хэрхэн боловсордог вэ?

• A. А

• B. В

• C. С

• D. D

Үр тогтолтын үед бэлгийн эсүүд нэгдэх үйл явцыг бүдүүвчээр илэрхийлэв.  Х эсийг сонгоно уу. 

• A. Гамет

• B. Зигот

• C. Тоос

• D. Үр

Зурагт эмэгтэй хүний нөхөн үржихүйн эрхтэн тогтолцоог үзүүлэв.

• A. Өндгөвч

• B. Умай

• C. Умайн гуурсан хоолой

• D. Үтрээ

Зургийг ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй.

 Галт уулшил гэж юуг хэлэх вэ?  

Зураг эрэгтэй хүний нөхөн үржихүйн эрхтэн тогтолцоог үзүүлэв.  Х үсгээр тэмдэглэсэн бүтэц юу вэ?

• A. Үрийн цэврүү

• B. Хуухнаг

• C. Төмсөг

• D. Түрүү булчирхай

Архийг их хэмжээгээр тогтмол хэрэглэх нь ямар эрхтэнийг хамгийн ихээр гэмтэхэд хүргэдэг вэ? 

• A. Бөөр

• B. Зүрх

• C. Уушги

• D. Элэг

Тамхинд хүний эрүүл мэндэд муугаар нөлөөлдөг олон төрлийн хорт бодис агуулагдана.

Дараах бодисуудаас уушгины цулцанг гэмтээн, уушгины хорт хавдар үүсэхэд гол нөлөөтэй бодис аль нь вэ?

• A. Ацетон

• B. Бохь

• C. Нүүрстөрөгчийн (II) оксид

• D. Никотин

Зургийг ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй.

Тив нүүх онолыг боловсруулсан эрдэмтний нэр хэн вэ?  

Пенициллин бол бактерийн эсийн ханын үүслийг саатуулах замаар түүнийг устгадаг антибиотик юм. Пенициллин яагаад вируст нөлөөлдөггүй вэ?  

• A. Вирус эсийн гадна амьдрах боломжгүй.

• B. Вирус эст бус бүтэцтэй.

• C. Вирусын удамшлын мэдээлэл ялгаатай.

• D.Вирус маш жижиг.

Дараах халдваруудын аль нь бактериар үүсгэгддэг вэ?

• A. гахайн хавдар

• B. ДОХ

• C. сүрьеэ

• D. гепатит С

Вирусын гадна бүрхүүлийг тодорхойлно уу?

• A. өөх тос

• B. мембран

• C. уураг

• D. эсийн хана

Бөгжлөх аргаар ишний гадаргад ойрхон байрлах холтсыг (флоэм) хуулж аваад долоо хоног болоход дээд хэсэгт нь бодис хуримтлагджээ. Ургамлын ямар бодисын зөөвөрлөлтийг энэ аргаар илрүүлэх боломжтой вэ? 

.

“Дэлхийн цаг уурын дулаарлын 90% нь хүний үйл ажиллагаанаас шалтгаалан үүссэн хүлэмжийн хий нэмэгдэж байгаатай холбоотой” гэж Засгийн газар хоорондын уур амьсгалын өөрчлөлтийн хороо”-ны (IPCC) илтгэлд дүгнэсэн байна. Хүлэмжийн хийн төрлүүдийг хүснэгтэд үзүүлэв.

Хүлэмжийн хийн төрлүүдийн химийн томьёог бичээрэй. 

Фотосинтезийн процесст хамгийн чухал нөлөө үзүүлдэг, хязгаарлагч хүчин зүйлсийг сонгоно уу?

• A. A

• B. B

• C. C

• D. D

Идэш тэжээлийн хэлхээний 2-р эрэмбийн хэрэглэгчдийн төлөөлөгчдийг сонгоно уу?

Цусны эргэлтийн тогтолцооны эрхтнүүдийг жагсаажээ. Хавхлагтай эрхтнүүдийг сонгоно уу. 

1. Зүрх
2. Венийн судас
3. Артерийн судас
4. Хялгасан судас

Дараах мэдээллийг уншин асуултад хариулна уу.

“Холоцений чийглэг дулаан уур амьсгалын төгсгөл нь энеолитын үетэй давхцан тохиож, улмаар НТӨ III мянганы дунд үеэс Монголын зүүн говь, Алтайн говь нутгуудад эрчимтэй хуурайшилт явагджээ. Хүрэл зэвсгийн хожуу үед Монгол орны уур амьсгал өнөөгийнхтэй ижил төлөвийг олжээ. Энэ нь ойролцоогоор НТӨ II мянганы хоёрдугаар хагасаас НТӨ I мянганы эхэн үе билээ. Дээрх уур амсгалын өөрчлөлт нь нутаг сэлгэн нүүж адуу, үхэр, хонь, ямаа зэрэг бод, бог мал бэлчээрлүүлэх аж ахуй Монголд хөгжсөн үетэй таардаг.Нүүдлийн мал аж ахуй үүссэнээр энэ аж ахуйг эрхэлдэг морьтон нүүдэлчид буй болов. Нүүдлийн мал аж ахуйн үйлдвэрлэл нэгэнт мэргэжлийн болж, бие даасан хэлбэрийг олсноор үүнд зохицсон нийгэм, соёл, аж ахуйн цогц нарийн тогтолцоо бүхий нүүдлийн иргэншил Монгол нутагт жинхэнэ утгаар буй болжээ”.

