Put the words in the correct order.
two/six/each/involves/volleyball/teams/of/players/
A.
Дугаар
Сурагчдаас ирж болох хариултын төрөл
Хариултын тайлбар
Оноо
6
a
Volleyball involves two teams of six players each.
Үгийн утгыг ойлгож өгүүлбэрийн бүтцийг зөв таньсан
2
b
Volleyball involves six players of two teams each.
Үгээ зөв таньсан хэдий тусагдахууны дараалалыг буруу бичсэн.
1
c
Volleyball involves each of two teams six players.
Үгийн утга болон тусагдахууны байрыг мэдэхгүй
0
d
Two Volleyball teams involves each six players
Үгийн утга болон байрыг мэдэхгүй өгүүлбэрийн утгыг ойлгоогүй.
0
Put the words in the correct order.
I/wanted/a child/ballet/to/was/when/do/I/
A.
Дугаар
Сурагчдаас ирж болох хариултын төрөл
Хариултын тайлбар
Оноо
5
a
When I was a child, I wanted to do ballet.
Үгийн утгыг ойлгож өгүүлбэрийн бүтцийг зөв таньсан
2
b
When I was a child, I wanted ballet to do.
Үгээ зөв таньсан хэдий үйл үгийн дараалалыг буруу бичсэн.
1
c
When I was a child, I do ballet to wanted.
Үйл үгийн утга болон байрыг мэдэхгүй
0
d
I was a child when I want ballet to do.
Холбоо үгийн байрыг мэдэхгүй өгүүлбэрийн утгыг ойлгоогүй
0
Put the words in the correct order.
the/past/people/cellphones/use/in/didn’t/
A.
Дугаар
Сурагчдаас ирж болох хариултын төрөл
Хариултын тайлбар
Оноо
4
a
In the past people didn’t use cellphones.
Үгийн утгыг ойлгож өгүүлбэрийн бүтцийг зөв таньсан
2
b
People didn’t use in the past cellphones.
Үгээ зөв таньсан хэдий тусагдахуун цаг заасан үгийн байрыг буруу бичсэн.
1
c
People didn’t use in cellphones the past.
Угтвар үгийн хэрэглээ байрыг мэдэхгүй
0
d
The past people didn’t use in cellphones.
Үйл үгийн араас орох тусагдахуун цаг заасан үгийн утгыг ойлгоогүй
0
Put the words in the correct order.
school/after/the most/Mongolian/activity/for/students/is/interesting/
A.
Дугаар
Сурагчдаас ирж болох хариултын төрөл
Хариултын тайлбар
Оноо
3
a
After school activity is the most interesting for Mongolian students.
Үгийн утгыг ойлгож өгүүлбэрийн бүтцийг зөв таньсан
2
b
After school activity for Mongolian students is the most interesting.
Үгээ зөв танисан хэдий ч үйл үгээ үгийн байрыг буруу бичсэн.
1
c
After school activity is for students the most interesting Mongolian.
Тусагдахууны байрыг сольсон
0
d
After school activity is Mongolian the most interesting for students.
Үйл үгийн араас орох тусагдахууны утгыг ойлгоогүй
0
Put the words in the correct order.
have/won/place/the first/a competition/I/in
A.
Дугаар
Сурагчдаас ирж болох хариултын төрөл
Хариултын тайлбар
Оноо
2
a
I have won the first place in a competition.
Үгийн утгыг ойлгож өгүүлбэрийн бүтцийг зөв таньсан
2
b
I have won in the first place a competition.
Үгээ зөв таньсан хэдий ч угтвар үгийн байрыг буруу бичсэн.
1
c
I have won the first competition in a place.
Тусагдахууны байрыг сольсон
0
d
I have won the first in a competition place
Үйл үгийн араас орох тусагдахууны утгыг ойлгоогүй
0
Олон улсын харилцаанд оролцогч улс орнууд өөрийн хүч чадавхаас хамаарч хатуу, зөөлөн хүчний бодлого, стратегийг сонгодог.Хүч гэсэн ойлголтод цэргээс гадна эдийн засаг, технологи, соёл иргэншлийн бүх хэлбэр орно.
Улс орны хүч чадавхийг юугаар тодорхойлох вэ?
................................................................................................
Улс орнуудын хүч чадавх газар нутгийн хэмжээ, байгалийн баялаг, хүн амын тоо, эдийн засгийн хөгжил, технологи, аж үйлдвэрийн чадавх, хүчтэй засаглал, цэрэг, зэвсэгт хүчний чадамжаар тодорхойлогдоно
Хүч чадавхи их байх тусам ямар бодлогыг хэрэгжүүлэх вэ?
........................................................................................................
Улс орнуудын хүч чадавх газар нутгийн хэмжээ, байгалийн баялаг, хүн амын тоо, эдийн засгийн хөгжил, технологи, аж үйлдвэрийн чадавх, хүчтэй засаглал, цэрэг, зэвсэгт хүчний чадамжаар тодорхойлогдоно. Энэ нөөц их байх тусам төдий чинээ улс орнууд хатуу хүчний буюу хүчинд дулдуйдсан бодлого хэрэгжүүлдэг.
Хүч чадавхи бага улс орнууд ямар бодлогыг хэрэгжүүлдэг вэ?
.........................................................................................................
Хүч чадавхыг тодорхойлох нөөц хэдий чинээ бага байна, төдий чинээ улс орнууд зөөлөн хүчний бодлогыг чухалчилж, энхийг эрхэмлэсэн, нээлттэй гадаад бодлого баримталдаг.
Хатуу болон зөөлөн хүчний бодлогыг хослуулахыг ямар нэр томъёогоор тайлбарладаг вэ?
.....................................................................................................................................................
Улс орнууд хатуу, зөөлөн хүчний бодлогыг хослуулсан ухаалаг хүчний бодлогын стратегийг түлхүү сонгож байна.Ухаалаг хүчний бодлого гэдэг нь улс өөрийн үндэсний ашиг сонирхол, гадаад бодлогын зорилгоо хэрэгжүүлэхдээ өөрт байгаа улс төр, стратеги, эдийн засаг, соёл зэрэг бүх арга хэрэгслээ тэнцвэртэй хоршуулах чадварыг хэлнэ.
Ухаалаг хүчний бодлогыг хэрэгжүүлэх болсны учрыг тайлбарлана уу?
...........................................................................................................
Өнөө үед олон улсын харилцаанд хатуу хүч буюу цэрэг , эдийн засгийн хүч ач холбогдолтой хэвээр байгаа ч хэрэглэх, боломж нөхцөл хумигдсаар байна. Учир нь даяаршлын нөлөөгөөр харилцан хамаарал дээд зэргээр идэвхтэй хөгжиж буй өнөө үед үндэстэн дамнасан улс бус тоглогчид идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулах болсон тул тэдгээрт шууд бус нөлөөлөх илүү ухаалаг арга, бодлогыг хэрэгжүүлэхэд хүргэж байна.
Монгол улс зөөлөн хүчний бодлогод ихээхэн ач холбогдол өгч хэрэгжүүлснээр өнөөгийн байдлаар Монгол улсаас ЮНЕСКО-ийн хүн төрөлхтний соёлын биет бус өвийн жагсаалтад 7, яаралтай хамгаалах шаардлагатай соёлын биет бус өвийн жагсаалтад 6, “Дэлхийн дурсамж” хөтөлбөрт 4, дэлхийн соёлын өвд 3, дэлхийн байгалийн өвд 1, нийт 21 өвийг бүртгүүлээд байна.
Монгол улс хамгийн их өв бүртгүүлсэн орнуудын жагсаалтад хэдэд орсон бэ?
................................................................................................
Монгол улс 7-р байранд орсон.
. Дээрх баримт зөөлөн хүчний бодлогын аль төрөлд хамаарах вэ?
........................................................................................................
Зөөлөн хүчний бодлогын төрлүүдээс “соёл”-ын төрөлдөө хамаарна
Соёлын өвийг бүртгүүлэх талаар гадаад бодлогын үзэл баримтлалд хэрхэн тусгасан байдаг вэ?
......................................................................................................... ...................................................
Монгол улс гадаад бодлогын үзэл баримтлалдаа “Түүх, соёлын дурсгалт болон үнэт зүйл, байгалийн өвийг хамгаалах, сэргээх талаар гадаад улс, Юнеско, олон улсын холбогдох бусад байгууллагатай хамтран ажиллаж, дэлхийн соёлын болон байгалийн өв сангийн бүртгэлд өөрийн биет, биет бус өвийг хамруулахыг зорино гэж тусгасан.
