Автомашины хөдөлгүүрт түлшний дутуу шаталтаар нүүрстөрөгчийн моноксид, азотын моноксид үүсдэг. Хөдөлгүүрээс гарсан хортой хийг каталитик хувиргагч хоргүйжүүлдэг.

Дезиль түлш болох октаны дутуу шаталтаар нүүрстөрөгчийн моноксид үүсдэг бол урвалыг гүйцээж бичиж, тэнцүүлнэ үү

1. C₈H₁₈ + O₂ →  . . .  + H₂O

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Октаны байгуулалтын холбоосон томьёог бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Каталитик хувиргагч ямар хийг хоргүйжүүлэх вэ?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Энэ хортой хий агаарын бохирдолд хэрхэн нөлөөлдөг шалтгааныг тайлбарлана уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• CO2 тэнцүүлэх, байгуулалтын томьёог бичих], CO, NO ,  хүчлийн бороо үүсгэх мөн хөрсний бохирдолд нөлөөлөх гэх мэт санааг илэрхийлсэн утгатай

Хүлэмжийн хий нь дэлхий дээр нарны цацраг тусаагүй үед дэлхийг хурдан хөрөхөөс сэргийлдэг.   Хүлэмжийн хийг нүүрсхүчлийн хий, метан, азотын (I) оксидууд бүрдүүлдэг.Үйлдвэрээс ялгарч байгаа нүүрсхүчлийн хийн ихэнх хэсгийг (50%) ногоон ургамал нарны гэрлийн нөлөөгөөр шингээх ба түүний эсрэг  нүүрсхүчлийн хий ялгаруулах урвал амьд  организмд явагддаг.

a. Ногоон ургамалд явагдах урвалыг нэрлэнэ үү.

…………………………………………………….

b. Энэ урвал экзотерм ба эндотерм үзэгдлийн аль нь вэ?

…………………………………………………….

c. Дэлхийн дулаарал  ямар сөрөг үр дагавартай  вэ?

…………………………………………………….

…………………………………………………….

• фотосинтез  , эндотерм ,    хойд мөс хайлж далайн түвшин нэмэгдэх, хатуу ширүүн цаг агаарын нөхцөл байдлууд үүсэх, ган гачиг цөлжилт зэргээр цаг уурт нөлөөлнө

Бүдүүвчийн дагуу урвалын тэгшитгэл бичиж тэнцүүлнэ үү.

1. X урвалыг нэрлэнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Y урвалын өнгөний өөрчлөлтийг нэрлэнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Z урвалаас үүссэн нэгдлийг холимгоос ялган авах аргыг нэрлэнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. E урвалын механизм ба төрлийн нэрийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Х - нэгдэх урвал,Y-  бромын усны өнгийг арилгадаг, Z- хэсэгчлэн нэрэх, электрофильний нэгдэх

HDPE өндөр нягттай полиэтилен нь хэт ягаан туяа, болон халууны нөлөөгөөр бүтэц нь задардаг тул хэзээ ч халуун зүйл хийж болохгүй , наранд тавьж болохгүй, дахин хэрэглэж болдоггүй нэг удаагийн хэрэглээний сав юм.

1. Полиэтилен хуванцарын тэмдэглэгээг илэрхийлсэн цифрийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Полиэтилен хуванцарын мономерын томьёог бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Мономер нь бромын усны өнгийг өөрчлөх урвалыг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Полиэтилен үүсэх урвалыг нэрлэнэ үү

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Полимер нь байгаль орчинд ямар сөрөг нөлөө үзүүлэх вэ?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• HDPE, РЕРЕ, хуванцарын хэрэглээний тэмдэг бичих, CH2=CH2 ,бромын усны өнгө арилна  , полимержих  , полиэтилен байгальд үзүүлэх сөрөг нөлөөг тайлбарлах 

Байгалын резиныг Бразил болон бусад халуун орны ургамлаас гарган авдаг. Резины хэрэглээ өсөн нэмэгдэхийн хэрээр олон төрлийн резиныг синтезлэн гарган авч байна

1. Байгалийн резины мономерийг нэрлэнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Синтезийн резины мономерийг нэрлэнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Хлорпрен хичнээн сигма ба пи холбоотой вэ.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• 2 метил бутадиен- 1.3 , CH2=CCI-CH=CH2 ба 2- хлор бутадиен 1,3, 9сигма, 2 пи  [1 оноо]

Түлшний шаталтаар үүссэн хий  хүчлийн бороо үүсгэж эртний дурсгалт хөшөө, баримлыг эвддэг.

