Хархорум хотын алдарт мөнгөн модыг аль улсын, хэн гэдэг дархан урласан бэ?
 
 

• А. Францын Гильом Де Рубрук 

• B. Францын Вилгельм де Буше

• C. Италийн Марко Поло  

• D. Хорезмийн Махмуд Ялавач

1235 оны баруун зүгт хийсэн  ахмад хөвгүүдийн аян дайны ач холбогдлыг зөв тайлбарласныг сонгоно уу.
                    
                                 
   

• А. Оросын газар нутгийг эзлэн өөрийн төрт улсыг байгуулах эхлэлийг тавьсан

• B. Зүүн Европийг нэгтгэн эзэнт улс болох эхлэлийг тавьсан

• C. Оросын Вант улсуудын газар нутгийг нэгтгэн их гүрэн болгох эхлэлийг тавьсан 

• D. Баруун Европийн газар нутгийг нэгтгэн эзэнт гүрэн байгуулах эхлэлийг тавьсан

Ургамлын мөчир болон  түүний 6 цагийн дараах байдлыг зургаар үзүүлэв.

Ямар шалтгааны улмаас зурагт үзүүлсэн өөрчлөлт гарсан бэ?

• А. Гэрлийн эрчим буурсан

• В. Ургамал шаардлагатай  усаа авсан

• С. Салхины хурд буурсан

• D. Чийг нэмэгдсэн

Монголчууд ямар шашинтныг Саррацин хэмээн нэрлэж байсан бэ?                                                                                                                                                              

• A. Лалын шашинтныг нэрлэдэг  

• B. Бурханы шашинтныг нэрлэдэг

• C. Христийн шашинтныг нэрлэдэг

• D. Несторан шашинтныг нэрлэдэг

Хаан болон түүний удмынхны өмч болж зөвхөн эзэндээ зүтгэх хүмүүсийг юу гэж нэрлэдэг байсан бэ?                                                                                                                                                                                            

• A. Хэшигтэн     

• B. Харьяат иргэн       

• C. Хувь иргэн

• D. Өмч иргэн  

Зүчийн ахмад хөвгүүн Бат Алтан ордны улсыг хэдээс хэдэн оны хооронд захирч байсан бэ?

  

• А. 1266-1280 он   

• B. 1227-1255 он

• C. 1257-1266 он 

• D. 1280-1287 он

1225 Енисей мөрний эрэг Буха Сочихай хэмээх газар Есүнгэ мэргэнд зориулж босгосон хөшөөний ач холбогдлыг тайлбарласныг сонгоно уу.



 

• А. Орхон-Енисей бичгээр бичиж үлдээсэн анхны дурсгал

• B. Худам бичгээр бичиж үлдээсэн анхны дурсгал

• C. Пагва ламын зохиосон Дөрвөлжин үсгээр бичиж үлдээсэн анхны дурсгал

• D. Занабазарын зохиосон Соёмбо үсгээр бичиж үлдээсэн анхны дурсгал

“Монголын нууц товчоо”-ны төгсгөлд тус зохиолыг хаана бичиж дуусгасан хэмээн өгүүлсэн байдаг вэ?



 

• А. Хэрлэний Хөдөө арлын Долоон болдог, Шилхинцэг хоёрын завсар

• B. Онон мөрний Бүрги эрэг, Бурхан халдун хоёрын завсар

• C. Туул гол, Хангайн уул хоёрын завсар

• D. Хэрлэн мөрөн, Халх гол хоёрын завсар

"Төрийн алтан аргамж тасрав" хэмээн өгүүлсний учрыг зөв тайлбарласныг сонгоно уу.
                                              
                                     

• А. Их Монгол улсаас илгээсэн элчийг Алтан улс хороосон. 

• B. Их Монгол улсаас илгээсэн элчийг Тангуд улс хороосон.

• C. Их Монгол улсаас илгээсэн элчийг Хятан улс хороосон.   

• D. Их Монгол улсаас илгээсэн элчийг Хорезм улс хороосон.

Зүрчид угсааны улсаас аль нь 1115 онд байгуулагдсан бэ?

 

• A. Ляо улс    

• B. Алтан улс

• С. Тангуд улс  

• D. Корё улс

Газрын зургийг ажиглан асуултад хариулна уу.