Монгол улсыг гадаадад сурталчлах тэргүүлэх чиглэлийг ямар баримт бичигт хэрхэн тусгасныг тайлбарлана уу?
.............................................................................................................................................................................................
2016 оны 2-р тогтоолд Монгол улсыг гадаадад сурталчлах хөтөлбөрт 4 чиглэлийг тэргүүлэх хэмээн заагаад
1.Түүх, соёл, урлаг
2.Аялал жуулчлал
3.Үндэсний брэнд бараа, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ
4.Спорт,олон улсын арга хэмжээ
Монголчууд соёлын дархлаагаа хэрхэн авч үлдэх талаар өөрийн бодлоо бичнэ үү. .....................................................................................................................................
монголчууд бид өөрийн соёлын онцлог дархлааг авч үлдэхийн тулд хойч үеийнхэндээ соёлын үнэт зүйлээ уламжлуулан үлдээх, соёлын үнэт дурсгал, өвөө хамгаалах үндэсний ухамсрыг бага наснаас нь төлөвшүүлэх нь бидний үүрэг
Ашиг сонирхлоо хамгаалахын тулд улс орнууд янз бүрийн арга хэрэглэнэ. Хамгийн түгээмэл, бүгдийн мэддэг арга нь дайн. Дараагийн арга нь эдийн засгийн хориг арга хэмжээ, элдэв төрлийн буцалтгүй эсвэл хөнгөлөлттэй зээл, тусламж. “Хатуу хүч” гэж нэрлэгддэг энэ хоёр хүчийг саяхныг хүртэл дэлхийн дийлэнх улс голчлон ашиглаж байв. Харин Америкийн улс төр судлаач Жозеф Най 1980-аад оны сүүлээс “зөөлөн хүч” гэж нэрлэсэн эрх ашгаа хамгаалах өөр нэг хүчин зүйлийг оруулж ирснийг их гүрнүүд хүлээн зөвшөөрч, амжилттай ашиглаж байна.
Хатуу хүчний бодлого гэж юуг хэлэх вэ?
................................................................................................
Хатуу хүч гэдэг нь их гүрнүүд цэрэг, эдийн засгийн хүч чадавхдаа тулгуурлан хүчээр түрий барих бодлого хэрэгжүүлэхийг хэлнэ.
Зөөлөн хүчний бодлого гэж юу вэ?
........................................................................................................
Зөөлөн хүч гэдэг нь албадлага урамшууллаар бус харин бусад улсын сэтгэлийг өөртөө татах замаар өөрийн хүсэж буй үр дүнд хүрэхийн тулд бусдад нөлөөлөх чадвар
Зөөлөн хүчний бодлогын онцлогыг тайлбарлана уу?
.........................................................................................
Соёл, улс төрийн үнэт зүйлс болон төрөөс хэрэгжүүлж буй бодлогоор бусад улс оронд нөлөөлөн тэдний сэтгэлийг татаж, дэмжлэгийг авах замаар өөрийн талд оруулан олон улсын хамтын нийгэмлэг дэх итгэл болон нэр хүндийг олох боломж нь зөөлөн хүчний бодлогын гол онцлог
Зөөлөн хүчний төрлүүдийг нэрлэж бичнэ үү.
...............................................................................
Бизнес инноваци
Соёл
Улс төрийн үнэт зүйл, институцийн хөгжил
Гадаад бодлого
Боловсрол
Зөөлөн хүч ба хатуу хүч хоёрын хамаарлыг тайлбарлана уу?
..........................................................................................................[
хатуу хүч, зөөлөн хүч нь харилцан бие биенээ нөхдөг
хатуу хүчээр хийж чадаагүйг зөөлөн хүч нь орлодог, эх ойлголт юм.
Хатуу хүч нь зөөлөн хүчнийхээ үндэс суурь нь болдог,
Зөөлөн хүч нь хатуу хүчээ цааш хөгжихөд нь түшүүр багана нь болдог.
Манай улсад Японы Гадаад хэргийн сайд Т.Коно өнгөрсөн зун айлчиллаа.Монгол-Японы хооронд дипломат харилцаа тогтоогоод 47 жил болжээ. Монгол нь ардчилсан нийгэмд шилжсэн 1990-ээд оноос хойш хоёр орны харилцаа жил бүр улам өргөжин гүнзгийрлээ. Гуравдагч хөрш гэж нэрлэдэг орнуудаас хамгийн түрүүн Японтой (2010 oн) Стратегийн түншлэлийн харилцаа тогтоосон бөгөөд энэ хөршүүд дотроос чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулсан анхны улс нь Япон болжээ. /Эх сурвалж, Засгийн газрын мэдээ сонин 2020.05.01 ны дугаар/
Монгол улс Япон улстай хэдий үеэс дипломат харилцаа тогтоосон вэ?
................................................................................................
1972 оны 2 сарын 24 нд дипломат харилцаа тогтоосон түүхтэй.
Хоёр улсын харилцаа хэдий үеэс эрчимтэй хөгжиж эхэлсэн вэ?
........................................................................................................
Монгол улс ардчилал, зах зээлийн эдий засгийн тогтолцоонд шилжсэн 1990-ээд оноос хойш хоёр улсын харилцаа эрчимтэй хөгжиж ирсэн
Стратегийн хамтын ажиллагаа гэж юу вэ?
.............................................................................
Стратегийн хамтын ажиллагаа нь улс гүрнүүд хэтийн зорилго, түүнийг хэрэгжүүлэх арга замаа харилцан мэдээлж, бодлогоо зохицуулан нэгдмэл үйл ажиллагаа явуулахыг хэлнэ.
Монгол улс Япон улстай түншлэлийн харилцаа тогтоосон нь ямар давуу талыг авчирсан бэ?
........................................................................................................................................................
Монгол улс Япон улстай түншлэлийн харилцаа тогтоосноор хүнс, нийтийн тээвэр, холбоо, эрчим хүч, боловсрол, эрүүл мэнд соёл зэрэг бүхий л салбарт хамтран ажиллаж зээл тусламж үзүүлж ирсэн.
Гуравдагч хөршийн бодлогын хүрээнд хамтын ажиллагааг хэрхэн өргөжүүлж байгааг дүгнэн бичээрэй.
........................................................................................................................................................................
Монгол улс уг бодлогыг хэрэгжүүлэх хүрээнд АНУ, Япон, Турк , БНСУ, Герман зэрэг өндөр хөгжилтэй орнуудтай улс төр, эдийн засаг, батлан хамгаалах, соёл хүмүүнлэгийн салбарт хоёр болон олон талын хамтын ажиллагааг эрчимтэй хөгжүүлж байна.
Ашиг сонирхлоо хамгаалахын тулд улс орнууд янз бүрийн арга хэрэглэнэ. Хамгийн түгээмэл, бүгдийн мэддэг арга нь дайн. Дараагийн арга нь эдийн засгийн хориг арга хэмжээ, элдэв төрлийн буцалтгүй эсвэл хөнгөлөлттэй зээл, тусламж. “Хатуу хүч” гэж нэрлэгддэг энэ хоёр хүчийг саяхныг хүртэл дэлхийн дийлэнх улс голчлон ашиглаж байв. Харин Америкийн улс төр судлаач Жозеф Най 1980-аад оны сүүлээс “зөөлөн хүч” гэж нэрлэсэн эрх ашгаа хамгаалах өөр нэг хүчин зүйлийг оруулж ирснийг их гүрнүүд хүлээн зөвшөөрч, амжилттай ашиглаж байна.
Хатуу хүчний бодлого гэж юуг хэлэх вэ?
................................................................................................
Хатуу хүч гэдэг нь их гүрнүүд цэрэг, эдийн засгийн хүч чадавхдаа тулгуурлан хүчээр түрий барих бодлого хэрэгжүүлэхийг хэлнэ.
Монгол улсын Их Хурлын 2011 онд баталсан Монгол улсын гадаад бодлогын үзэл баримтлалд Монгол улсын улс төрийн гадаад бодлогын нэг хэсэг нь “АНУ, Япон, Европын холбоо, Энэтхэг, БНСУ, Турк зэрэг өрнө, дорнын улс холбоотой “гуравдагч хөрш”-ийн бодлогын хүрээнд түншлэлийн харилцаа, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх” гэж заасан.