1. Хүхрийн хүчил үүсгэх хийг нэрлэнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Гантиг хөшөө хүчлийн бороотой харилцан үйлчлэх урвалын ионы тэгшитгэлийг бичнэ үү

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Хөрсний бохирдолд хүчлийн бороо хэрхэн нөлөөлөх вэ?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Барилгын материалын үйлдвэрлэл нь агаарыг хэрхэн бохирдуулдаг вэ?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• SO2 ба SO3 , ионы тэгшитгэл бичих, сөрөг үр дагаварыг илэрхийлсэн утгатай хариулт, агаар бохирдуулахад нөлөөлөх нөлөөллийг тайлбарлах

Далайн усанд агаараас нүүрсхүчлийн хий ууссанаар кальцийн карбонат тунадасжиж далайн хясааны ясан бүрхүүлийн найрлагыг бүрдүүлдэг. Шохойн чулуу нь байгальд өргөн тархсан барилгын материалын үндсэн түүхий эд юм.

1. Нүүрсхүчлийн молекул дах химийн холбоог нэрлэнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Урвалыг гүйцээж бичиж, тэнцүүлнэ үү.

CO₂ + Ca(OH)₂ → . . . + . . .                                                 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3.  Хэвийн нөхцөлд 224 дм³ эзэлүүнтэй нүүрсхүчлийн хийг шохойн усанд дундуур нэвтрүүлжээ. Үүссэн тунадасны массыг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Туйлт ковалент, CaCO3, H2O  1кг ба 1000г

Тэнцвэр тогтсон  2NO _(х) + O_2(х)  2NO_2(х)  + Q урвалын хувьд доорх хүчин зүйлсийг өөрчлөхөд химийн тэнцвэр хэрхэн шилжих талаар тайлбарлан бичнэ үү.

1. Системийн даралтыг бууруулахад

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Урвал явагдаж байгаа савны эзэлхүүнийг бууруулахад

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Системийн температурыг бууруулахад

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• буцах урвал, зүүн тийш гэсэн бол , шулуун урвал, баруун тийш , шулуун урвал, баруун тийш , 8 гэсэн бол шулуун урвал, баруун тийш

Монгол банкнаас 1994 онд улсын хэрэглээнд зориулан 100, 200, 500 төгрөгийн зоосон мөнгө гаргаж байжээ. Эдгээр зоосны 75% зэс, 25% никель агуулдаг.  3 сурагч нэгэн зоосон дахь зэсийн агуулгыг тодорхойлох туршилтыг 3 удаа хийхэд дараах үр дүнг гаргажээ.  

1. Хэд дугаартай сурагчийн туршилтын үр дүн бодитой байсан бэ?

…………………………………………………….

…………………………………………………….

2. Хэд дугаартай сурагчийн туршилтын үр дүн нарийвчлалтай бэ?

…………………………………………………….

…………………………………………………….

3. 1кг зоосонд агуулагдах зэсийн массыг тооцоолно уу.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

• I ,  II  , 750 г ба 0.75 кг

А_(х) + 2B_(х) →2C_(х) гэсэн урвалын хурдыг хэмжих туршилтын үр дүн хүснэгтэнд өгөгдсөн.

1. A бодисын концентрацаас хамаарсан урвалын хурдны эрэмбийг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. В бодисын концентрацийг 2 дахин ихэсгэхэд урвалын хурдны өөрчлөлтийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Урвалын хурдны тэгшитгэлийг бичнэ үү.

  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Урвалын хурдны тогтмолыг тооцоолно уу.

  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• 0 , 2 , V= k [B]2 k=22.85

Натрийн гидроксидын уусмалын электролизоор стандарт нөхцөлд катод дээр 3 моль устөрөгч ялгарчээ.

1. Электролизын тэгшитгэлийг бичнэ үү.

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Анод дээр хэдэн моль хүчилтөрөгч ялгарсан бэ?