а. Хамгийн сүүлд байгуулагдсан нь аль нь вэ?

........................................................................

• Сайн ноён аймаг

Доорх өгөгдөлд Чингис хааны мэндэлсэн он, газар нутагт аль нь вэ?



 

• A. 1167 онд Хэнтий аймгийн нутаг Хэрлэнгийн Хөдөө аралд

• B. 1162 онд Хэнтий аймгийн Онон мөрний Дэлүүн болдогт

• C. 1262 онд Хэнтий аймгийн  Бурхан Халдун уулын өвөрт

• D. 1206 онд Хэнтий аймгийн  Онон мөрний Дэлүүн болдогт

Ургамлын транспирацийн үзэгдлийг сонгоно уу. 

• A. Навчийн эсийн циотплазмаас  бүрхүүлд  ус шилжих

• B. Эсийн бүрхүүлээс эс хоорондын  зайд ус шилжих

• C. Уур байдалтай ус амсраар гадагшлах

• D.  Бүгд зөв   

1189-1206 оны хооронд  Монгол улсын харьяанд орсон улсаас аль нь хамааралгүй вэ?
    
      

• A. Мэргид, Хэрэйд     

• B. Татар, Найман

• C. Ойн иргэд, Ойрад 

• D. Енисейн Киргиз, Динлин

Чорос нь угтаа Бөртэ чонын удмын Добу сохорын үр хойчис юм. Хошуудын ноёд нь Хавт Хасарын угсааныхан байв.  Хошууд нэр анх XIII зууны тэргүүн хагаст Монголын цэргийн зохион байгуулалтаас үүсч, хожим нь аймгийн нэр болжээ. XVI зууны эхэн үеэс Чорос, Хошууд, Торгууд, Дөрвөд нь Ойрадын гол дөрвөн аймаг болжээ. XVII зууны эхээр Торгуудын Буйху өрлөгийн хүү Хо өрлөг  баруун тийш нүүдэллэн Ижил мөрөн орж суурьжээ.  "Торгууд аймаг дөрвөн аймгийн нэг бөлгөө. Урьд дөрвөн ойрад тус тусдаа аймаг аймгаа захирч байтал, зүүн баахан хүчирхгийн тул, зүүн гарын алтайд суудаг ... Баатар хунтайж, хэмээгч хүн олон ойрадыг дарласан тул торгууд аймгийн тэргүүлсэн хүн Хо өрлөг хэмээгч ... ижил голын газар тэнгис их нуурын зах Ману тохой хэмээгчид нутаглан суувай."...Баатар хунтайж баруун Монголын зүүн гарыг удирдаж байлаа.

a. Хошууд аймаг хэний угсааныхан вэ?

..............................................................

• Хавт хасар

Чингис хааны итгэлт жанждын нэг Сүбээдэй баатар аль аймгийн хүн бэ?
   
    

• А. Урианхай 

• B. Тайчууд

• C. Хорь түмэд

• D. Жалайр

 Навчийн гол үүрэг  юу вэ?

• A. Бусад эрхтэнээ хамгаалах

• B. Нарны гэрэл шингээх

• C. Тулгуур болох

• D. Шим бодис үүсгэх

Чингис хааны дөрвөн нохост аль нь багтахгүй вэ?
   

• А. Зэв 

• B. Зэлмэ 

• C. Хубилай

• D. Чулуун

Ихэнх навчийн илтэс яагаад хөвсгөр мезофилийн давхаргатай вэ?

• A. Агаар болон нарны гэрлийг  их гадаргаар шингээх

• B. Агаар хадгалах зай завсар үүсгэх 

• C. Нарны гэрлийн энергийг шингээх

• D. Хийн солилцоо явагдах нөхцөлийг  хангах

Ургамлын мөчир болон  түүний 6 цагийн дараах байдлыг зургаар үзүүлэв.

Ямар шалтгааны улмаас зурагт үзүүлсэн өөрчлөлт гарсан бэ?