Монгол улс хэдий үеэс гадаад харилцаандаа нээлттэй бодлого баримтлах болсон вэ?
...........................................................................................................................................
Монгол улс 1990 оноос хойш гадаад харилцаандаа нээлттэй бодлого баримтлах болсон
Түншлэлийн харилцаатай улсуудыг хэрхэн ангилдаг вэ?
........................................................................................................
Иж бүрэн стратегийн түншлэл
Стратегийн түншлэл
Иж бүрэн түншлэл
Өргөн хүрээтэй түншлэл
Стратегийн хамтын ажиллагаа гэж юу вэ?
.........................................................................................................
Стратегийн хамтын ажиллагаа нь улс гүрнүүд хэтийн зорилго, түүнийг хэрэгжүүлэх арга замаа харилцан мэдээлж, бодлогоо зохицуулан нэгдмэл үйл ажиллагаа явуулахыг хэлнэ.
Түншлэлийн харилцааны давуу талыг тайлбарлана уу?
............................................................................................
Түншлэлийн харилцаа нь бага улсад аль нэгийг өрөөсгөлөөр дагахгүй байх, бусадтай тэнцвэртэй харилцах улмаас олон тулгууртай болох боломж олгох давуу талтай.
Гуравдагч хөрштэйгээ харилцах харилцаа идэвхжиж байгааг жишээгээр тайлбарлана уу?
........................................................................................................................................
АНУ-аас Монголын зэвсэгт хүчний шинэчлэлийг дэмжиж олон улсын энхийг сахиулах болон дотоодын цэргийн үйл ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэх чадамжтай болгох зорилгоор сургагч нарыг илгээж 2003 оноос Таван толгойн цэргийн бэлтгэлийн баазад “Хааны эрэлд” цэргийн хамтарсан сургуулилалт хэрэжүүлж эхэлсэн.
Монгол улсын Их Хурлын 2011 онд баталсан Монгол улсын гадаад бодлогын үзэл баримтлалд Монгол улсын улс төрийн гадаад бодлогын нэг хэсэг нь “АНУ, Япон, Европын холбоо, Энэтхэг, БНСУ, Турк зэрэг өрнө, дорнын улс холбоотой “гуравдагч хөрш”-ийн бодлогын хүрээнд түншлэлийн харилцаа, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх” гэж заасан.
Уг заалтын мөн чанарыг тайлбарлана уу?
................................................................................................
Монгол улсын хувьд гадаад байдлаа тэнцвэртэй байлгах, хамтын харилцааг хөгжүүлэх
Гуравдагч хөрш бодлого гэж юу вэ?
...... ............................................
Монгол улс зөвхөн хоёр хөршийн хамаарал дор байх ёсгүй, хоёр хөршийн нөлөөллийн зохих тэнцвэрийг хадгалахад гуравдагч хүч буюу гуравдагч хөршийн нөлөөлөл байх ёстой гэж үздэг.
Гуравдагч хөршийн бодлогыг хэрэгжүүлэх болсны учрыг тайлбарлана уу?
......................................................................................................... ....................
Монгол улсын хувьд гадаад байдлаа урт хугацаанд тэнцвэртэй байлгах улс үндэснийхээ эрх ашг,ийг хамгаалах, харилцаж буй улсуудын ашиг сонирхлыг тэнцвэртэй байлгах үүднээс “Гуравдагч хөрш”-ийн бодлогыг хэрэгжүүлдэг.
Гуравдагч хөршийн бодлогыг хэрэгжүүлсний ач холбогдлыг тайлбарлана уу?
............................................................................................................................
Өндөр хөгжилтэй орнуудтай улс төр, эдийн засаг, батлан хамгаалах, соёл хүмүүнлэгийн салбарт хоёр болон олон талын харилцаа хамтын харилцааг эрчимтэй хөгжүүлэх болсон.
Гуравдагч хөршийн бодлого ямар үзэл санаанаас улбаатайгаар гарч ирснийг дүгнэж бичнэ үү.
......................................................................................................................................................
Монгол улс зөвхөн хоёр хөршийн хамаарал дор байх ёсгүй, хоёр хөршийн нөлөөллийн тэнцвэрийг хадгалахад гуравдагч хүч буюу гуравдагч хөршийн нөлөөлөл байх ёстой гэсэн үзэл санаанаас улбаатайгаар 1990 оноос хойш гарч ирсэн бодлого.
Холливуудын алдарт жүжигчин Леонардо Дикапро нь 1998 онд өөрийн гэсэн “Леонардо Дикаприо” санг нээсэн юм. Уг сан нь дэлхийн зэлүүд газруудыг хамгаалах зорилготой бөгөөд алдагдсан экосистемийг тэнцвэржүүлэх болон дэлхийн хүн амын сайн сайхныг хангах төсөл хэрэгжүүлдэг байна. Үүсгэн байгуулагдсан цагаасаа хойш дэлхийн тулгамдаж буй хүрээлэн орчны асуудалтай тууштай ажиллаж байна
Леонардо Дикаприо нь олон улсын харилцааны оролцогч мөн үү
................................................................................................ ..........
Мөн
Реалист онол ОУХ-ны улс бус оролцогчийн талаар ямар байр суурийг баримталдаг вэ?
.......................................................................................................................................
ОУХ-ны тоглогчид зөвхөн үндэсний бүрэн эрхт улсууд байдаг
Дээрх жишээг ямар онолоор тайлбарлаж болох вэ?
.........................................................................................................
Олон улсын харилцааны үндсэн тоглогч бүрэн эрхт улс дангаар биш түүнээс гадна ОУБ, томоохон компаниуд, үндэсний болон бусад нийгэмлэг, хувь хүмүүс ОУХ-нд оролцож байдаг гэж либерал онолоор тайлбарладаг.
Леонардо Дикапро олон улсын харилцаанд ямар үүрэг гүйцэтгэж байна вэ?
..............................................................................................................................
Орчин үеийн олон улсын харилцаанд хувь хүмүүсийн явуулж буй, хэрэгжүүлж буй үйл хэрэг нь эерэг өөрчлөлт авчирч байна, тэдний салбар бүртээ хийж буй зүйлс нь дэлхийн ард түмний төлөө байх нь эргээд эерэг нөлөөг авчирч байгаа юм.. Харин урлагийнхан сайн үйлсэд уриалах, хандив босгоход өөрсдийн алдар нэрийг ашиглан эерэг зүйлд уриалан дуудсан.
. Дэлхийн бодлогод нөлөө үзүүлж байгаа ямар хүмүүс байна вэ? Жишээгээр тайлбарлана уу?
....................................................................................................................................................
Ромын пап нь АНУ болон Куба улсын хооронд харилцааг сайжруулах үүднээс захидал бичиж байжээ. Анх удаагаа пап Франсис АНУ руу уг захидлаа хүргэхээр айлчилсан байна. Мөн пап АНУ болон Кубын удирдлагуудыг Ватиканд ирэн ярилцахыг хүртэл урьж байжээ. Түүний тусламжтайгаар хоёр улс 2015 онд дипломат харилцаагаа сэргээсэн билээ.
Монголын Эмнести Интернэшнл байгууллага жил бүр хүмүүст үг хэлэх, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрхээ эдлэх боломжийг олгох, тэдний бүтээлч санаачлагыг дэмжих зорилгоор ФУТБОЛКНЫ ӨДРИЙГ зохион байгуулдаг.
Энэ жилийн Футболкны өдрийг “Ярьдаг Футболк: Миний эрх- үзэл бодлын илэрхийлэл” нэрийн дор цахим орчинд 2020.05.28-нд зохион байгуулах гэж байна.
А. Эмнэсти Интернэшл байгууллага нь олон улсын харилцааны оролцогч мөн үү?
................................................................................................ ..................................
Мөн
Олон улсын байгууллагын онцлогыг тайлбарлана уу?
.....................................................................................
ОУБ нь улс орнуудад нээлттэй байдаг
ОУБ нь улс орны асуудалд түлхүү анхаардаг
ОУБ-ыг засгийн газрууд хамтран байгуулдаг.
Олон улсын байгууллагыг үйл ажиллагааны цар хүрээгээр хэрхэн ангилдаг вэ?
......................................................................................................... ..........................
ОУБ-ыг үйл ажиллагааны цар хүрээгээр нь глобал, бүс нутгийн түвшний гэж ангилна
ОУБ эрх зүйн ямар шаардлагыг хангасан байх вэ?
