Составьте мини - рассказ “Моё любимое животное”, используя вопросы в качестве плана. /10-15 предложений/
1. У тебя есть домашнее животное? /собака, кошка, козлёнок, ... /
2. Как его зовут? Какой он?
3. Сколько ему лет?
4. Кто у вас в семье ухаживает за ним?
5. Что он любит / не любит делать?
6. Чем ты кормишь его?
7. Ты с ним гуляешь / играешь?
Сэдэв санаа -3 оноо, үгсийн сангийн нөөц, хэлзүйн найруулга -3 оноо, үгийн тоо -1 оноо, зөв бичгийн дүрмийн алдаа -3 оноо
Составьте мини - рассказ “Мой друг” / "Моя подруга", используя вопросы в качестве плана. /10-15 предложений/
1. Как тебя зовут?
2. Кто твой лучший друг / лучшая подруга?
4. Как его / её зовут?
5. Сколько лет вы дружите?
6. Какой у него / у неё характер?
7. Что любит делать твой друг / твоя подруга в свободное время?
8. Кем он / она хочет быть?
9. За что ты уважаешь своего друга?
Сэдэв санаа -3 оноо, үгсийн сангийн нөөц, хэлзүйн найруулга -3 оноо, үгийн тоо -1 оноо, зөв бичгийн дүрмийн алдаа -3 оноо
Составьте мини - рассказ “Моя школа”, используя вопросы в качестве плана. /10-15 предложений/
1. Как тебя зовут? В какой школе ты учишься?
2. В каком классе ты учишься?
3. Где находится ваша школа?
4. Какая у вас школа?
5. Сколько учителей работает в вашей школе?
6. Сколько учеников в вашей школе?
7. Что находится на первом /втором, третьем/ этаже?
8. Какие мероприятия проводятся в вашей школе?
9. Ты любишь свою школу?
Сэдэв санаа -3 оноо, үгсийн сангийн нөөц, хэлзүйн найруулга -3 оноо, үгийн тоо -1 оноо, зөв бичгийн дүрмийн алдаа -3 оноо
Составьте мини - рассказ “Мой любимый праздник”, используя вопросы в качестве плана. /10-15 предложений/
1. Как тебя зовут? Кто ты?
2. Какой твой любимый праздник?
3. Почему ты любишь этот праздник?
4. Где ты отмечаешь свой любимый праздник?
5. С кем ты отмечаешь этот праздник?
6. Что ты делаешь в этот праздник?
Сэдэв санаа -3 оноо, үгсийн сангийн нөөц, хэлзүйн найруулга -3 оноо, үгийн тоо -1 оноо, зөв бичгийн дүрмийн алдаа -3 оноо
Составьте мини - рассказ "Моё свободное время", используя вопросы в качестве плана. /10-15 предложений/
1. Когда у тебя свободное время?
2. Где и с кем ты проводишь своё свободное время?
3. Чем ты занимаешься в свободное время:
- Занимаешься ли ты спортом? Каким?
- Любишь ли ты играть в компютерные игры? Почему?
- Читаешь ли ты книгу? Какую книгу ты любишь читать?
- Слушаешь ли музыку? Какую музыку ты любишь слушать?
Сэдэв санаа -3 оноо, үгсийн сангийн нөөц, хэлзүйн найруулга -3 оноо, үгийн тоо -1 оноо, зөв бичгийн дүрмийн алдаа -3 оноо
Дараах зурагт дифракцын спектр ба дисперсийн спектрүүдийг харуулжээ. Онцлог ялгааг тоочно уу.
a. Призмд суурь руу нэг солонго үүснэ, Улаан өнгө бага хугарна. Дифракцын спектрт гол максимумаас хоёр тийш олон тооны солонго тэгш хэмтэй үүснэ. Улаан өнгө спектрийн гадна талд байрлана.
с) Улаан, хөх, ногоон өнгийн гэрлээс шилэнд улаан өнгө яагаад их хурдтай тардаг вэ?
.........................................................................................................................................................................................................................................................
c. Долгионы урт ихтэй нь их хугарлын илтгэгчтэй байж их хурдтай тархана. Улаан өнгийн гэрэл хөх, ногооноос долгионы урт ихтэй.
Составьте мини - рассказ о себе , используя вопросы в качестве плана. /10-15 предложений/
1. Как тебя зовут?
2. Сколько тебе лет?
3. Где и когда ты родился?
4. Где ты живёшь? С кем ты живёшь?
5. В каком классе ты учишься?
6. Какие предметы ты любишь?
7. Что ты делаешь в свободное время? Какое у тебя хобби?
8. Кем ты хочешь быть?
Сэдэв санаа -3 оноо, үгсийн сангийн нөөц, хэлзүйн найруулга -3 оноо, үгийн тоо -1 оноо, зөв бичгийн дүрмийн алдаа -3 оноо
10 см фокусын зайтай цуглуулагч линзээс 15 см зайд бие байрлана.
а) Биеийн дүрс линзээс ямар зайд үүсэхийг тооцооллын аргаар тодорхойлно уу.
a. b=af/(a-f)=15*10/(15-10)=150/5=30 см (томъёо эсвэл тоо зөв орлуулсан бол 2 оноо, зөв бодсон бол 3 оноо)
b) Биеийн дүрс линзээс ямар зайд үүсэхийг байгуулалтын аргаар тодорхойлно уу.
b. (2 Гэрлийн цацраг зурсан бол тус тусад нь1 оноо, Дүрсээ байгуулсан бол 1 оноо)
10 диоптри оптик хүчтэй гүдгэр толиноос 15 см зайд 4 см өндөр биетийг оптик тэнхлэгт перпендикуляраар тавьжээ.
а) i. Гүдгэр толины фокусын зайг тодорхойлно уу.
ii. Гүдгэр толинд ямар өндөртэй дүрс үүсэхийг тодорхойлно уу.
a. i. -0.1 м=-10 см (томьёо эсвэл тоон утга зөв бол 1 оноо, тэмдэг 1 оноо)
ii. b=af/(a-f)=15*-10/(15+10)= -6 см a/b=H/h; h=1.6 см (Гүдгэр толины томьёо бичиж дүрсийн хэмжээг олсон бол 2 оноо, эсвэл шугаман өсгөлтийн томъёоноос дүрсийн хэмжээг олсон бол 2 оноо.
Доорх тодорхойлолтыг уншаад асуултуудад хариулна уу.
“Соёл нь хүн нийгмийн гишүүн болохынхоо хувьд эзэмшдэг мэдлэг, итгэл үнэмшил, урлаг ёс суртахуун хууль, зан заншил болон бусад чадвар дадлуудыг багтаасан цогц бүхэллэг зүйл юм.” Э.Тайлор
1. Монгол хөөмий урлагийн нандин өв болохынхоо хувьд эдийн ба оюуны соёлын аль төрөлд хамрахыг бичнэ үү. [1 оноо]
...................................................................................................................................................................................................................................................................
2. Хүний хооллож ундлах, амарч зугаацах байдлаас түүний төлөвшил хүмүүжлийг тодорхойлж болох уу? Болно, болохгүй гэж хариулна уу. [1 оноо]
....................................................