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• 2H₂O =2H₂ +O₂ ,  1.5моль хүчилтөрөгч

Азотын хүчлийг азотын хүчлийн давс, тэсрэмтгий бодис, будаг, нитролак үйлдвэрлэхэд хэрэглэдэг. Үйлдвэрлэлийн хэмжээгээрээ дэлхийд гуравдугаарт ордог, өргөн хэрэглэгддэг хүчил юм.

a. Аммоны нитратын томьёог бичнэ үү.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

b. Бордоонд агуулагдах азотын массын эзлэх хувийг тооцоолно уу.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

3. Аммоны нитратыг 300º дээш температурт халаахад үүсэх хийг нэрлэнэ үү.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

• NH4NO3, 35% , азот

Лабораторт хүчилтөрөгчийг гарган авахад 15.8 грамм калийн перманганатыг ашигласан.

1. Урвалын тэгшитгэлийг гүйцээж бичиж, тэнцүүлнэ үү.

KMnO₄ → K₂MnO₄ + …  + O₂

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Урвалд орсон калийн перманганатын молийн тоог бичнэ үү. / M=158 г/моль /

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Хэвийн нөхцөлд хичнээн эзэлхүүн хүчилтөрөгч үүссэн бэ?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. KMnO₄ молекулд агуулагдах хүчилтөрөгчийн массын эзлэх хувийг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• MnO2,  0.1 моль, 1.12л О2, 40.5 % О2

Генетикийн аргаар гаргасан исгэгчийг ашиглан ургамалд агуулагддаг нэгэн моносахарид болох ксилоз (С₅Н₁₀О₅)-ыг этанолд шилжүүлдэг. 1кг цэвэр ксилозыг задлахад 85% гарцтай бүтээгдэхүүн үүсжээ.

3С₅Н₁₀О_{5(уус.)→} 5С₂Н₅ОН_(ш) +5СО_2(х)

1. Хэрэв этанолын нягт 0,785г*мл^-1 бол үүссэн этанолын эзэлхүүнийг олно уу.                                                                                                                        . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Стандарт даралт, 20℃  температурт үүссэн СО₂ –ийн эзэлхүүнийг олно уу.                                                                                                 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• V= 0.06 мл, 0.027л CO2

Мөнгөний нитратын уусмалд 8 минутын турш 2А гүйдэл нэвтрүүлэв.  

1. Катод дээрх ангижрах урвалыг бичнэ үү

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Анод дээрх исэлдэх урвалыг бичнэ үү

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Катод дээр ялгарсан мөнгөний массыг тооцоолно уу

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Мөнгө 1 электрон авч ангижрна  , хүчилтөрөгч 4 электрон алдаж исэлдэн, m= 1.06 г мөнгө

Исэлдэн ангижрах урвалыг ашиглан даалгавраа гүйцэтгэнэ үү.

FeSO₄ + K₂Cr₂O₇ + H₂SO₄ = Fe₂(SO₄)₃ + Cr₂ (SO₄)₃ + K₂SO₄ + H₂O

1. Ангижруулагч бодисын исэлдэхүйн хэмийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2.  Исэлдүүлэгч бодисын томьёог бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3.  Бүтээгдэхүүн бодисын  коэффициентийн  нийлбэрийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Эквивалент масс= 147г/экв моль, Fe+2 , K2Cr2O7,  бүтээгдэхүүн бодис коэффициент 12 

Исэлдэн ангижрах урвалыг ашиглан даалгавраа гүйцэтгэнэ үү.

Na₂SO₃ + KMnO₄ + КОН = Na₂SO₄ + . . . + H₂O

a. Бүтээгдэхүүн бодисын томьёог бичнэ үү.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

b. Исэлдүүлэгч, ангижруулагчийн шилжсэн электроны тоог бичнэ үү.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

c. Калийн перманганатын  өмнөх коэффициентийг бичнэ үү.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

• K2MnO4 , исэлдүүлэгч 1 авсан, ангижруулагч 2 электрон алдсан , 2KMnO4

Электролит бодисуудын,  диссоциацын тогтмолын томьёог бичнэ үү

1. Хүчлийн диссоциацаар үүсэх катионыг нэрлэнэ үү

H₃PO₄                                                                                                                . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Электролит бодисын  шаталсан диссоциацын тоог бичнэ үү.

Mg(OH)₂                                                                                                            . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Хүчлийн ерөнхий диссоциацын тогтмолын  томьёог бичнэ үү.