......................................................................................
Олон улсын эрх зүйн субъект чанараараа олон улсын харилцаанд оролцох
Гишүүн нь улс гүрэн байх
Тодорхой нийтлэг зорилгын үүднээс байгуулагдах
Эрх, үүргээ хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг нь хариуцан явуулдаг дотоод механизмтай.
ОУБ-ыг засгийн газрууд хамтран байгуулдаг. Үүн дээр 3 жишээ бичнэ үү
.........................................................................................................
НҮБ, ШХАБ, Европийн холбоо
Холливуудын алдарт жүжигчин Леонардо Дикапро нь 1998 онд өөрийн гэсэн “Леонардо Дикаприо” санг нээсэн юм. Уг сан нь дэлхийн зэлүүд газруудыг хамгаалах зорилготой бөгөөд алдагдсан экосистемийг тэнцвэржүүлэх болон дэлхийн хүн амын сайн сайхныг хангах төсөл хэрэгжүүлдэг байна. Үүсгэн байгуулагдсан цагаасаа хойш дэлхийн тулгамдаж буй хүрээлэн орчны асуудалтай тууштай ажиллаж байна
Леонардо Дикаприо нь олон улсын харилцааны оролцогч мөн үү
................................................................................................ ..........
Мөн
Холливуудын алдарт жүжигчин Леонардо Дикапро нь 1998 онд өөрийн гэсэн “Леонардо Дикаприо” санг нээсэн юм. Уг сан нь дэлхийн зэлүүд газруудыг хамгаалах зорилготой бөгөөд алдагдсан экосистемийг тэнцвэржүүлэх болон дэлхийн хүн амын сайн сайхныг хангах төсөл хэрэгжүүлдэг байна. Үүсгэн байгуулагдсан цагаасаа хойш дэлхийн тулгамдаж буй хүрээлэн орчны асуудалтай тууштай ажиллаж байна
Леонардо Дикаприо нь олон улсын харилцааны оролцогч мөн үү
................................................................................................ ..........
Мөн
Олон улсын харилцааны үндсэн тоглогч бүрэн эрхт улс дангаар биш түүнээс гадна ОУБ, томоохон компаниуд, үндэсний болон бусад нийгэмлэг, хувь хүмүүс ОУХ-нд оролцож байдаг.
Дээрх үзэл баримтлал аль онолын мөн чанарыг илэрхийлж байна вэ?
................................................................................................ ..................
Либерал онол
Олон улсын харилцааны субьектүүдийг нэрлэнэ үү.
........................................................................................................
Төр
Ард түмэн
Үндэстэн дамнасан корпораци
Олон улсын байгууллага
Олон улсын харилцааны субьектүүдийг хэрхэн ангилдаг вэ?
.........................................................................................................
Олон улсын харилцааны оролцогчдыг улс ба улс бус оролцогч гэж ангилна.
Улс бус оролцогчдыг нэрлэнэ үү.
............................................................
Олон улсын байгууллага
Олон улсын ТББ
Олон улсын хэвлэл мэдээллийн сүлжээ
Үндэстэн дамнасан корпорациуд
Нөлөө бүхий хувь хүн
Шашны байгууллага
Олон гэмт хэргийн сүлжээ
Террорист байгууллага зэвсэгт бүлэглэлүүд
ТББ, ОУБ хоёрын ялгаа болон нийтлэг талыг тайлбарлана уу.
..............................................................................................
Бүтэц зохион байгуулалтын хувьд харилцан адилгүй
Зорилго,чиглэлийн хувьд харилцан адилгүй
Мөн үүсгэн байгуулагчийн хувьд ялгаатай
Нийтлэг тал нь аль аль нь дэлхий нийтийн тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх, хамтран ажиллах, хүн төрөлхтний нийтлэг үнэт зүйлсийг дээдлэх гэх мэт
Иргэн Ядмаа олон нийтийн газар согтуугаар танхайрсан. Энэ нь зөрчлийн жишээ мөн үү.
................................................................................................ .....................................................
Мөн. Олон нийтийн амар амгалан байдлыг алдагдуулсан
. Иргэн Ядмаад ямар хариуцлага хүлээлгэх вэ?
.............................................................................
Олон нийтийн газар танхайрсан тохиолдолд чөлөөтэй зорчих эрхийг 7-30 хүртэлх хоногийн хугацаатайгаар хязгаарлаж баривчилна.
Дээрх тохиолдолд иргэн Ядмаагийн эрх хамгаалагдах уу?
................................................................................................
Зөрчил гаргасан хэдий ч Ядмаагийн эрх хамгаалагдах боломжтой.
Ямар зөрчил гаргаад шийтгэл хүлээж байгаагаа мэдэх
Эцэг, эхтэйгээ холбоо барих, мэдэгдэх
Зөрчил гаргасныг нотлох баримттай танилцах, зөрчлийн талаар тайлбар хийх
Хуулийн туслалцаа авах, өмгөөлөгч авах
Шийтгэлийг давж заалдах, шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй байдаг.
Захиргааны албадлага гэж юу вэ?
...................................................................
Захиргааны албадлагыг зөрчил гаргахаас урьдчилан сэргийлэх, эсхүл зөрчлийг таслан зогсоох зорилгоор хэрэглэдэг
Захиргааны албадлагыг жишээгээр тайлбарлана уу?
.....................................................................................
Замын цагдаагийн албан хаагчид замын хөдөлгөөнд согтуугаар оролцож байгаа, эсвэл бүрэн бус тээврийн хэрэгсэл жолоодож буй хүмүүсийг шалган торгох, жолоо барих эрхийг нь хасах, автомашиныг нь түр журамлах зэрэг нь хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор хийж буй албадлагын үйлдэл юм.
Иргэн С авто тээврийн замын хөдөлгөөний дүрмийг зөрчиж хурд хэтрүүлсний улмаас явган зорчигчийг дайрч гэмтээжээ.
Захиргааны зөрчил мөн үү?
................................................................................................
Мөн. Галт зэвсэг, хутга мэс зэргийг биедээ авч явах, баталгаагүй, хуурамч багаж хэрэгсэл ашиглаж орлого олсон бол хураан авна.
Захиргааны зөрчил гэж юу вэ?
........................................................................................................
Монгол улсын нутаг дэвсгэрт бүх нийтээр дагаж мөрдүүлэхээр тогтоосон захиргааны журмыг санаатай буюу болгоомжгүйгээр зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүйг захиргааны зөрчил гэж үздэг
Захиргааны зөрчил гаргасан этгээдэд ямар хариуцлага тооцох вэ?
.........................................................................................................
Захиргааны зөрчил гаргасан этгээдэд хүлээлгэх хариуцлагын арга хэмжээг захиргааны шийтгэл гэнэ.
Дээрх тохиолдолд ямар шийтгэл оногдуулах вэ?
......................................................................................
Галт зэвсэг, хутга мэс зэргийг биедээ авч явах, баталгаагүй, хуурамч багаж хэрэгсэл ашиглаж орлого олсон бол хураан авна.
Зөрчил гаргасан этгээдийг ямар зорилгоор саатуулдаг болохыг жишээгээр тайлбарлана уу?
.....................................................................................................................................................
Өөрийн үйлдлийг удирдан хянах чадваргүй болж согтсон хүнийг цагдаагийн албан хаагч эрүүлжүүлэх байранд хүргэж албадан эрүүлжүүлдэг.Эрүүлжүүлэх нь гэмт хэрэг үйлдэх, захиргааны зөрчил гаргах болон осол гэмтэл, хэрэг зөрчилд өртөхөөс тухайн хүнийг хамгаалах, тусламж үзүүлэх зорилготой.
Галт зэвсэг, хутга мэс зэргийг биедээ авч явах, баталгаагүй, хуурамч багаж хэрэгсэл ашиглаж орлого олсон бол
Захиргааны зөрчил мөн үү?
................................................................................................
Мөн. Галт зэвсэг, хутга мэс зэргийг биедээ авч явах, баталгаагүй, хуурамч багаж хэрэгсэл ашиглаж орлого олсон бол хураан авна.
Захиргааны зөрчил гэж юу вэ?
........................................................................................................
Монгол улсын нутаг дэвсгэрт бүх нийтээр дагаж мөрдүүлэхээр тогтоосон захиргааны журмыг санаатай буюу болгоомжгүйгээр зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүйг захиргааны зөрчил гэж үздэг
Захиргааны зөрчил гаргасан этгээдэд ямар хариуцлага тооцох вэ?