3. Хүний нийгмийн түүхэнд урлагийн бүтээлийг сүйтгэх, ном судрыг устгах шатаах зэрэг балмад үйл ажиллагаа олонтаа тохиолдож байсан. Үүнийг соёлын талаарх ангилалд хэрхэн нэрлэдэг вэ? [1 оноо]
.................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Соёлын чиг үүргүүдийг холбогдох жишээ баримтуудтай зөв харгалзуулна уу. [1 оноо]
A. Тэмдэг, бэлгэдлийн чиг үүрэг 1. Багшид магтуулах нь миний хичээн зүтгэснийх
B. Үнэлэмж, хэм хэмжээний чиг үүрэг 2. Суудлын авто машины загвар улам л чамин болсоор байна.
C. Нэгтгэн зохицуулах чиг үүрэг 3. Хилийн сүлдэт багана бол тусгаар улсын нэг бахархал
D. Үйл ажиллагааны чиг үүрэг 4. Багшийг хүндлэх ёсыг Монгол хүн бүр хэрэгжүүлдэг
A. А1, В3, С4, D2 B. А2, В3, С1,D4 C. A3, B1, C4, D2 D. A4, B2, C3, D1
5. Ард түмэн бүрт шинэ гэр бүлийг хуримлан ёслох нарийн чухал үйлүүд байдаг. Тэгвэл энэ нь соёлыг бүрдүүлж буй дээрх бүрдлүүдийн аль хэлбэрт хамаарах вэ?
[1 оноо]
................................................................................................................................................................................................................................................................
6. Соёл судлалын антропологийн чиг хандлага гэдэг нь: [1 оноо]
.................................................................................................................................................................................................................................................................
1. Оюуны соёл
2. Тодорхойлох боломжгүй
3. Сөрөг соёл
4. A3, B1, C4, D2
5. Зан заншил, уламжлал
6. Хүн судлалын хандлага
Доорх тодорхойлолтыг уншаад асуултуудад хариулна уу.
“Соёл нь хүн нийгмийн гишүүн болохынхоо хувьд эзэмшдэг мэдлэг, итгэл үнэмшил, урлаг ёс суртахуун хууль, зан заншил болон бусад чадвар дадлуудыг багтаасан цогц бүхэллэг зүйл юм.” Э.Тайлор
1. Хүн бүр өөрийн гэр бүлийг хамгийн өнөр, аз жаргалтай орчин гэдэгт ямар ч эргэлзээгүйгээр итгэдэг. Тэгвэл энэ нь соёлыг бүрдүүлж буй дээрх бүрдлүүдийн аль хэлбэрт хамаарах вэ? [1 оноо]
.........................................................................................................................................................................................................................................................................
2. Дээрх тодорхойлолт нь соёл судлалын ямар чиг хандлагад хамрах вэ? [1 оноо]
........................................................................................................................................................................................................................................................................
3. “Тухайн тодорхой цаг үедээ хит болж нийгмийн олонх тэр бүтээлийг сонгож, ахмад ба залуу үеийнхэнд нэг адил таашаагдаж байгаа” гэвэл соёлын ангилалын ямар хэлбэрт хамаарах вэ? [1 оноо]
....................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Соёлын чиг үүргүүдийг холбогдох жишээ баримтуудтай зөв харгалзуулна уу. [1 оноо]
A. Тэмдэг, бэлгэдлийн чиг үүрэг 1. Багшид магтуулах нь миний хичээн зүтгэснийх
B. Үнэлэмж, хэм хэмжээний чиг үүрэг 2. Суудлын авто машины загвар улам л чамин болсоор байна.
C. Нэгтгэн зохицуулах чиг үүрэг 3. Хилийн сүлдэт багана бол тусгаар улсын нэг бахархал
D. Үйл ажиллагааны чиг үүрэг 4. Багшийг хүндлэх ёсыг Монгол хүн бүр хэрэгжүүлдэг
A. А1, В3, С4, D2 В. A3, B1, C4, D2 С. А2, В3, С1,D4 D. A4, B2, C3, D1
5. Хүний мэндэлж, хүндэлж буй харилцаа хандлагаас түүний төлөвшил хүмүүжлийг тодорхойлж болох уу? Болно, болохгүй гэж хариулна уу. [1 оноо]
.........................................................................................................................................................................................................................................................................
6. Хүний нийгмийн түүхэнд урлагийн бүтээлийг сүйтгэх, ном судрыг устгах шатаах зэрэг балмад үйл ажилагаа олонтаа тохиолдож байсан. Үүнийг соёлын талаарх ангилалд хэрхэн нэрлэдэг вэ? [1 оноо]
.........................................................................................................................................................................................................................................................................
1. Итгэл үнэмшил
2. Соёлын антропологи
3. Нийтийн соёл
4. A3, B1, C4, D2
5. Тодорхойлох боломжтой
6. Сөрөг соёл
10 м өндөрт байгаа цонхоор хэвтээ чигт 30° өнцгөөр 12 м/с хурдтайгаар чулуу шидэв.
а) ОХ, ОУ тэнхлэгийн дагуух хурдны проекц 0x= 0cos, 0y= 0sin байдгыг ашиглан дээрх хөдөлгөөний хурдны проекцийн тоон утгыг тодорхойлно уу.
a. = cos30°=0.87, =10.44, = sin30°=0.5, =6 (Орлуулж зөв бодсон бол 2 оноо)
b) Координатын тэгшитгэл у=у0+0Уt-gt2/2 , x= 0Хt байдаг. Үүний ашиглан чулуу газарт ямар зайд унахыг тодорхойлно уу.
b. у=0 тул 10+6t-4.9t2=0 квадрат тэгшитгэл бодно t≈2.2 с, x=10.4t=10.4·2.2с ≈23 м ( у=0 гэсэн бол 1 оноо, хугацаа олсон бол 2 оноо ба зайг олсон бол 1 оноо)
Доорх тодорхойлолтыг уншаад асуултуудад хариулна уу.
“Соёл нь хүн нийгмийн гишүүн болохынхоо хувьд эзэмшдэг мэдлэг, итгэл үнэмшил, урлаг ёс суртахуун хууль, зан заншил болон бусад чадвар дадлуудыг багтаасан цогц бүхэллэг зүйл юм.” Э.Тайлор
1. Хүн бүр өөрийн төрсөн нутгийг хамгийн өгөөмөр сайхан нутаг гэдэгт ямар ч эргэлзээгүйгээр итгэдэг. Тэгвэл энэ нь соёлыг бүрдүүлж буй дээрх бүрдлүүдийн аль хэлбэрт хамаарах вэ? [1 оноо]
...........................................................................................................................................................................................................................................................
2. Дээрх тодорхойлолт нь соёл судлалын ямар чиг хандлагад хамрах вэ? [1 оноо]
..........................................................................................................................................................................................................................................................
3. Хүний нийгмийн түүхэнд урлагийн бүтээлийг сүйтгэх, ном судрыг устгах шатаах зэрэг балмад үйл ажилагаа олонтаа тохиолдож байсан. Үүнийг соёлын талаарх ангилалд хэрхэн нэрлэдэг вэ? [1 оноо]
............................................................................................................................................................................................................................................................