Эх сурвалж: Монгол улсын түүх. УБ., 2017. Тал.53. Ред. П.Дэлгэржаргал, Б.Чинзориг, Ж.Болдбаатар.

“Нүүдлийн иргэншил” гэж юуг хэлж байна вэ? 

Зураг ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй.

. Газар доорхи усны төрлүүдийг нэрлээрэй.

Үелэх хүснэгтийн зургийг ажиглаад өгөгдсөн даалгавруудыг гүйцэтгэнэ үү.

a. Үелэх системийн 8 дугаар бүлгийн элементүүдийн ерөнхий нэршлийг бичнэ үү.

(i) . . . . . . . . . . . . . . 

• инертийн хий

Цусны бүтэц найрлага болон тэдгээрийн үйл ажиллагааг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу?

• A. A

• B. B

• C. C

• D. D

Дараах эх сурвалжийг ажиглан асуултад хариулна уу. 

• Энэхүү зургийг 1278 онд Хубилай хааны зарлигаар Монгол зураач Хорихосун зуржээ.
• “Алд бие минь алжааваас алжааваас алжаатугай, Аху төр минь бүү алдартугай” Чингис хааны билиг сургаал.
• АНУ-ын Вашингтон Пост” сонин Чингис хааныг хоёрдугаар мянганы суут хүн хэмээн зарлаж, 2005 онд НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблей Их Монгол улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойг дэлхий дахинаа тэмдэглэн өнгөрүүлэх тусгай тогтоол гаргав.

Эх сурвалж: Монголын түүх X УБ.,2017.Тал.38,44. Монголын түүхийн тайлбар толь.

Дээрх хөрөг зураг Чингис хааныг хамгийн бодитоор дүрсэлсэн гэж үздэг. Үүний учир нь юу вэ?        

Хүний цусны их эргэлтийн урсгалын чиглэлийг аль нь зөв илэрхийлсэн бэ?

Янз бүрийн амьтдын цусны эргэлтийн тогтолцооны талаарх дараах мэдээллийг хянаж үзээд  зөв хариуг сонгоно уу?

• A. A

• B. B

• C. C

• D. D

Ургамал фотосинтезийн үед нарны гэрлийг шингээж авах, ургамлын эрхтэнүүд янз бүрийн өнгө үүсгэх, үр жимсний тархалтад нөсөөнүүд (пигмент)  чухал ач холбогдолтой. Ургамлын нөсөөт бодисуудыг үзүүлэх өнгөтэй нь зөв харгалзуулсан хувилбарыг сонгоно уу?

• A. А

• B. В

• C. С

• D. D

Дараах эх сурвалжийг анхааралтай уншин асуултад хариулна уу.

“...энэ үеэс газар тариалан, мал аж ахуй холимог эрхэлж байсан овог аймгууд аажмаар газар тариалангаас хөндийрч, бэлчээрийн мал аж ахуйг голлон эрхэлж, нүүдэллэн аж төрөх болов. Монгол нутагт аж төрж байсан овог аймгууд төмөрлөг (зэс, хүрэл) зэвсгийн үйлдвэрлэлийг өөрсдөө хөгжүүлж байсан нь мэдэгдэж байна. Жишээлбэл, Дорнод аймгийн Хүйтэнбулаг нуур орчимд неолитийн сүүл үеийн суурингаас зэс хайлшны ул мөр олдсон нь энэ нутгийнхан өөрсдөө төмөрлөг гарган авч байсныг нотолдог. Улмаар хүрэл зэвсэг хэрэглэх болсон нь аж ахуй, нийгмийн хөгжилд томоохон ахиц дэвшлийг бий болгов.”

Эх сурвалж: Монгол улсын түүх. УБ., 2017. Тал.52. Ред. П.Дэлгэржаргал, Б.Чинзориг, Ж.Болдбаатар.

Монгол нутагт амьдрагсад хүрэл зэвсгийг хэдийнээс аж ахуйдаа хэрэглэж эхэлсэн бэ?  

Зураг ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй.

Пассат салхи гэж юуг хэлэх вэ?

Усны ууршилт (транспираци) бага байх нөхцлийг бүрдүүлсэн навчны дасан зохилдолгоог сонгоно уу. 

Өдрийн цагаар, гэрэлтэйд фотосинтез явагдаж байгаа үед навчийн амсрын сүвүүдээр хийн шилжилт хэрхэн явагдах вэ?

• A. A

• B. B

• C. C

• D. D

Хүлэмжийн хийн ялгаруулалтын хэмжээг ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй.

Хүлэмжийн хийн төрлүүдийг нэрлэнэ үү.

Дараах зургийг ажиглан асуултад хариулна уу. 

Зураг ямар үйл явдлын тухай өгүүлж буйг бичнэ үү. 

Үелэх хүснэгтийн зураг өгөгджээ. 

a. 1 дүгээр бүлгийн металлуудын ерөнхий нэршлийг бичнэ үү.

(i) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

• шүлтийн металл