......................................................................................................... .....
Захиргааны зөрчил гаргасан этгээдэд хүлээлгэх хариуцлагын арга хэмжээг захиргааны шийтгэл гэнэ.
Дээрх тохиолдолд ямар шийтгэл оногдуулах вэ?
....................................................................................
Галт зэвсэг, хутга мэс зэргийг биедээ авч явах, баталгаагүй, хуурамч багаж хэрэгсэл ашиглаж орлого олсон бол хураан авна.
Зөрчил гаргасан этгээдийг ямар зорилгоор саатуулдаг болохыг жишээгээр тайлбарлана уу? .......................................................................................................................................................
Өөрийн үйлдлийг удирдан хянах чадваргүй болж согтсон хүнийг цагдаагийн албан хаагч эрүүлжүүлэх байранд хүргэж албадан эрүүлжүүлдэг.Эрүүлжүүлэх нь гэмт хэрэг үйлдэх, захиргааны зөрчил гаргах болон осол гэмтэл, хэрэг зөрчилд өртөхөөс тухайн хүнийг хамгаалах, тусламж үзүүлэх зорилготой.
Авто тээврийн хэрэгслийн хулгай 2018 онд 2009 оноос 4.5 дахин, 2014 оноос 73.1%, 2017 оноос16.8 %-иар нэмэгдсэн байна. Халаасны хулгай 2018 онд улсын хэмжээгээр 1276 бүртгэгдсэн нь өмнөх оноос 421 (49.2%)-ээр өссөн байна. Улсын хэмжээнд бүртгэгдсэн 1276 халаасны хулгайн 1269 (99.5%) нь Улаанбаатар хотод бүртгэгдсэн байна.
Гэмт хэрэг хүний эрхийн зөрчил мөн үү?
................................................................................................
Мөн.
Гэмт хэрэг гэдэг ойлголтыг тайлбарлана уу?
........................................................................................................
Эрүүгийн хуульд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр заасан, нийгэмд аюултай үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэг гэнэ.
. Гэмт хэргийн гол шинжийг нэрлэнэ үү?
.....................................................................
Нийгэм болон хүнд аюултай
Эрүүгийн хуульд заасан гэм буруутай
Ял хүлээхээр байх
Дээрх тоон мэдээллийг уншаад ямар дүгнэлт хийж болох вэ?
.......................................................................................................
Хулгайн гэмт хэрэг, түүн дотроо авто тээврийн болон халаасны хулгайн гэмт хэрэг жилээс жилд өсөлттэй байгааг харуулж байна.Мөн халаасны хулгайн гэмт хэргийн 99,5 % нь Улаанбаатар хотод бүртгэгдсэнийг харахад хүн ам шигүү суурьшсантай холбоотой гэх мэт
Гэмт хэрэг, зөрчлөөс хэрхэн урьдчилан сэргийлэх вэ? Өөрийн бодлоо бичнэ үү.
.................................................................................................................................
Нийгэмд олон төрлийн хууль дэг журмыг тогтоож, гэмт хэрэг зөрчлөөс сэргийлэх зорилт тавин ажиллаж байгаа хэдий ч гэмт хэрэг байсаар байгаа учир гэмт хэргийн шалтгаан нөхцлийг мэдэж, бусдад сэрэмжлүүлснээр өөрийгөө болон бусдыг гэмт хэргийн золиос болохоос хамгаалж чадна. Мөн хууль эрх зүйн мэдлэгээ дээшлүүлэх анхаарал сонор сэрэмжтэй байх, бусдыг эрхийг зөрчихгүй байх.
Иргэн Хишгээ зам хөндлөн гарч явахдаа машинд мөргүүлсний улмаас нүүрэндээ хүнд гэмтэл авсны улмаас 2 сар гаруй хугацаанд эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлжээ.
Дээрх тохиодол гэмт хэрэг мөн үү?
................................................................................................
Мөн.
Гэмт хэргийн улмаас учирсан гэм хорыг хэрхэн тодорхойлох вэ?
........................................................................................................
Гэмт хэргийн улмаас сэтгэл санаанд, эрүүл мэндэд, амь насанд нь гэм хор учруулсан.
Иргэн Хишгээ өөрт учирсан хохирлоо арилгуулахын тулд юу юу шаардаж болох вэ?
......................................................................................................................................
Эрүүл мэндэд учирсан гэм хороо арилгуулахын тулд эмнэлгийн зардал,дутуу авсан цалин хөлс, сэтгэл санаанд учирсан хохирлоо мөнгөөр үнэлж нэхэмжлэх,хохирлоос шалтгаалан орлого ашиг алдсан бол гаргуулах гэх мэтийг шаардах эрхтэй
Дээрх гэмт хэрэг ямар хуулиар шийдэгдэх вэ?
...............................................................................
Эрүүгийн хуулиар шийдэгдэнэ.
Гэмт хэргийн болон гэмт хэргийн бус эрх зүйн зөрчлийн ялгааг тайлбарлана уу?
................................................................................................................................
Гэмт хэргийн зөрчил гэдэг нь эрүүгийн хуульд заасан гэм буруутай бүх үйлдэл, эс үйлдлийг хэлдэг бол гэмт хэргийн бус зөрчил гэдэг нь эрүүгийн хуулиас бусад хууль зөрчсөн гэм буруутай бүх үйлдэл, эс үйлдлийг хэлнэ.
Иргэн Хишгээ зам хөндлөн гарч явахдаа машинд мөргүүлсний улмаас нүүрэндээ хүнд гэмтэл авсны улмаас 2 сар гаруй хугацаанд эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлжээ.
Дээрх тохиодол гэмт хэрэг мөн үү?
................................................................................................
Мөн.
Иргэн С өглөө эрт ажилдаа явахаар гэрээсээ гартал хажуу айлын хөрш Я-г хоёр залуу зодож байв. Иргэн С зодооныг болиулахаар нилээн ноцолдсон ч түүний үгийг сонсохгүй байсан тул цагдаад мэдэгдэв.
Хэрвээ иргэн С зодооныг харсан хэрнээ цагдаагийн байгууллагад мэдэгдээгүй бол гэмт хэрэг үйлдсэнд тооцогдох уу?
................................................................................................ ..............................................................................................
Тооцогдоно.
Дээрх тохиодол эрх зүйн зөрчил мөн үү?
........................................................................................................
Мөн.Эрх зүйн зөрчил гэдэг нь хууль дүрэм зөрчсөн нийгэмд хор аюултай, хууль зүйн хариуцлага хүлээлгэх шаардлагатай, гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдлийг хэлнэ
Гэмт хэргийн талаар мэдсэн бол хамгийн түрүүнд ямар үйлдэл хийх вэ?
.......................................................................................................................
Хэрвээ гэмт хэргийн талаар мэдсэн, хохирсон, ямар нэг байдлаар холбогдсон бол нэн тэргүүнд цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэх ёстой.
Гэмт хэргийг зогсоохын тулд дур мэдэн үйлдэл хийх нь ямар үр дагаварт хүргэж болох вэ?
......................................................................................................................................................
Гэмт хэргийг таслан зогсоох гэж өөрөө ямар нэгэн арга хэмжээ авах, дур мэдэн үйлдэл хийх нь аюултай бөгөөд хохирогч, холбогдогч болохыг үгүйсгэхгүй.
Эрх зүйд гэм хор, хохирол, хор уршиг гэсэн ойлголтууд ижил утгыг илэрхийлэх үү? Эдгээр ойлголтуудын уялдаа холбоог тайлбарлана уу? .....................................................................................................................................................................................
Эрх зүйд гэм хор, хохирол хор уршиг хэмээх ойлголтууд хоорондоо ойролцоо боловч өөр өөр утга илэрхийлдэг.Эдгээр нь эрх зүйн зөрчил бий болсон, түүний шууд үр дагавраас үүдэлтэй бий болно.Гэм хор нь хохирол хор уршиг гэсэн ойлголтыг өөртөө багтаадаг.Хохирол нь шууд бий болох үр дагавар, харин хор уршиг нь хохирлын улмаас бий болно.
Иргэн С өглөө эрт ажилдаа явахаар гэрээсээ гартал хажуу айлын хөрш Я-г хоёр залуу зодож байв. Иргэн С зодооныг харсан хэрнээ цагдаагийн байгууллагад мэдээлэл өгөөгүй.