4. Соёлын чиг үүргүүдийг холбогдох жишээ баримтуудтай зөв харгалзуулна уу. [1 оноо]
A. Тэмдэг, бэлгэдлийн чиг үүрэг 1. Багшид магтуулах нь миний хичээн зүтгэснийх
B. Үнэлэмж, хэм хэмжээний чиг үүрэг 2. Суудлын авто машины загвар улам л чамин болсоор байна.
C. Нэгтгэн зохицуулах чиг үүрэг 3. Хилийн сүлдэт багана бол тусгаар улсын нэг бахархал
D. Үйл ажиллагааны чиг үүрэг 4. Багшийг хүндлэх ёсыг Монгол хүн бүр хэрэгжүүлдэг
A. А1, В3, С4, D2 B. А2, В3, С1,D4
C. A3, B1, C4, D2 D. A4, B2, C3, D1
5. Дарьганга хийцийн мөнгөн аяга урлагийн бүтээл болохынхоо хувьд эдийн ба оюуны соёлын аль төрөлд хамрахыг бичнэ үү. [1 оноо]
....................................................................................................................................................................................................................................................................
6. Хүний мэндэлж, хүндэлж буй харилцаа хандлагаас түүний төлөвшил хүмүүжлийг тодорхойлж болох уу? Болно, болохгүй гэж хариулна уу. [1 оноо]
......................................................................................................................................................................................................................................................................
1. Итгэл үнэмшил
2. Соёлын антропологи
3. Сөрөг соёл
4. A3, B1, C4, D2
5. Эдийн соёлын бүтээл
6. Тодорхойлох боломжтой
1200 кг масстай автомашин 1000 Н хөдөлгөх хүчний үйлчлэлээр 18 м/с тогтмол хурдтай хөдлөнө.
а) 2 минутад дээрх хөдөлгөх хүчээр гүйцэтгэх ажлын хэмжээг тооцоолно уу.
a. S=Vt=18·120=2160 м А=FS=1000 Н·2160 м=2.16 МЖ (Зам олсон бол 2 оноо, ажил олсон бол 2 оноо. Хариу буруу бол Тус бүр 1 оноо )
b) Машин 18 м/с хурдтай явж байгаад тоормозлон 10000 Н хүчний үйлчлэлээр зогсов. Машины удааширсан хурдатгалыг тооцоолно уу.
b. а=F/m=10000 H / 1200 кг=8.3 м/с2 (Хурдатгал олсон бол 2 оноо. Хариу буруу бол1 оноо )
Дараах эх сурвалжийг анхааралтай уншиж асуултад хариулна уу.
Харийн ноёрхолын үеэр Монголын ард түмний дунд үндэсний бичгийн боловсролын уламжлалыг хадгалан хөгжүүлэх үйлсэд өмнө гарсан гэрийн сургууль их үүрэгтэй хэвээр байсан билээ. Манжийн ноёрхолын үед монголчуудын дотроос засаг захиргааны албан хаагч, бичээч, түшмэл бэлтгэх зорилгоор зарим нэг сургуулийг Их хүрээ болон орон нутагт байгуулан ажиллуулж байжээ. Эдгээр нь зөвхөн бичиг үсгийн сургууль төдий байсан бөгөөд монгол, манж бичиг, заримд нь манжийн хууль цааз зааж байжээ. Манжийн үеийн хамгийн анхны сургууль бидэнд байгаа мэдээгээр Ховдод байгуулагдсан. Дараагаар нь Улиастайд байгуулагдсан бололтой. 1767 онд Ховд хотод Өөлд, Мянгадаас хорин хүүхэд гаргаж, манж монгол бичиг зааж сургах сургууль байгуулсан байна. XVIII зууны 70-аад оноос эхлэн Монголд нэлээд хэдэн сургууль удаа дараалан байгуулагдан ажиллаж, Монгол дахь Манжийн засаг захиргааны албан хаагч түшмэдийг бэлтгэж байжээ. Манжийн үеийн монголчуудын сургууль боловсролын хэрэгт шашны сургууль ерөнхийдөө ноёрхож байсан билээ.
а. Хамгийн анх албаны сургууль хаана байгуулагдсан бэ?
.......................................................................................
Ховд хотод
b. Албаны сургууль хүүхдүүдэд ямар улсын хуулийг зааж байсан бэ?
.......................................................................................
Манж Чин улсын хууль
с. Ямар зорилгоор Манж Чин улсын зүгээс албаны сургууль байгуулсан бэ?
...............................................................................................
Манж Чин улсын засаг захиргааны албан хаагч бэлтгэх
d. Энэ үед шашны сургалтыг яагаад чухалчлан үзэх болсон шалтгааныг тайлбарлана уу.
...........................................................................................
...........................................................................................
Монголд бурхны шашин дэлгэрүүлэх үй явцыг Манжийн төр дэмжиж байсан.
е. Гэрийн сургууль уламжлагдан ирсэн нь ямар эерэг үр дагавар бий болгосныг тайлбарлана уу.
........................................................................
........................................................................
Бичиг, төр ёсны үзэл, зан заншил, амьдралын арга ухаан зэрэг өв уламжлалыг зааж өвлүүлж ирсэн
Дараах эх сурвалжийг анхааралтай уншиж асуултад хариулна уу.
Хятад худалдаачид Монголд нэвтрсэн үеийг 1690-ээд оны сүүлчээс XIX зууны тэргүүн хагас, хоёрдугаар үе нь XIX зууны дундаас Чин гүрнийг унатал хэмээн ангилж үзнэ. Энэ үед Монгол нутагт орох худалдаачид, тариачдыг хориглохоо болиод, харин тэднийг олноор нь оруулахад хүрсэн байна. Манжийн бодлого тийнхүү өөрчлөгдсөн нь XIX зууны II хагасаас Оросын худалдаа Ар Монголд нэвтэрч, улмаар Оросын нөлөө дэлгэрэх зам нээгдсэн байна. Тиймээс манж нар Оросын худалдааг Монголд гүнзгий нэвтрүүлэхгүй хаахын тулд Монгол дахь Хятадын худалдааг өргөжүүлэх замаар түүнд цохилт өгч, шахахыг оролдсон байна. "Оросын худалдааны хоёр газар нь Богдын хүрээнээс хиагтад цай тээвэрлэх ажлыг эрхэлж байна. Улиастай дахь манай олонх худалдаачин, хятадууд лугаа адил худалдагч нартаа бараа авахуулан хошуудаар үе үе явуулдаг амуй" Монголчууд хятад худалдаачидаас бараа таваар, малыг өндөр үнээр зээлэн авч хүү тооцуулан төлдөг байсан. Хятад худалдаачид эхлээд Улиастай, Тамир, Орхон, Хар ус, дараа нь Ховд зэрэг Монголын баруун зүгийн нутагт байгуулсан цэргийн хотуудад суурьшсан. Да шэн куйгийн төв анхандаа Улиастайд байрлаж байснаа, хожим түүний үйл ажиллагааны хүрээ тэлж ирэх үед Хөх хотод шилжин төвлөрчээ. Юань шэн дэ Ховдод төвлөрч байсан бөгөөд монгол нэр нь Аршаан гэдэг, Настын пүүсийн төв нь Улиастайд байв.
а. Монгол дахь Орос, Хятадын худалдаачид хаагуур төвлөрч байсан бэ?
.............................................................................................