H₂SO₄

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Устөрөгчийн катион, 2 шаталсан диссоциаци, К= К1∙ К2

Өгөгдсөн ионы тэгшитгэл ашиглан даалгавар гүйцэтгэнэ үү

Cu²⁺ + 2OH^- → Cu(OH)₂↓

1. Тунадасны өнгийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Молекулын тэгшитгэл бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Ионы дэлгэрэнгүй тэгшитгэлийг бичнэ үү

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• цэнхэр , Cu2+ + 2CI- + 2Na+ + 2OH- = Cu(OH)2+  2CI- + 2Na+  CuCI2 + 2NaOH =  Cu(OH)2 + 2NaCL  

Ашигтай ургамлын ургацыг сайжруулахад хэрэглэдэг бордоо үйлдвэрлэх зорилгоор дэлхийн 80 гаруй улс орон жилд 130 сая тонн аммиакийг үйлдвэрлэж байна.

N_2(х)+3H_2(х)  2NH_{3 (х)}  ΔH⁰>0 тэнцвэр тогтсон системд

1. Азотын концентрацийг ихэсгэхэд тэнцвэр шилжих чиглэлийг тодорхойлно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Температурыг нэмэгдүүлэхэд тэнцвэр шилжих чиглэлийг тодорхойлно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Бүтээгдэхүүний гарцыг нэмэгдүүлэхэд даралтыг хэрхэн өөрчлөх вэ?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Бүтээгдэхүүн бодис үүсэх чиглэлд  ,  Бүтээгдэхүүн бодис үүсэх чиглэлд , даралтын нэмэгдүүлэх

2NO_(х) + O_2(х)  2NO_2(х) гэсэн тэнцвэр тогтсон системд концентраци тус бүр нь  [NO] = 0.02моль∙ дм^-3, [O₂] = 0.04моль∙ дм^-3, [NO₂] = 0.02 моль∙ дм^-3 байсан болно.

1. Тэнцвэрийн тогтмолын томьёог бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Тэнцвэрийн тогтмолыг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Азот (II) оксидын анхны концентрацыг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• k=[NO2]2/[NO]2[O2] , К= 25 бол , [NO]= 0.04 ,

Азотын хүчлийг гол түүхий эд нь аммиак юм. N_2(хий)+3H_{2(хий )}=2NH_{3 (хий)}  тэнцвэр тогтсон системд азот, устөрөгч, аммиакийн тэнцвэрийн концентраци тус бүр 0.1моль/л, 0.6 моль/л, 0.40 моль/л

1. Тэнцвэрийн тогтмолын тэгшитгэлийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Тэнцвэрийн тогтмолыг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Азотын анхны концентрацийг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• k=[NH3]2/[N2][H2]3, К=7.4 , [N2]= 0.3

Азотын оксид үүсэх урвал өгөгдсөн

N_2(x) + O_2(x)  2NO_(x)           ∆ Hº = 91,3кЖ ∙ моль^-1

1. Термохимийн тэгшитгэлд  үндэслэн урвалыг нэрлэнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. 2.24дм³ азотын оксид үүсэхэд илрэх дулааныг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Эндотерм ба дулаан шингээх, 4.565дм3,

Магни давсны хүчилтэй харилцан үйлчлэх тушилтыг сурагч гүйцэтгэж үр дүнг хүснэгтэнд тэмдэглэв.

1.Туршилтын үр дүнг ашиглан график байгуулна уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ii.  Урвал явагдаж дууссан хугацааг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

iii. 10 - 40 секунтанд  урвалын дундаж хурдыг тооцоолно уу.

• 6 цэгийг зөв тодорхойлон график байгуулах, 50 секунт , 0.1 моль/л сек

Хүснэгтэн мэдээлэл ашиглан метаны хлоржих урвалын дулааны илрэлийг тооцоолно уу.

a. Метаны дихлоржих урвалын тэгшитгэл бичнэ үү.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

b. Энэ урвалын төрөл ба механизмыг нэрлэнэ үү.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

c.Химийн холбооны энергийг ашиглан урвалын дулааны илрэлийг тооцоолно уу.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

• CH4 + 2CI2 = CH2CI2 + 2HCI,  радикадын механизмаар халах, CCH4 + 2CI2 = CH2CI2 + 2HCI,   ∆Н=-268кЖ

Урвалын термохимийн тэгшитгэлийг химийн холбооны энерги ашиглан тооцоолно уу.