Иргэн С-ийн үйлдэл гэмт хэрэг үйлдсэнд тооцогдох уу?
................................................................................................
Тооцогдоно.
Эрх зүйн зөрчлийг хэрхэн ангилдаг вэ?
.................................................................
Эрх зүйн зөрчлийг гэмт хэргийн, гэмт хэргийн бус гэж ангилна.
Гэмт хэргийн зөрчлийг ямар хуулиар шийдэхээр тусгасан байдаг вэ?
..............................................................................................................
Гэмт хэргийн зөрчлийг зөвхөн эрүүгийн хуульд тусгаж, хариуцлага хүлээлгэхээр заасан байдаг.
Гэмт хэргийн бус зөрчилд ямар зөрчлүүд хамаарах вэ?
.............................................................................................
Гэмт хэргийн бус зөрчилд захиргааны, эд хөрөнгийн, сахилгын зөрчил хамаарна.
Дээрх тохиолдол эрх зүйн зөрчлийн аль ангилалд хамаарахыг үндэслэл гарган тайлбарлана уу?
.......................................................................................................................................................
Дээрх тохиолдол хүний амь насанд аюул учруулсан, хүний эрхийг зөрчсөн ноцтой үйлдэл гаргасан тул гэмт хэргийн зөрчил болно.
Малчин Ц иргэн Б-д үе дамжсан үнэтэй эмээл худалдаж авахыг санал болгосон. Иргэн Б эмээлийг үзээд маш их таалагдсан тул худалдаж авсан. Уг эмээлийг малчин Ц авга ахаасаа хулгайлсан бөгөөд энэ талаар иргэн Б огт мэдээгүй ажээ.
Иргэн Б-д уг эмээлийг өмчлөх эрх үүссэн үү?
.................................................................................
Хулгайн обьект учраас өмчлөх эрх үүсэхгүй.
Иргэн Б гэмт хэргийн оролцогч мөн үү?
................................................................
Биш. Хулгайн эд зүйл гэдгийг мэдээгүй тохиолдолд гэмт хэргийн оролцогч биш.
Худалдах худалдан авах гэрээний дагуу иргэн Ц ямар үүрэг хүлээх вэ?
......................................................................................................... ..............
Эд хөрөнгийг хүлээж авах этгээдэд гардуулан өгөх,
Эд хөрөнгийг хүлээн авах, шилжүүлэх тухай баримт бичгийг хүлээлгэн өгөх
Иргэн Ц-гийн авга ах учирсан хохирлоо хэрхэн арилгуулах вэ?
........................................................................................................
Иргэн Ц-ийн авга ах цагдаагийн байгууллагад гомдол гаргаж учирсан хохирлоо арилгуулна.
Өмчлөх эрх дуусгавар болох тохиолдол 3-ыг бичнэ үү.
....................................................................................
Худалдах, арилжих, бэлэглэх
Хуурч мэхлэх аргаар олж авсан эд хөрөнгийг улсын орлого болгон хураах
Өмчлөгч иргэн нас барах
Өмчлөгч нь өмчлөх эрхийг олж авах, бусдад шилжүүлэх зэргээр өмчийн эрх зүйн харилцаанд байнга орж байдаг.
Өмчлөх эрх олон аргаар үүсдэг бөгөөд тэднийг ерөнхийд нь ..........................гэж хоёр ангилна.Цэгийн оронд нөхөж бичнэ үү
Анхдагч ба үүсмэл аргаар
Өмчлөгч нь өмчлөх эрхийг олж авах, бусдад шилжүүлэх зэргээр өмчийн эрх зүйн харилцаанд байнга орж байдаг.
Өмчлөх эрх олон аргаар үүсдэг бөгөөд тэднийг ерөнхийд нь ..........................гэж хоёр ангилна.Цэгийн оронд нөхөж бичнэ үү.
Анхдагч ба үүсмэл аргаар
Анхдагч аргаар өмчлөх эрх үүсэх тохиодол 2-ыг бичээрэй.
.......................................................................................................
Эзэнгүй эд хөрөнгө, гээгдэл эд хөрөнгө гэх мэт
Үүсмэл аргаар өмчлөх эрх үүсэх тохиолдол 2-ыг бичээрэй.
.........................................................................................................
Эд хөрөнгийг хүлээж авах этгээдэд гардуулан өгөх,
Эд хөрөнгийг хүлээн авах, шилжүүлэх тухай баримт бичгийг хүлээлгэн өгөх
Өмчлөх эрх хэдийд үүссэнийг тодорхойлох нь ямар ач холбогдолтой вэ?
........................................................................................................................
Хэн орлого, үр шим, үр төлийг өмчлөх, хэн эрсдэл хадгалалтын зардлыг хариуцах асуудлыг шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой байдаг.
Өмчлөх эрх дуусгавар болох тохиолдол 3-ыг бичнэ үү.
..........................................................................................................
Худалдах, арилжих, бэлэглэх
Хуурч мэхлэх аргаар олж авсан эд хөрөнгийг улсын орлого болгон хураах
Өмчлөгч иргэн нас барах
Монгол улсын үндсэн хуульд “Төр нь нийтийн болон хувийн өмчийн аливаа хэлбэрийг хүлээн зөвшөөрч өмчлөлийн эрхийг хуулиар хамгаална” хэмээн заасан байдаг.
Өмчлөх эрх гэж юуг хэлэх вэ?
................................................................................................
Өмчлөх эрх гэдэг нь эдийн болон эдийн бус баялгийг ашиглах, эзэмших, захиран зарцуулах боломжийг хэлнэ.
Өмчийн хэлбэрүүдийг тайлбарлана уу?
........................................................................................................
Иргэний хуульд зааснаар манай улсад нийтийн, хувийн болон холимог өмчийн хэлбэрүүд байна.Нийтийн өмч нь төрийн, орон нутгийн, шашны, олон нийтийн, харин хувийн өмч нь иргэний дундын гэсэн хэлбэртэй байна
С. Өмчийн эрхийг тайлбарлана уу?
.........................................................................................................
Эзэмших эрх гэдэг нь хүсэл зоригийн дагуу эрх, эд юмсыг хууль ёсоор мэдэлдээ байлгаж арчлан хамгаалж байхыг хэлнэ.
Ашиглах эрх гэдэг нь эд юмсыг болон эрхийг хуулийн дагуу ашиглаж, түүнээс ашиг хонжоо олох, эсхүл ашиглан хэрэглэхийг хэлнэ.
Захиран зарцуулах эрх гэдэг нь бусдад худалдах, өвлүүлэх, шилжүүлэх зэргээр өөрийн эрхийн хүрээнд бүрэн өмчлөхийг хэлнэ.
Өмчийн эрхийг хангахын тулд ямар зарчмууд баримталдаг вэ?
...........................................................................................................
1.Өмч хөрөнгө, өмчлөгчийн эрх халдашгүй дархан байх
2.Өмчлөгчийн эрхийг зөрчихгүй байх
3.Өмчлөх эрх нь цаг хугацааны хязгаарлалтгүй, хуулиар хориглоогүй бүхий арга хэлбэрээр баталгаатай байх
Өмчлөх эрхийг хуулиар хамгаалахын учрыг тайлбарлана уу?
.....................................................................................................
Өмчлөх эрх нь хүний жам ёсны, халдашгүй эрх бөгөөд энэ эрхийг төрөөс баталгаажуулах шаардлагагүй бөгөөд харин хамгаалах, зөрчигдөхөөс сэргийлэх үүрэгтэй юм. Тодруулбал, хүний эрх, эрх чөлөөг нөхцөлдүүлэгч хамгийн гол эрх бол өмчлөх эрх бөгөөд амьд явах эрхтэй нэгэн адил үнэ цэнэтэй, халдаж, хязгаарлаж үл болох үндсэн эрх юм.
Монгол улсын үндсэн хуулийн 16.3 дугаар зүйлд “хөдлөх, үл хөдлөх,хөрөнгө шударгаар олж авах, эзэмших, өмчлөх, өв залгамжлуулах” эрхийг баталгаажуулж, Иргэний хуулиар өмчийн харилцааг нарийвчлан зохицуулсан.
Өмчлөх эрх гэж юуг хэлэх вэ?
................................................................................................
Өмчлөх эрх гэдэг нь эдийн болон эдийн бус баялгийг ашиглах, эзэмших, захиран зарцуулах боломжийг хэлнэ.