Улиастай, Хүрээ, Хиагт, Ховд
b. Монголд байсан Хятадын томоохон пүүсүүдийг нэрлэнэ үү?
...........................................................................................
Даашинхүү, Наст, Аршаан
с. Ямар шалтгааны улмаас болж Монгол нутагт Хятад худалдаачдыг олноор нь оруулах болсон бэ?
............................................................................................
Оросын худалдааг хязгаарлах, шахах
d. Хятад худалдаачдын мөнгө хүүллийн бодлого гэж юу вэ?
.....................................................................................
Хүүгээс хүү тооцох бодлого
е. Оросын худалдаачид Монголд нэвтэрснээр ямар давуу талууд бий болж байсныг тайлбарлана уу.
.................................................................................
Сонголттой болсон, чанар илүү сайн байсан
Зургийг ажиглан дараах асуултад хариулна уу.
а. Амарбаясгалант хийдийг хэний дурсгалд зориулж бариулсан бэ?
.........................................................................................
Өндөр гэгээн Занабазар
b. Амарбаясгалант хийд нь аль аймгийн нутагт байдаг вэ?
.......................................................................................
Сэлэнгэ аймаг
с. Түүхийн өвийн хувьд ямар төрөлд багтахыг тайлбарлан бичнэ үү.
.............................................................................
Соёлын биет өвд багтдаг
d. Манжийн хааны зарлигаар Богдын дурсгалд зориулж сүм хийд бариулах болсон шалтгааныг тайлбарлана уу.
..............................................................................
..............................................................................
Шашнаар дамжуулан Монголчуудыг барьж байх
е. Энэхүү хийд нь түүхэн дурсгалын хувьд ямар мэдээлэл өгүүлж байна вэ?
...................................................................................
монголд Бурхны шашин дэлгэрэх үйл явцыг төрөөс дэмжиж байсан.
1755-1758 онд гарсан ардын том бослогыг зохион байгуулж удирдах ажлыг Зүүнгарын Амарсанаа, Халхын Засагт хан аймгийн туслах жанжин, Хотгойдын шадар ван Чингүнжав нар гүйцэтгэсэн бөгөөд Хорчин ван эфү Сэвдэнбалжир тэргүүтэй Өвөр монголын хэсэг ноёд бослогын бэлтгэл ажилд идэвхтэй оролцон, Амарсанаа, Чингүнжав нартай нягт холбоотой ажиллаж байжээ. Ингэж Баруун Монгол, Халх Монгол болон Өвөр Монголын нөлөө бүхий том ноёд тусгаар тогтнолын тэмцлийг бэлтгэж зохион байгуулах, удирдан явуулахад идэвхийлэн оролцох болсон нь манжийн ноёрхолыг монголчууд хичнээн дургүйцэн жигшиж, эх орныхоо тусгаар тогтнолын үйл хэргийг хичнээн их эрхэмлэн үзэж байсныг тодорхой харуулж байгаа юм. "... Чингүнжав оргосон урианхайг нэхэж Хөх усны зэрэг газарт хүрээд цаашаа давшиж орсонгүй дур мэдэн цэргээ авч хойш буцан айлтгасан нь: олон Халхчууд гаслалдан хэлэлцэнэ. Бас Амарсанааг барихад дэмий олнийг зовоож улсын цалингашиггүй сүйтгэнэ."
а. Баруун Монголд тусгаар тогтнолын зэвсэгт бослогыг хэн эхлүүлсэн бэ?
.........................................................................................
Амарсанаа
b. Өвөр Монголд бослогыг удирдан зохион байгуулах үүрэг хүлээсэн язгууртан хэн бэ?
....................................................................................
Сэвдэн балжир
с. Чингүнжавыг гэр бүлийн хамтаар баривчлан бээжинд хүргэн тамлан цаазлах болсон шалтгааныг тайлбарлана уу.
..........................................................................
..........................................................................
Бүх Монголын ард түмэнд сургамж болгох гэж тамласан
d. Бослого амжилт олоогүй шалтгааныг бичнэ үү.
..........................................................................
..........................................................................
Манжийн түрэмгий бодлогын улмаас болж бослого товлосон хугацаандаа эхлээгүй
е. Энэхүү 1755-1758 оны зэвсэгт бослогын түүхэн ач холбогдлыг тайлбарлана уу.
.....................................................................................
.....................................................................................
Монголын ард түмэн эрх чөлөөнийхөө төлөө тэмцэж байсан
Дараах эх сурвалжийг анхааралтай уншиж асуултад хариулна уу.
Манжийн хаанд дагаар орж, 1636 онд Өвөр Монголын 16 аймгийн 49 ноёдын чуулган Мүгдэнд болж, Умард Алтан улсын хаан Абахайг Монголын хаанд өргөмжилжээ. 1688 онд Галдан бошгот хаан Түшээт хан болон Занабазар нартай нэгдэн Манжийн эсрэг тэмцэхийг зорьсон боловч Түшээт хан нар Манжийн нутагт зугтан гарсан. Халхын ноёд 1688 оны 9 сард Ар элстэй гэдэг газар чуулган чуулж Занабазар “Хойд зүгийн шар Хятад (Орос) хэмээх улсын хааны төр амгалан, их улс боловч шажин эс дэлгэрсэн бөгөөд бас ч хувцадын зах буруу тул үл болмуй. Өмнө зүгийн хар Хятад (Манж -С.Ц.) хэмээх улсын хааны төр төвшин амгалан сайны дээр бас түүнд бурхны шашин дэлгэрсэн, ялангуяа Манжийн хааны эд агуурс нь тэнгэр лусын эд эрдэ- нэсийн хив хадаг, торго тэргүү- тэн бүрдсэн их буянтай хаан мөний тул тэр зүг явбаас, төр тогтож, хамаг амьтан жарга- муй” хэмээн өгүүлснээс үүдэн Халх Манжид дагаар орох шийдвэр гаргажээ.
а. Монголын сүүлчийн хаан хэн бэ?
......................................................
Лигдэн хаан
b. Халх Монголыг манжид дагаар орох шийдвэрийг хаана болсон чуулганаар хэлэлцэн гаргасан бэ?
.......................................................................
Ар элстэйн чуулган
с. Халх Монгол ямар шалтгааны улмаас Манжид дагаар орох шийдвэр гаргасан бэ?
.................................................................................
Урвагч ноёдын үйл ажиллагаанаас хамаарч
d. Занабазар яагаад Манжид дагаар орох шийдвэр гаргасныг тайлбарлан бичнэ үү.
...................................................................
...................................................................
Шашин шүтлэг, эрхлэх аж ахуй төстэй учраас ийм шийдвэр гаргасан.
е. Анхдугаар богд Жавзундамбын Манжид дагаар орох болсон шийдвэр нь бидэнд ямар сургамжийг үлдээсэн бэ?
....................................................................
....................................................................
Монголын ард түмэн эрх чөлөөгүй болж бусдын дарлалд зовж зүдэрсэн.
Даалгаврыг уншаад асуултад хариулна уу.
Монгол улс НҮБ-д 1961 онд элсэн орсон ба ингэснээр манай улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлын баталгаанд үнэлж баршгүй үйл хэрэг болсон юм. Эдүгээ эдийн засаг, нийгэм, соёл, шинжлэх ухааны олон арван олон улсын байгууллагад гишүүнчлэлтэй болж, тэдгээрийн үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцож байна.