N₂ + 3H₂ → 2NH₃

Е_N≡N = 418кЖ/моль; Е_H-H = 432кЖ/моль; Е_N-H = 378кЖ/моль

1. Химийн холбоо таслахад зарцуулагдсан энергийг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Химийн холбоо үүсэхэд ялгарсан энергийг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Урвалын дулааны илрэлийг тооцоолно уу

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Термохимийн тэгшитгэлийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Е =1714кЖ/моль , Е =2268  кЖ/моль,  ∆Н=- 554кЖ ,            N2 + 3H2 → 2NH3 ∆Н=- 554кЖ

Энергийн диаграмм ашиглан даалгавар гүйцэтгэнэ үү.

1. Урвалын дулааны илрэлийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Эх бодисын холбоосын энергийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Бүтээгдэхүүн бодисын холбоосын энергийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Е= 90кЖ ,  120кЖ ,   30кЖ 

Энергийн диаграмм ашиглан даалгавар гүйцэтгэнэ үү.

1. Катализатортай явагдах урвалын дугаарыг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Катализаторгүй буцах урвалын идэвжлийн энергийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Катализатортай шулуун урвалын идэвжлийн энергийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• II ,  E= 80кЖ ,  E= 40кЖ 

Хүснэгтэн мэдээллийг ашиглан даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

3C₂H_{2 (х)}  → C₆H_6(ш)

1. Бензолын бүтцийн холбоосон томьёог бичнэ үү

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Ацетиленаас бензол үүсэх урвалын ΔНº _урв –ыг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. HC≡ CH мөнгөний оксидын аммиакийн уусмалтай урвалд орж ацетлинид мөнгийг үүсгэдэг. Энэ урвалаар үүсэх нэгдлийн томьёог бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

•   ∆Н=-766,  AgCCAg 

. Хүснэгтэн мэдээдлэл ашиглан даалгавар гүйцэтгэнэ үү.

C₂H_2(х) + 2Н_2(х) → C₂H_6(х)

1. Эх бодисыг нэрлэнэ үү

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Органик урвалын төрлийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Шатахын стандарт дулааныг ашиглан урвалын дулааны илрэлийг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Термохимийн тэгшитгэл бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Экзотерм ба эндотерм урвалын аль нь болохыг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• ацетилен ,нэгдэх ,312 , C2H2(х) + 2Н2(х) → C2H6(х) ∆Н=312 , экзотерм

Шоргоолжны альдегид /метаналь/ -ын 40% уусмал формалин нь бактер устгах, ялзрах үйл явцыг удаашруулдаг тул биологийн лаборатори, музейд амьтны бие эрхтнийг муудахаас сэргийлж хэрэглэдэг.

1. 100 грамм формалины уусмалд агуулагдах шоргоолжны альдегид ба усны массыг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2.  Альдегидын гомологийн гурав дахь гишүүний холбоосон томьёог бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Пропаналийн функциональ бүлгийн изомерын байгууллын томьёог бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• 40 грамм метаналь, 60 грамм ус, CH3CH2CHOба холбоосон томьёо бичих, CH3COCH3

Зургийг ажиглан даалгавараа гүйцэтгэнэ үү.

1. Х бодисыг нэрлэнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Энэ урвалын исэлдүүлэгч бодисын томьёог бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Урвалын тэгшитгэлийг гүйцээн бичнэ үү.

MnO₂ + . . .  = MnCI₂ + . . .  + H₂O

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• хлор , MnO2, MnO2 + 4HCI = MnCI2 + CI2 + 2H2O

Хувирлын ашиглан даалгавраа гүйцэтгэнэ үү.

1. 1 дугаартай хувирлын урвалжийн нэрийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. 2 дугаартай хувирлын эх бодисыг нэрлэж, төлөв байдлыг нэрлэнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. 3 дугаартай хувирлын бүтээгдхүүн бодисын фосфорын исэлдэхүйн хэмийг бичнэ үү.

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. 4 дугаартай хувирлын бүтээгдэхүүн бодисын хэрэглээг бичнэ үү.

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. 5 дугаартай хувирлаас үүссэн мөнгөний фосфат үүсэх ионы хураангуй тэгшитгэлийг бичнэ үү.