Иргэний хуулийн зорилго нь хүмүүсийн хооронд үүсэх эдийн болон эдийн бус баялагтай холбоотой харилцааг зохицуулахад оршдог. Эдийн баялагт юу юу орох вэ?
........................................................................................................
Эдийн баялаг гэдэгт хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгийг ойлгоно
Эдийн бус баялгийг тайлбарлана уу?
.........................................................................................................
Эдийн бус баялагт оюуны өмч, зохиогчийн эрх, патент, нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүнд зэрэг хамаарна.
Ашиглах,эзэмших эрхийг жишээгээр тайлбарлана уу? тайлбарлана уу?
....................................................................................................................
Газрыг гэрээнд заасан зориулалт нөхцөл болзлын дагуу хуулиар зөвшөөрсөн хүрээнд өөрийн мэдэлд байлгахыг газар эзэмших гэнэ.
Хуулиар зөвшөөрсөн хүрээнд газар өмчлөгч, эзэмшигчийн байгуулсан гэрээнд заасны дагуу аль нэг ашигтай чанарыг нь гаргаж хэрэглэхийг газар ашиглах хэлнэ.
Засаг, төр нь иргэдийн өмчийн аюулгүй, баталгаатай байдлыг хэрхэн хангадаг вэ? Жишээгээр тайлбарлана уу?
............................................................................................................................................................................
Тухайлбал газар, байшин өмчлөх эрхийг нэгдсэн бүртгэлд оруулж, өмчлөх эрхийн гэрчилгээ олгох, таны өмч хөрөнгөд халдсан тохиолдолд хуулийн дагуу арга хэмжээ авахгэх мэт.
. ....................гэдэг нь ажил шалтгаангүйгээр таслах, ажлаа зохих ёсоор гүйцэтгээгүйн улмаас зохих этгээдээс гомдол гаргах, зөрчил нь шалгалтаар тогтоогдох, ажлын байранд согтуурах зэрэг тохиолдлыг хэлнэ. Цэгийн оронд нөхөж бичнэ үү.
................................................................................................ ..............................................................................................................
Сахилгын зөрчил
Сануулах, үндсэн цалинг гурван сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, ажлаас халах шийтгэлийг ямар тохиолдолд оногдуулах вэ?
........................................................................................................
Сахилгын зөрчил гаргасан тохиолдолд дээрх шийтгэлийн аль нэгийг ноогдуулна
Дээрх шийтгэлийг зөрчил гаргаснаас хойш хэдий хугацаанд ноогдуулах вэ?
......................................................................................................... ....................
Эдгээр шийтгэлийг зөрчил гаргаснаас хойш 6 сарын дотор, зөрчлийг илрүүлснээс 1 сарын дотор ноогдуулах ёстой.
Нэг удаагийн сахилгын зөрчил хөдөлмөрийн гэрээ цуцлах үндэслэл болох уу?
..............................................................................................................................
Ажилтан хөдөлмөрийн сахилгын зөрчлийг давтан гаргасан, эсвэл хөдөлмөрийн харилцааг шууд зогсоохоор хөдөлмөрийн гэрээнд заасан ноцтой зөрчил гаргасан тохиолдолд хөдөлмөрийн гэрээ дуусгавар болно
Хөдөлмөрийн маргаан ямар шалтгааны улмаас гардаг болохыг жишээгээр тайлбарлана уу?
.................................................................................................................................................
Цалин хөлсийг дутуу олгосон
Ажлаас үндэслэлгүй халсан
Сахилгын шийтгэл буруу оноосон
Учруулсан хохирлыг төлөхтэй холбогдсон гэх мэт асуудлаар санал зөрөлдсөн тохиолдолд
14 настай Эрхэм 8-р ангийн сурагч, нийслэлийн нэгэн сургуульд сурдаг. Тэр зуныхаа амралтаар ажил хийж, дугуй авах мөнгө олохоор шийдэж, ажил сурагласаар нэгэн ресторанд захиалгын хоол хүргэгчийн ажил хийхээр болжээ. Уг ресторан өдөр бүр 17-24 цаг хүртэл ажилладаг.
Эрхэм хөдөлмөр эрхэлж болох уу?
................................................................................................
14-18 насны хүмүүс хөдөлмөр эрхэлж болно.
Эрхэм ажилд орохдоо аав ээждээ хэлж зөвшөөрөл авах ёстой юу?
.........................................................................................................
Эрхэм 14 настай учраас эцэг эхийн зөвшөөрөл авна
Хэдэн наснаас эхлэн хөдөлмөрлөхийг хуулиар зөвшөөрдөг вэ?
........................................................................................................
14 наснаас эхлэн эцэг эхийн зөвшөөрлөөр хөдөлмөр эрхэлж болно.
Насанд хүрээгүй хүмүүс хөдөлмөрийн гэрээ байгуулж болох уу?
...........................................................................................................
14-18 насны хүмүүс хөдөлмөрийн гэрээ байгуулан ажиллахыг хуулиар зөвшөөрдөг.16 наснаас хөдөлмөрийн гэрээний нэг талаар оролцдог бол 15 настай иргэдтэй эцэг эхийн зөвшөөрлөөр хөдөлмөрийн гэрээ байгуулахыг зөвшөөрнө
Эрхэм өөрөө хөдөлмөрлөж олсон мөнгөө өөртөө зарцуулах эрх үүсэх үү?
...............................................................................................................
14-18 насны эрх зүйн хэсэгчилсэн чадамжтай бол өөрийнхөө цалин орлогыг захиран зарцуулах эрхтэй.
Нарийн боовны үйлдвэрийн захиргаа бялууны яаралтай захиалгатай тул ажилчдаа уртасгасан цагаар бүтэн сар ажиллуулжээ. Ажилчдадаа үндсэн цалинг л өгч байсан.Үйлдвэрчний эвлэлийн байгууллага ажилчдын эрх ашгийг хамгаалан захиргаанд хандан шаардлага өгчээ.
Ажилтан долоо хоногт хэдэн цаг ажиллах ёстой байдаг вэ?
................................................................................................
40 цаг
Нэг өдөр ажиллах цагийн дээд хязгаар хэд байх вэ?
................................................................................
8 цаг
Илүү цаг гэдэг ойлголтыг тайлбарлана уу?
.........................................................................................................
Ажлын цагийн дээд хязгаараас илүү ажилласан бол илүү цаг гэсэн ойлголт бий болно
Илүү цагаар ажиллуулахыг хориглож болох уу?
.....................................................................................
Илүү цагаар ажиллахыг огт хориглож болохгүй, харин онцгой тохиолдолд ажиллуулахыг зөвшөөрдөг.
Үйлдвэрчний эвлэлийн байгууллага шаардлагаа ямар үндэслэлээр бичих вэ?
........................................................................................................................
Ажилтны цалин хөлсийг хийснээр, цагаар, бусад хэлбэрээр хийсэн ажлын үр дүнд тохируулан олгодог. Цалин хөлс үндсэн цалин, нэмэгдэл хөлс, нэмэгдэл шагнал урамшууллаас бүддэг. Уртасгасан цагаар бүтэн сар ажиллуулсан тул үндсэн цалин дээр нэмэгдэл хөлсийг нэмж олгох ёстой.
Нэгэн сургуулийн захирал тэнхимийн эрхлэгчээр ажиллаж байсан Нямааг өөртэйгөө таарамж муу, маргаж зөрдгөөс нь үүдээд ажилдаа тэнцэхгүй гэсэн үндэслэлээр ажлаас нь халсан байна. Нямаа тус сургуульд 10-аад жил ажилласан, ямар нэгэн арга хэмжээ авагдаж байгаагүй, ажилдаа доголдол дутагдал гаргаж байсан баримт нотолгоо байхгүй ажээ.
Нямааг халсан гэж үзэх үү? Яагаад?
................................................................................................
Даргатайгаа таарамж муу, маргаж зөрөлдөх нь халах үндэслэл болохгүй.
Захирлын шийдвэр үндэслэлтэй юу?
........................................................................................................
Үгүй. Өөртэйгөө таарамж муу, маргаж зөрдгөөс нь үүдээд ажилдаа тэнцэхгүй гэсэн нь ажлаас нь халах үндэслэл болохгүй
Нямаагийн ажилдаа тэнцэхгүй гэдгийг юугаар тогтоох вэ?
.........................................................................................................