1. Олон улсын байгууллага нь төв оффис нь байрлаж буй улсынхаа нутаг дэвсгэрийн дотор л үйл ажиллагаа явуулна гэж үзвэл зөв үү? Тийм, үгүй гэж хариулна уу. [1 оноо]
.......................................................................................................................................................................................................................................................
2. Нэгдсэн үндэстэний байгууллага /НҮБ/ хэдэн онд байгуулагдсан бэ? [1 оноо]
.......................................................................................................................................................................................................................................................
3. 2016 онд манай улсад олон улсын томоохон чуулга уулзалт болж өнгөрсөн. Уг чуулга уулзалтыг нэрлэнэ үү [1 оноо]
........................................................................................................................................................................................................................................................
4. Монгол, Их Британи улсууд бүс нутгийн ангиллаар нэг бүсэд /Зүүн хойд Ази/ хамрагдах уу? Тийм, үгүй гэж хариулна уу. [1 оноо]
.........................................................................................................................................................................................................................................................
5. НҮБ-ын төв оффис аль улсын ямар хотод байрладаг вэ? [2 оноо]
Улс........................., Хот....................................
1. Үгүй Зөв хариулсан бол оноог өгнө
2. 1946 он Зөв хариулсан бол оноог өгнө3. АСЕМ - Ази Европын чуулга уулзалт Зөв хариулсан бол оноог өгнө
4. Үгүй Зөв хариулсан бол оноог өгнө.
5. АНУ, Нью-Йорк Тус бүрчлэн нэрлэж байж 2 оноог авна.
Даалгаврыг уншаад асуултад хариулна уу.
Олон улсын харилцаанд оролцогчдын талаарх өөр санаа бодол бүхий 2 сэтгэгчийн үзэл баримтлалыг толилуулъя.
Р.Арон |
Д.Сингер |
Олон улсын харилцаа бол зөвхөн бие даасан тусгаар төр улсуудын хооронд л явагдаж байдаг үйл явц. |
Олон улсын харилцаа холбоонд оролцогч нь бодгаль бие даасан хүн чухал үүрэгтэй оролцох боломжтой |
1. Эдгээр 2 сэтгэгчийн үзэл бодол нь олон улсын харилцаанд оролцогчдыг өргөн хүрээнд авч үзэж, тодорхойлох нөхцөл шалтгаан болсон юм. Тэгвэл соёл, шашин, шинжлэх ухааны байгууллагууд нь олон улсын харилцаанд оролцогч байж чадах уу? Тийм, үгүй гэж хариулна уу. [1 оноо]
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
2. Дэлхийн II дайн дууссанаас 1990-ээд он хүртэлх хугацаанд оршиж байсан 2 туйлт тогтолцооны тэргүүлэх цөм улсуудыг нэрлэнэ үү. [2 оноо]
a. …………………………...........….................................................
б. .................................................................................................
3. Таван толгойн нүүрсний орд, Оюу толгойн алт зэсийн ордуудад гадаадын томоохон компаниуд хөрөнгө оруулж үйл ажиллагаа явуулж байгаа нь олон улсын харилцааны ямар хэлбэрт хамрах вэ? [1 оноо]
.....................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Өнөөгийн болон ирээдүй цагийн олон улсын харилцаанд нөлөөлж дэлхийн улс түмнийг хамтран ажиллахаас өөр аргагүй байдалд хүргэж буй хүчин зүйлсүүд маш олон байдаг. Тэдгээрээс хамгийн төвөгтэй гэж үзэж буй 2 шалтгааныг нэрлэнэ үү. [2 оноо]
а. ...............................................................................................................................
б. ...............................................................................................................................
1. Тийм Зөв хариулсан бол оноог өгнө
2. а. ЗХУ Зөв хариулсан бол оноог өгнө
б. АНУ Зөв хариулсан бол оноог өгнө
3. Олон улсын эдийн засгийн харилцаа Зөв хариулсан бол оноог өгнө
4. Зэвсэглэл хураах, цөмийн дайны аюулыг хаах, энх тайвныг бэхжүүлэх, хүрээлэн буй орчны доройтол, улс орнуудын хөгжлийн тэнцвэргүй байдал, өлсгөлөн ядууралтай тэмцэх, терроризм, гэмт хэрэг, хар тамхи, ДОХ, өвчин эмгэгтэй тэмцэх гэх мэт
Эдгээрээс алийг ч дурдсан, төсөөтэй хувилбар дэвшүүлж буй үед оноог өгч болно. Гэхдээ заавал 2 хувибар бичиж байж 2 оноог бүтэн авна.
Олон улсын харилцаанд оролцогчдын талаарх өөр санаа бодол бүхий 2 сэтгэгчийн үзэл баримтлалыг толилуулъя.
Р.Арон |
Д.Сингер |
Олон улсын харилцаа бол зөвхөн бие даасан тусгаар төр улсуудын хооронд л явагдаж байдаг үйл явц. |
Олон улсын харилцаа холбоонд оролцогч нь бодгаль бие даасан хүн чухал үүрэгтэй оролцох боломжтой |
1. Эдгээр 2 сэтгэгчийн үзэл бодол нь олон улсын харилцаанд оролцогчдыг өргөн хүрээнд авч үзэж, тодорхойлох нөхцөл шалтгаан болсон юм. Тэгвэл бизнес санхүүгийн байгууллага нь олон улсын харилцаанд оролцогч байж чадах уу? Тийм, үгүй гэж хариулна уу. [1 оноо]
...................................................................................................................................................................................................................................................................
2. Олон улсын харилцаанд оролцогчдын хоорондын харилцааг зохицуулах хууль зүйн зарчим, хэм хэмжээний тогтолцоог хэрхэн ангилдаг вэ? [2 оноо]
a. …………………………...........…/Хатуу/
б. ……………………...........………/Уян/
3. НҮБ нь олон улсын харилцаанд оролцогч дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн байгууллага юм. Энэ байгууллага анх байгуулагдах болсон шалтгааныг цөөн үгээр, нэг өгүүлбэрээр бичнэ үү. [1 оноо]
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Олон улсын харилцаанд хоёр туйлт тогтолцоо 1945-1990 оныг хүртэл бодитой оршин тогтнож ирсэн. Энэхүү 2 туйлт тогтолцооны тэргүүлэх цөм улс ба тэдгээрийн нийгмийн байгууллыг нэрлэн бичнэ үү. [2 оноо]
Утга |
1 |
2 |
Тэргүүлэх цөм улс |
|
|
Нийгмийн байгуулал |
|
|
1. Тийм
Зөв хариулсан бол оноог өгнө
2. Хатуу- императив, уян хатан-диспозитив
3. Дэлхийн II дайны дараа дэлхийд шинэ дэг журам сахиулах байгууллага байгуулах шаардлагатай гэж үзсэний үндсэн дээр.
Зөв хариулсан бол оноог өгнө. Энх тайван, амар амгаланг тогтоох, дэлхий том гүрнүүдийн удирдагчдын санал болгосноор, дэлхийн засгийн газрыг бий болгох зорилгоор зэргээр хариулж буй үед оноог өгч болно.