• А. Гэрлийн эрчим буурсан

• В. Усны хэмжээ багассан

• С. Салхины хурд буурсан

• D. Чийг нэмэгдсэн

Юань улс мөхсөний дараагаар Хятадад Мин улс тогтож Монголын ихэнх овог аймаг Мин улсад дагаар орсон. XVII зууны эхэн гэхэд Монгол улс хааны захиргаагаар  төвлөрсөн Өвөр Монгол, Халх Монгол, Баруун Монгол гэсэн хэсгээс бүрдэх болсон. Алтан улсын хаан Нурхач "... Цахар хаан чиний илгээсэн бичигт: дөчин түмэн улсын эзэн баатар Чингис хаан, мөрний гурван түмэн Манж улсын эзэн гэгээн ханд илгээсэн хэмээн бичжээ. Хун-Ү хаанд автагдах үед дөчин түмэн Монголыг цөм эзэлж ганцхүү зургаан түмэн буруулан гарсан хэмээн сонссон" ... энэ үед Монголчууд нь Өвөр Монгол, Халх Монгол, Зүүн гарын хаант улс хэмээн гурван хэсэгт хуваагдсан.

a. XVI зууны сүүл XVII зууны эхэн хагаст Монголчууд хэдэн хэсэгт хуваагдсан бэ?

....................................................................

• Гурван хэсэгт хуваагдсан

Фотосинтез явуулахад гол үүрэгтэй ургамлын эрхтнийг сонгоно уу.                           

• A. Иш

• B. Навч 

• C. Үндэс 

• D. Цэцэг

“Монголын нууц товчоо”-нд Буха хатаги, Бухату салжи, Бодончар нарыг Алун гуа эх ............ төрсөн хэмээн  тайлбарладаг.
   
      

• A. Сарны туяанаас   

• B. Гэрлийн туяанаас

• C. Нарны туяанаас  

• D. Нарны цацрагаас

Аль нь фотосинтезийн хязгаарлагч  хүчин зүйл  биш вэ?

• A. Гэрлийн эрчим             

• B. Нүүрсхүчлийн хий 

• C. Хүчилтөрөгч       

• D. Температур   

“Монголын нууц товчоо”-нд Хаад, Удуйд, Увас гэсэн Гурван Мэргэд гарах бөгөөд Удуйд мэргэдийг Тогтоа Бэх, Хаад мэргэдийг Хаатай Дармала нар захирч байсан гэвэл Увас Мэргэдийг хэн захирч байсан бэ?
     
      

• А. Их Чилэдү  

• B. Чилгэр бөх

• C. Үсүн бэх 

• D. Дайр үсүн

Ургамлын ус шингээх болон алдах хэлбэрийг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

• A

• B

• C

• D

Чингис хааныг дэлхийн хоёрдугаар мянганы алдарт хүнээр өргөмжлөх  болсон шалтгаан аль нь вэ?                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            

• A. Монголын энх амгалан үзлийг дэлгэрүүлэгч   

• B. Монголын байлдааны арга тактикийг дэлгэрүүлэгч  

• C. Нүүдлийн иргэншлийг хөгжүүлэгч   

• D. Бөөгийн шашныг түгээгч

"Батмөнхийг долоон насанд нь Мандухай хатан барс жилээ даян бүгдийг эзлэх болтугай хэмээж, Батмөнх даян хаан хэмээн нэрийдэж эзний цагаан гэрийн өмнө суув" ... Батмөнхийг балчир учир түүний өмнөөс Монголын төрийг удирдаж эсэргүүцэл тэмцэл гаргагчдыг өөрийн биеэр цэрэглэн мордож нэгэн хааны жолоонд нэгтгэсэн юм. Батмөнх хаан Монголын төрийг хамгийн олон жил буюу 1470-1517 оны хооронд хаанчилсан байдаг. түүний хаанчилсан хугацааг сурвалжуудад зөрүүтэй тэмдэглэсэн байдаг. Батмөнх Даян хааны улс төрийн бодлого нь хаант төрийг бэхжүүлж, Монгол улсын төрийн нэгдлийг хангахад чиглэгдэж байжээ. Сурвалж бичгүүдэд энэхүү үеийг «гар газар, хөл хөсөр» байсан үе гэж нэрлэжээ. Өөр зуураа удтал хямралдан байсан монголчууд нэгэн хааны эрхэнд орж захирагдах болсон нь юуны урьд нийт Монголын тусгаар тогтнох байдлыг бэхжүүлж, нөгөөтэйгүүр үйлдвэрлэхүй хүчний хөгжилд тус дөхөм болсон

a. Даян хаан Монголын төрийг хэдэн жил захирч байсан бэ?

.................................................................