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• урвалын тэгшитгэл тус бүр  бичиж тэнцүүлсэн байх

Байгалийн хий, нефть, нүүрс түлшинд нэн тохиромжтой ашигт малтмал юм. Нийгэм асар хурдацтай хөгжиж байгаа өнөө үед түлшний хэрэглээ ихсэж дэлхийн дулааралд нөлөөлөхөөс гадна нөөц хомсдолд орох зэрэг тулгамдсан асуудал үүсч байна.

1. Нефтийг боловсруулах аргыг нэрлэнэ үү.

 . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2.  С₆Н₁₄ бүхий нүүрсустөрөгч хэд дугаартай фракцаас үүсэх вэ?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Гексаны шатах урвалын тэгшитгэл бичиж тэнцүүлнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Хэвийн нөхцөлд 2.24л нүүрсхүчлийн хийг шохойн усан дундуур нэвтрүүлэн үүссэн тунадасны массыг тооцоолно уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• хэсэгчилсэн нэрлэг , 2 , урвалын тэгшитгэл бичиж тэнцүүлэх, 10г

Биологийн лаборатори, музейд амьтны бие эрхтнийг муудахаас сэргийлж метаналийн уусмалд хадгалдаг.

1. Шоргоолжны альдегид (метаналь) бүтцийн дэлгэмэл томьёог бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Карбонил бүлгийн нүүрстөрөгчийн атомын исэлдлийн хэмийг олно уу?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• НСООН , С- 0, 

Үелэх хүснэгтийн нүдэнд байрлах Х,Y, Z үсгээр тэмдэглэгдсэн элементүүдийг ашиглан даалгавар гүйцэтгэнэ үү.

1. Х,Y, Z элементүүдийн атомын радиус багатай элементийн тэмдгийг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Х элементийн хүчилтөрөгтэй нэгдлийн томьёог бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. X,Y,Z элементүүдийн хүчилтөрөгчтэй нэгдлүүдийн хүчиллэг шинж илүү нэгдлийн тэмдэгийг бичнэ  үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Y , XO2,  Y 

Үелэх хүснэгтийн нүдэнд байрлах Х,Y, Z үсгээр тэмдэглэгдсэн элементүүдийг ашиглан даалгавар гүйцэтгэнэ үү.

1. Х, Y, Z элементүүдийн харьцангуй цахилгаан сөрөг чанар өсөх дарааллаар эрэмбэлж бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Х, Y, Z элементүүдээс металл шинж чанараар илүү элементийн тэмдэглэгээг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Х, Y, Z элементүүдийг атомын радиус буурах дарааллаар эрэмбэлж бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Y , Z, Y< X< Z

Улаан шоргоолж болон модны энгийн шоргоолж нь хурц үнэртэй, өнгөгүй, метаны хүчил ялгаруулан үүрээ хамгаалдаг.

1. Метаны хүчлийн гомологийн ерөнхий томьёог бичнэ үү.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

2. Метаны хүчлийн бүтцийн дэлгэмэл томьёог бичнэ үү.

…………………………………………………….

…………………………………………………….

3. Мөнгөн толины урвалыг нөхөж бичнэ үү.

. . . + Ag₂O → CO₂ +  . . . + H₂O

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• CnH2nO2 , HCOOH  дэлгэмэл томьёог бичих, HCOOH+ Ag2O = CO2 + 2Ag + H2O

Гэрлийн нөлөөгөөр 300 грамм этан хлоржиж 99 грамм 1,2-дихлорэтан үүсчээ.

1. Урвалын тэгшитгэлийг гүйцээж бичиж, тэнцүүлнэ үү. CH₃CH₃ + CI₂  hv  . . .  +  HCI

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Хэдэн моль этан урвалд орсоныг тооцоолно уу.

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Урвалын гарцийг тооцоолно уу.                                                                               

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Урвалын төрлийг нэрлэж бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Урвалын тэгшитгэл бичиж тэнцүүлэх, 1 моль этан , 10%  радикаль халах

W, X, Y, Z гэж тэмдэглэсэн нэгдлийн бүтцийн томьёотой танилцаад даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

1. Молекул массаараа ижил гурван бодисын тэмдэглэгээг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Нэг атомт спиртийн тэмдэглэгээг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Карбонхүчлийн тэмдэглэгээг бичнэ үү.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Буцлах температур багатай бодисын тэмдэглэгээг бичиж, тайлбарлана уу.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• X ба Y, X , Z, W