4. ЗХУ- социалист, АНУ-капиталист
Улс болон нийгмийн байгууллыг хамтад нь нэрлэж буй үед 2 оноог өгнө. Улс ба нийгмийн байгууллыг аль нэгийг дурдаж буй үед 1 оноо өгнө. Бутархай оноогоор дүгнэхгүй.
Прочитайте текст. Ответьте на вопросы по содержанию текста.
Кто что читает
Я студент-иностранец. Меня зовут Жак. Я приехал из Камеруна. Я учусь в университете на подготовительном факультете. На подготовительном факультете я изучаю русский язык. Русский язык – очень сложный и трудный. Но я много занимаюсь каждый день, поэтому я уже неплохо говорю и читаю по-русски.
Я живу в общежитии. В комнате также живут мои друзья. Их зовут Ахмед и Дэвид. Ахмед приехал из Сирии, а Дэвид – из Танзании. Мы вместе учимся и вместе отдыхаем.
Когда у нас есть свободное время, мы любим смотреть телевизор, слушать современную музыку, разговаривать. И, конечно, мы любим читать. Я люблю читать исторические романы. Недавно я прочитал роман Александра Дюма “Три мушкетера”. Александр Дюма – это известный французский писатель. Он жил в XIX веке. А сейчас я читаю роман Вальтера Скотта “Айвенго”. Вальтер Скотт – известный английский писатель. “Айвенго” - это большая, но очень интересная книга. К сожалению, я читаю книги только по-французски, потому что читать художественные книги по-русски очень трудно.
Мой друг Ахмед читает книги о природе, потому что он очень любит биологию и географию. Ахмед тоже не читает книги по-русски, он читает по-арабски, потому что это его родной язык.
Дэвид читает немного, потому что он читает только журналы и газеты “Спорт” и “Футбол”. Он не любит большие и толстые книги. Его родной язык английский, поэтому он читает по-английски.
Я думаю, что читать очень полезно. Но я хочу читать книги не только по-французски, но и по-русски.
“Кто много читает – тот много знает”, - говорит наш преподаватель.
Дайте ответы на вопросы.
1. Кто такой Жак?
............................. .
Жак студент-иностранец.
2. Кто живёт в общежитии вместе с Жаком?
................................................................ .
В его комнате живут его друзья.
3. Откуда приехали друзья Жака?
.................................................... .
Ахмед приехал из Сирии а Девид изТанзании.
4. Что делают друзья в свободное время?
............................................................... .
В свободное время они любят стотреть телевизор,слушать современную музыку, разговаривать.
5. Что любит читать Жак?
......................................... .
Жак любит читать исторические романы.
6. "Почему Жак читает по-францусзки?
........................................................ .
Потому что читать художественные книги по-русски ему очень трудно.
7. О чём любит читать Ахмед?
............................................................... .
Ахмед любит читать книги о природе.
8. О чём любит читать Дэвид?
.................................................... .
Девид читает только журналы и газеты “Спорт” и “Футбол”.
9. Что говорит преподаватель студентам?
................................................................ .
Преподаватель всегда говорит, что “Кто много читает – тот много знает”.
10. Как вы думаете, почему читать очень полезно?
.............................................................................. .
Хүүхдийн өөрийн хариулт байх
Зурагт үзүүлсэн хэлхээний багтаамжууд С1=4 мкФ С2=5 мкФ С3=1 мкФ бол дараах даалгавруудыг гүйцэтгэнэ үү.
Хэлхээний ерөнхий багтаамжийг олно уу.
Сe = …….. мкФ
a.
А ба В зангилаанд U=10 В хүчдэл өгсөн бол С1 конденсаторт хуримтлагдах цэнэгийг олно уу.
q1 = …….. мкКл
b.
C3 конденсаторт унах хүчдэлийг олно уу.
U3 = ....... В
c.
Зургийг ажиглан дараах даалгавруудыг гүйцэтгэнэ үү. /Үүсгүүрийн дотоод эсэргүүцлийг тооцохгүй/
Зурагт үзүүлсэн хэлхээний ерөнхий эсэргүүцлийг олно уу.
Re = ……. Ом
a.
Зургийг ажиглан дараах даалгавруудыг гүйцэтгэнэ үү. /Үүсгүүрийн дотоод эсэргүүцлийг тооцохгүй/
Зурагт үзүүлсэн хэлхээний ерөнхий эсэргүүцлийг олно уу.
Re = ……. Ом
a.
Хүн амын байршил гэж юу вэ?
.....................................................................................................................
Хүн ам нутаг дэвсгэрээр тархан суурьшсаныг байршил гэнэ. Тодорхойлолт бичсэн бол 1 оноо өгнө.
Австралийн муж тус бүрийн нутаг дэвсгэрийн талбай, хүн амын тоог харуулсан хүснэгт өгөгджээ. Австралийн муж бүрийн хүн амын нягтшилыг тооцоолоорой.
Виктори 6,000,000/227416=26.4, Баруун Австрали 2,600,000/2529875=1.0, Квинсленд 4,800,000/1730648=2.8, Шинэ Өмнөд Уэльс 7,700,000/803000 =9.6, Хойд нутаг 224,000/1349129= 0.2, Өмнөд Австрали 1,706,000/983482= 1.7, Тасман 518,500/68401=7.6, нийт 3 мужийн нягтшилыг олсон бол 1 оноо, 6 аас дээш мужийн нягтшилыг олсон бол 2 оноо
Австралийн хүн амын нягтшлыг доорхи дасгалын зургийг ашиглан зохионо уу.
таних тэмдгээр ялгасан бол 1 оноо, интервалаа зөв сонгосон бол 1 оноо, зөв зурагласан бол 1 оноо
Байгалийн бүс ба түүний тодорхойлолтыг тохируулаарай.
1b 2c 3d 4a
Байгалийн бүсийн температур, тунадасны нөхцлийг зурагт үзүүлжээ. Зургийг ашиглан, хүснэгтийг нөхөөрэй
Тундр -05С-15С, Чийг 0-100см, холимог ой +5+20С, чийг 70-250см, Цөл -5+30С, чийг 0-50см, Саванн +17+30С, чийг 45-150см, Тропикийн улирлаар навчаа гөвдөг ой +17+30С, чийг 140-250см, Экваторын чийглэг ой +20-+29С, чийг 250-460см , 2 зөв хариулбал 1 оноо, 4 хүртэл зөв бол 2 оноо, 6 хүртэл зөв бол 3 оноо
Яагаад “тропикийн улирлаар навчаа гөвдөг ой” гэж нэрлэсэн бэ? Тайлбарлаарай.
.................................................................................................
Хуурай болон чийглэг улирал ээлжилдэг ба чийглэг улирал нь муссон салхины нөлөөнд оршино. Хуурай чийглэг улирал ээлжилдэг тухай бичвэл 3 оноо
Зарим улсуудын нэг хүнд ногдох ДНБ ба иргэдийн сэтгэл ханамжийн байдлыг харуулсан хүснэгтийг ашиглан дараах даалгаврыг гүйцэтгээрэй.
ДНБ гэж юу вэ? ........................................................
Тухайн оронд тодорхой хугацаанд шинээр бүтээгдсэн бараа болон үйлчилгээний зах зээлийн үнийн нийлбэр юм. Тодорхойлолт бичсэн бол 1 оноо өгнө.