• 40 гаруй жил

 Ихэнх ургамлын навч хавтгай, илтэс хэлбэртэй байх нь ................ зохилдолгоо юм.

• А. Агаар болон нарны гэрлийг их гадаргаар шингээх

• В. Ууршилт бага байх нөхцлийг бүрдүүлэх

• С. Навчны баганан эдийн эс рүү гэрлийг саадгүй нэвтрүүлэх

• D. Хийн солилцоо явагдах нөхцлийг хангах

Чингис хаан 1204 онд “Сайрь хээрийн тулаан” хэмээн түүхэнд үлдсэн дайныг аль аймагтай хийсэн бэ?
      
    

• А. Татар аймаг 

• B. Мэргэд аймаг

• C. Найман аймаг

• D. Хэрэйд аймаг

 Ихэнх ургамлын навчны амсар нээгдэж, хаагдах үйл явц нь  ................ зохилдолгоо юм.

• А. Агаар болон нарны гэрлийг их гадаргаар шингээх

• В. Ууршилт бага байх нөхцлийг бүрдүүлэх

• С. Навчны баганан эдийн эс рүү гэрлийг саадгүй нэвтрүүлэх

• D. Хийн солилцоо явагдах нөхцлийг хангах

Чингис хааны онгон хадгалж буй газрыг хэрхэн нэрлэдэг болохыг сонгоно уу.                                                                                                                                 

• А. Их хориг  

• B. Их тахилга 

• C. Их тайлга    

• D. Их сан

 Ихэнх ургамлын навч доод гадаргадаа амсрын эстэй байх нь ........... зохилдолгоо юм.

• А. Агаар болон нарны гэрлийг их гадаргаар шингээх

• В. Ууршилт бага байх нөхцлийг бүрдүүлэх

• С. Навчны баганан эдийн эс рүү гэрлийг саадгүй нэвтрүүлэх

• D. Хийн солилцоо явагдах нөхцлийг хангах

Газрын зургийг ажиглан асуултад хариулна уу.

а. Эрдэнэ зуу хийдийг хэн байгуулсан бэ?

...................................................................

• Абтай сайн хан

“Монголын нууц товчоо”-нд бичсэнээр, “... Тул загас мэт юунд Тулбарин гасална чи? Туурга цэрэгээ бэхэлье гэж Туйлтай үгээ хэлэлцсэн биш билүү” хэмээн өгүүлсэн нь ямар утга санааг илэрхийлж байна вэ?
      
         

• А.  Чанга хатуужилтай байх

• B. Шударга шулуун байх

• C.  Өрөвч энэрэнгүй байх  

• D. Сул дорой байх

Орчны  температур  нэмэгдэхэд  фотосинтезийн процесст  ямар өөрчлөлт  гардаг вэ?

• A. Фотосинтезийн эрчим буурна.

• B. Фотосинтезийн эрчим нэмэгдэнэ.

• C. Фотосинтезийн  эрчим хэвийн байна.

•  D.Фотосинтез зогсоно.

Ургамлын дөрвөн навчны шинжүүдийг хүснэгтэд үзүүлэв. Хос талт үрт ургамлыг олно уу.

• A

• B

• C

• D

Чингис хааны мэндэлсэн өдрийг тэмдэглэх болсон шалтгааныг тайлбарласан өгөгдлөөс зөвийг сонгоно уу.                                                                                                                                                                                                                                                                       

• A. Их Монгол улс цорын ганц хаантай учраас   

• B. Үндэсний ухамсар, түүхэн үйл явдлыг сэргэсэн учраас 

• C. Өөрийн улсын түүхийг сонирхож судлах болсон учраас  

• D. Үндэсний ухамсар сэргэсэн учраас

Ургамлын дөрвөн навчны шинжүүдийг хүснэгтэд үзүүлэв. Нэг талт үрт ургамлыг олно уу.

• A

• B

• C

• D

Ургамлын навчийн эпидермсийн давхаргад яагаад хлоропласт байдаггүй вэ? 

• А. Агаар болон нарны гэрлийг их гадаргаар шингээх

• В. Ууршилт бага байх нөхцлийг бүрдүүлэх

• С. Навчны баганан эдийн эс рүү гэрлийг саадгүй нэвтрүүлэх

• D. Хийн солилцоо явагдах нөхцлийг хангах