Хүснэгтэн дэх улсуудыг хөгжлийн төвшингөөр нь ангилаарай.
Хөгжингүй улсуудад Австрали, Япон, Өмнөд Солонгосыг, хөгжиж буй орнуудад Энэтхэг, Хятад, Индонезийг ангилна. 3 орныг зөв ангилвал 1 оноо, 5 болон түүнээс дээш орныг ангилвал 2 оноо
ДНБ ба сэтгэл ханамжийн байдлын хамаарлыг тус улсуудын жишээн дээр дүгнэн бичээрэй.
...........................................................................................................................................
ДНБ нь хөгжлийг хэмжих үзүүлэлтийн нэг ба эндээс хөгжингүй орнуудын хүн ам сэтгэл ханамж багатай байдгийг харж болно. Харин хөгжиж буй орнуудад ДНБ бага, иргэдийн сэтгэл ханамжийн байдал харьцангуй их байна. ДНБ бол хөгжлийг хэмжих үзүүлэлтийн нэг болохыг дурьдах 1 оноо, хөгжлийн төвшин ба ДНБ холбон тайлбарлах 1 оноо, сэтгэл ханамж ба ДНБ хамааруулан дүгнэвэл 1 оноо
Уур амьсгалын диаграмм ба гэрэл зургийг ажиглан, дараах асуултуудад хариулаарай.
Хэд хэддүгээр сард агаарын дундаж температур нь 20-30°С хооронд байна вэ?
.........................................................................................................................
4-с дээш сарыг бичсэн бол 1 оноо өгнө.
Зурагт байгалийн ямар бүсийг үзүүлсэн бэ? Хаана байж болох вэ?
....................................................................................................
Саванн ба Африк тив, Байгалийн бүсийг зөв хариулсан бол 1 оноо, хаана байдгийг бичсэн бол 1 оноо
Дээрх байгалийн бүсийн онцлог шинжүүдийг дүрслэн бичээрэй.
................................................................................................
Дэлхийн хойд өмнөд хагаст орших өвслөг хээрийг саванн гэнэ. Өвөлдөө хуурай, зундаа чийглэг ба жилийн турш халуун. , Саванн болохыг тодорхойлон бичвэл 2 оноо, графикаас үндэслэн уур амьсгал ба хур тунадасны горимыг ажиглан дүгнэвэл 1 оноо
1921 оны хувьсгалын агуулга шинж чанарыг доорх өгөгдлөөс сонгоно уу.
A.Социалист хувьсгал
B.Хөрөнгөтний хувьсгал
C.Үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөн
D.Үндэсний ардчилсан хувьсгал
“Халхын Хүрээний Бүх Хэргийг Түр Ерөнхийлөн Шийтгэх Газар” ямар үүрэг зорилготой байгуулага байсан бэ?
А.Үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөнийг удирдан зохион байгуулах
B. Манжийн шинэ засгийн бодлогыг монголд хэрэгжүүлэхэд туслах
C. Гамин, цагаатны үлдэгдлийг монгол нутгаас хөөн зайлуулах
D. Барон Унгернийг Монгол нутгаас хөөн гаргах
“Шинэ засгийн бодлого” хэмээх ойлголтод хамаарахгүй асуудал аль нь вэ?
А.Хятад иргэдийг Монголд нүүлгэх товчоог Бээжинд байгуулсан
B.Шашны асуудалд анхаарч лам нарыг төрөөс ангид байлгахыг зорьсон
C.Монголчуудыг хятадчлах бодлого барьсан
D.Газар тариалан эрхлүүлэх нэрийдлээр олон хятад иргэн Монголд орж ирсэн
Хүн амын ердийн өсөлт гэж юуг хэлдэг вэ?
.......................................................................................................................
Тодорхой хугацаанд төрсөн ба нас барсан хүний тооны ялгааг ердийн өсөлт гэнэ. Тодорхойлолт бичсэн бол 1 оноо өгнө.
Хүснэгтэд Намиб улсын 2005 ба 2010 оны хүн амын статистикийн үзүүлэлтийг өгөв.
Намиб улсын хүн амын 2009 оны өсөлтийг тооцоолж гаргаарай.
.................................................................................................
Төрөлт-Нас баралт+Цэвэр шилжилт= хүн амын өсөлт (22,51-13,3)+0.3=9.51. Төрөлтөөс нас баралтыг хасвал 1 оноо, Цэвэр өсөлтийг нэмсэн бол 1 оноо, зөв хариулт 9.51 гаргасан бол 1 оноо
Намиб улсын хүн амын 2009 оны нас хүйсийн суваргыг ашиглан даалгаврыг гүйцэтгээрэй.
Хүн амын суваргын орой нарийсаж байгаагийн шалтгааныг 3 жишээ ашиглан тайлбарлаарай.
.............................................................................................................................................
шалтгаан 1- хүн амын дундаж наслалт бага учраас суваргын оройруу нарийсаж байгаа, шалтгаан 2- улс орны нийгэм, эдийн засгийн хөгжил буурай учраас, Шалтгаан 3- эрүүл мэндийн салбарын г.м.- р тодорхой бичсэн байж болно
Дэлхийн эрчим хүч үйлдвэрлэлийн зургийг ажиглан асуултад хариулаарай.
Зурагт дурдаагүй сэргээгдэх эрчим хүч үйлдвэрлэлийн 2 эх үүсвэрийг нэрлээрэй.
-....................................................
-...................................................
Далайн татралт, түрэлт, газрын гүний, далай тэнгисийн давалгаа. Далайн татралт, түрэлт, газрын гүний, далай тэнгисийн давалгаа гэдгээс 2-г нь бичсэн бол 1 оноо.
Дээрх зурган мэдээллийг ашиглан салхины эрчим хүчний хэмжээг тооцоолж бодно уу.
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
Нийт хүчин чадал 6400гигаватт - 100% , Сэргээгдэх эрчим хүч нь 31% - х х=6400*31/100=1984гигаватт гэж олсон бол 1оноо, 1984гигаватт-100%, Салхи 15%- х х=1984*15/100=297,6 гигаватт гэж олсон бол 1 оноо нийт 2 оноо өгнө
Дэлхийн улс орнууд эрчим хүчний ялгаатай эх үүсвэрүүдийг ашиглаж байгаагийн шалтгааныг тайлбарлаарай.
...................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
Улс орнуудын байгалийн нөхцөл, нөөц харилцан адилгүй бөгөөд боломжит нөөцөд тулгуурлан эрчим хүчийг үйлдвэрлэдэг /нүүрс, байгалийн хий г.м./ гэсэн бол 1 оноо, тогтвортой хөгжил, агаар, хөрс, усны бохирдлоос сэргийлэхийн тулд нар, салхи, газрын гүн, далайн татралт, түрэлтээс эрчим хүчийг гарган авдаг болсон гэх зэргээр хариулсан бол 1 оноо, улс орны хөгжлийн түвшин, түүхэн байдал, нөөцийн хэмжээ, шинжлэх ухааны дэвшил зэргээс энэ нь хамаарч байдаг гэсэн бол 1 оноо, нийт 3 оноо авна.
Үсгээр тэмдэглэсэн орнуудаас усны хомсдол үүссэн улсыг нэрлэ.
Африк тивийн Алжир улс. Бусад нь гол мөрний сүлжээ их, хур тунадас элбэг, хүн амын ундны усан хангамж сайн улс орнууд. 1 оноо
Саарал ус ашиглах нь байгаль орчинд сөрөг нөлөө бага гэдэгтэй санал нийлэх үү? Санал нийлж байгаа эсвэл санал нийлэхгүй байгаа бол шалтгаанаа жишээ ашиглан тайлбарлана уу.
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................................
Санал нийлж байна гэж хариулаад, ирээдүй хойч үедээ ус үлдээх, цэвэр усыг хэмнэж байгаа, их хэмжээгээр бохирдсон усыг байгальд шууд нийлүүлэхгүйгээр цэвэрлэж, дахин ашиглах нь гол, нуур зэрэг ус, хөрсний бохирдлыг бууруулахад эерэг нөлөөтэй, саарал усыг ашиглан гандуу, хуурай үед хотын ногоон байгууламжийг услах, чийгээр хангах гэх зэрэг санааг гаргасан бол 2 оноо,
Санал нийлэхгүй байна гэж хариулаад саарал усыг цэвэрлэх байгууламжид шүүж цэвэрлэхдээ химийн бодис зэргийг ашигладаг бол тухайн байгууламжийн орчин бохирдох аюултай. Саарал усыг ашиглах байгууламжийг барьж байгуулахад байгаль орчинд газрын доройтол үүснэ гэх зэргээр хариулсан бол 1 оноо.
Орон сууцанд амьдардаг өрхийн хэрэглээний усны хэмжээг бууруулах, зохистой хэрэглэх 3 аргыг санал болгож, ач холбогдлыг нь дүгнээрэй.
1-р арга . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2-р арга . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3-р арга. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Шүд угаахдаа жижиг аяганд ус тосч хийн угаах, хүнсний ногоо угаасан усаар цэцэг услах, гэмтсэн усны хоолойг засах, ус бага зарцуулдаг угаалгын машин, аяга угаах машин хэрэглэдэг болох гэх зэргээр ач холбогдолыг нь тогтвортой хөгжил, ирээдүй хойч үедээ үлдээх, зохистой хэрэглээнд суралцсанаар усны мөнгөө хэмнэх, зөв дадал хэвшилтэй болох гэх зэрээг дүгнэсэн бол нийт 3 оноо авна.
Мэдээллийг ашиглаж даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.
Ойн сангийн зураг агуулгаараа ямар ангилалд багтах вэ?
..................................................................................................
Сэдэвчилсэн зураг. Сэдэвчилсэн зураг 1 оноо
Ойн сангийн бүтцийн мэдээллийг ашиглан диаграмм байгуулаарай.
Тойргон диаграмм сонгож байгуулсан бол 1 оноо Тооцоолол зөв хийж , таних тэмдэг хийсэн бол 1 оноо нийт 2 оноо
Ойг зохистой ашиглах талаар 3 оновчтой санаа дэвшүүлж ач холбогдлыг тайлбарлаарай.
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
1 мод тайрвал олон мод тарих, Ойн цэвэрлэгээ хийх, түлээ түлшиндээ хөгшин болон унасан мод хэрэглэх, ойгоос жимс түүхдээ бут хугалахгүй байх. 1 мод тайрвал олон мод тарих, Ойн цэвэрлэгээ хийх, түлээ түлшиндээ хөгшин болон унасан мод хэрэглэх, ойгоос жимс түүхдээ бут хугалахгүй байх. Гэсэн сануудаас 1-ыг дурьдаж тайлбарлавал 1 оноо, нийт 3 оноо өгнө
Дэлхийн зарим улсуудын 1000 хүнд ногдох төрөлт ба нас баралтыг харуулсан графикийг ашиглан, дараах асуултуудад хариулаарай.
Энэ ямар төрлийн график вэ?
.........................................................................................
Цэгэн тархалтат график гэж бичсэн бол 1 оноо авна.
Хүснэгтэн дэх “Х, Y” үсгийн оронд тохирох үзүүлэлтийг бичээрэй.
Х- 7 , Y-24 . Х- 7 гэж олсон бол 1 оноо Y-24 гэж олсон бол 1 оноо Нийт 2 оноо
Хүн амын өсөлтөд нөлөөлөх нийгмийн 3 хүчин зүйлийг нэрлэж хамаарлыг нь тайлбарлаарай.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Нийгмийн хүчин зүйл-Эрүүл мэндийн сайн хөгжил, эмэгтэйчүүдийн боловсролын түвшин, ДНБ, шилжилт хөдөлгөөн, Уламжлалт соёл. Нийгмийн хүчин зүйл-Эрүүл мэндийн сайн хөгжил, эмэгтэйчүүдийн боловсролын түвшин, ДНБ, шилжилт хөдөлгөөн, Уламжлалт соёл эдгээрээс 1-ыг сонгон тайлбарсан бол тус бүр 1 оноо, нийт 3 хүртэл оноо
Доор өгөгдсөн зураг дахь цаг агаарын элементүүдийг нэрлээрэй.
....................................................................................................
Цаг агаарын элементүүд- агаарын температур, салхины хурд чиглэл, үүлшилт, хур тунадас. Цаг агаарын элементүүдээс 2-аас дээш санааг дурьдаж бичсэн бол 1 оноо өгнө.
Цаг агаар их тогтворгүй, байнга өөрчлөгдөж байдаг. Цаг агаарын тогтмол өөрчлөлт болон түр зуурын өөрчлөлтийн ялгааг бичнэ үү?
Аж ахуйд салхины үзүүлэх эерэг ба сөрөг нөлөөг жишээ ашиглан тайлбарлаарай.
.............................................................................................................................
Эрчим хүч болон ашиглана. Салхитай бол утаа багасна, газрын гадаргын хэлбэрийг (довцог, элсэн зоо, сэвхүүл) өөрчилнө. Салхины сөрөг тал- хүчтьэй салхи нь байшин барилга гэр оронг нураах, хөрсний өнгөн хэсгийг эвдлэх,. Эрчим хүч гарган авахад ашиглана. Салхитай бол утаа багасна, газрын гадаргын хэлбэрийг (довцог, элсэн зоо, сэвхүүл) өөрчлөх зэргээр жишээ гарган бичсэн бол 2 оноо өгнө. Салхины сөрөг тал- хүчтьэй салхи нь байшин барилга гэр оронг нураах, хөрсний өнгөн хэсгийг эвдлэх, гэх зэргээр жишээ гарган бичсэн бол 1 оноо өгнө. Нийт 3 оноо
Сэргээгдэх эрчим хүчний нөөц гэж юу вэ?
Нөхөн сэргээгдэх ба нөхөн сэргээгдэхгүй эрчим хүчний нөөцийн эх үүсвэрийн төрлүүдээс хоёр, хоёрыг хүснэгтэд нөхөж бичээрэй.
Геотермаль буюу гүний дулааны станцуудыг хавтангийн холдон салах хөдөлгөөний заагт оршдог Исланд гэх мэт орнуудад ихээр ашигладаг. Учрыг дүгнээрэй.
.......................................................................................................