Эрүүл мэндийн шалтгаан, мэргэжил ур чадварын хувьд тэнцэхгүй, мөнгө, хариуцсан эд хөрөнгийг үрэгдүүлэх зэрэг зөрчил гаргасан тохиолдолд
Ажил олгогч, ажилтныг ажлаас халах ямар үндэслэлүүд байдгийг тайлбарлана уу?
.........................................................................................................................................
Ажиллаж байгаа байгууллага нь татан буугдсан, орон тоог хассан, цөөрүүлсэн, эрүүл мэнд ур чадварын хувьд тэнцэхгүй болсон,хөдөлмөрийн сахилгын зөрчил удаа дараа давтсан, мөнгө эд хөрөнгө дутагдуулах үрэгдүүлэх зэргээр зөрчил гаргасан тохиолдолд хөдөлмөрийн гэрээ дуусгавар болно
Нямаа ажлаасаа үндэслэлгүй халагдсан гэж үзвэл тэр хаана хандах вэ? ......................................................................................................................
Тухайн харьяа дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргана
Иргэн Дорж барилгын нэгэн компанид инженерээр ажиллахаар хоёр жилийн хугацаагаар гэрээ байгуулжээ. Нэг жил орчим ажиллаж байтал өөр нэгэн байгууллагад илүү өндөр цалинтай ажилд ажиллахаар тохирчээ. Ингээд захиралдаа хэлсэн боловч ажлаас гарахыг нь зөвшөөрсөнгүй. Доржийн шинээр орох ажилд өөр хүн орчихож магадгүй байсан тул маргааш нь шууд ажлаа орхин явжээ.
Дорж ажлаасаа хэдийд ч гарч болох уу?
................................................................................................
Тийм. Ажлаасаа гарах эрхтэй хэдий ч тэрээр ажилд орохдоо тодорхой хугацаагаар ажиллана гэж тохирч орсон, түүнчлэн ажиллаж байгаа байгууллагынхаа хэвийн ажиллагааг хангах үүднээс зарим журам заалтыг мөрдөж, өргөдөл өгснөөс хойш нэг сар ажиллах үүрэгтэй
Даргын шийдвэр үндэслэлтэй юу?
........................................................................................................
Тийм. Ажлаасаа гарах эрхтэй хэдий ч тэрээр ажилд орохдоо тодорхой хугацаагаар ажиллана гэж тохирч орсон, түүнчлэн ажиллаж байгаа байгууллагынхаа хэвийн ажиллагааг хангах үүднээс зарим журам заалтыг мөрдөж, өргөдөл өгснөөс хойш нэг сар ажиллах үүрэгтэй
Байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг хангах үүднээс Дорж ямар журам мөрдвөл зохих вэ?
......................................................................................................... ............................................
Ажиллаж байгаа байгууллагынхаа хэвийн ажиллагааг хангах үүднээс зарим журам заалтыг мөрдөж, өргөдөл өгснөөс хойш нэг сар ажиллах үүрэгтэй
Ажилтан анх ажилд орохдоо өөрийн хүсэлтээр гарах нөхцөлд ямар хугацаанд ажлаа орхихыг тусгаж болох уу?
.......................................................................................................................................................................................
Ажилтан анх ажилд орохдоо өөрийн хүсэлтээрээ гарах нөхцөлд ямар хугацаанд ажлаа орхихыг зааж болно.
Компаний захирал Доржийг явуулаагүй тохиолдолд Доржийн эрх зөрчигдөх үү?
............................................................................................................................
Хэрвээ Доржийг явуулаагүй тохиолдолд ажил мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох эрхэнд халдсан болно.
Санчир 15 настай бөгөөд барилгын коллежд суралцдаг. Зуны амралтаараа мэргэжлийн баримжаа, ажлын дадлага олох зорилгоор барилгын нэгэн компанид туслах ажилтнаар ажилд оржээ.
Санчир хөдөлмөр эрхэлж болох уу?
.......................................................................................................
Болно.15 настай хүүхэд хүсвэл хөдөлмөр эрхэлж болно.
Хэдэн наснаас эхлэн хөдөлмөрлөхийг хуулиар зөвшөөрдөг вэ?
........................................................................................................
Болно.14-18 насны хүмүүс хөдөлмөр эрхэлж болно
Санчир ажилд орохдоо аав ээждээ хэлж зөвшөөрөл авах ёстой юу?
.........................................................................................................
Санчир 15 настай учраас эцэг эхийн зөвшөөрөл авна.
Ажилд орохдоо байгууллагатай юу юуг тохиролцох ёстой вэ?
...........................................................................................................
Албан тушаалын нэр, ажлын байрны тодорхойлолтод заасан ажил, үүрэг цалингийн хэмжээ, хөдөлмөрийн нөхцөл.
14-18 насны хүмүүс хөдөлмөрийн гэрээ байгуулан ажиллахыг хуулиар зөвшөөрдөг үү ?
..........................................................................................................................................
14-18 насны хүмүүс хөдөлмөрийн гэрээ байгуулан ажиллахыг хуулиар зөвшөөрдөг.16 наснаас хөдөлмөрийн гэрээний нэг талаар оролцдог бол 15 настай иргэдтэй эцэг эхийн зөвшөөрлөөр хөдөлмөрийн гэрээ байгуулахыг зөвшөөрнө
Бат ажилд орохдоо 1 жилийн хугацаатай хөдөлмөрийн гэрээ байгуулсан. Хөдөлмөрийн гэрээний хугацаа дуусаад 3 сар болсон хэдий ч ажлаа хэвийн үргэлжлүүлэн хийсээр байв.
Хөдөлмөрийн гэрээг хугацаагаар нь хэрхэн ангилдаг вэ?
..................................................................................................
Хугацаатай болон хугацаагүй.
Дээрх тохиодол хөдөлмөрийн гэрээний ямар ангилалд хамаарах вэ? Яагаад?
......................................................................................................................................
Ажил олгогч, ажилтан хоёрын хооронд 1 жилийн гэрээ байгуулсан. Хугацаатай хөдөлмөрийн гэрээ байгуулсан.
Хөдөлмөрийн гэрээний хугацаа дуусгавар болсон хэдий ч үргэлжлүүлэн ажиллаж болох уу?
......................................................................................................... ..........................................
Болно.Ажил олгогч нь ажилтныг ажлаас гарахыг санал болгоогүй, ажилтан ажлаа үргэлжлүүлэн хийж байвал уг гэрээ анх тохиролцсон хугацаагаар сунгагдсанд тооцно.
Бат хүссэн үедээ ажлаасаа гарах эрхтэй юу?
............................................................................
Тийм. Ажлаасаа гарах эрхтэй хэдий ч тэрээр ажилд орохдоо тодорхой хугацаагаар ажиллана гэж тохирч орсон, түүнчлэн ажиллаж байгаа байгууллагынхаа хэвийн ажиллагааг хангах үүднээс зарим журам заалтыг мөрдөж, өргөдөл өгснөөс хойш нэг сар ажиллах үүрэгтэй.
Батын хөдөлмөрийн гэрээ ямар тохиолдлуудад дуусгавар болж болох гурван үндэслэлийг нэрлэнэ үү.
.................................................................................................................................................................
Ажиллаж байгаа байгууллага нь татан буугдсан, орон тоог хассан, цөөрүүлсэн, эрүүл мэнд ур чадварын хувьд тэнцэхгүй болсон,хөдөлмөрийн сахилгын зөрчил удаа дараа давтсан, мөнгө эд хөрөнгө дутагдуулах үрэгдүүлэх зэргээо зөрчил гаргасан тохиолдолд хөдөлмөрийн гэрээ дуусгавар болно.
|
Үндсэн хуулийн 16-р зүйлд :Ажил мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох, хөдөлмөрийн аятай нөхцлөөр хангуулах, цалин хөлс авах, амрах, хувийн аж ахуй эрхлэх эрхтэй. Хэнийг ч хууль бусаар албадан хөдөлмөрлүүлж болохгүй |
Үндсэн хуулийн 17-р зүйл: Хөдөлмөрлөх, эрүүл мэндээ хамгаалах, үр хүүхдээ өсгөн хүмүүжүүлэх, байгаль орчноо хамгаалах нь иргэн бүрийн журамт үүрэг мөн. |
Эх сурвалжид юуг хуульчилж өгсөн байна вэ?
.......................................................................................................
Хөдөлмөрлөх эрх, үүргийн талаар хуульчилсан.
Үндсэн хуулийн 16 ба 17дугаар зүйлийн ижил талыг тайлбарлана уу.
........................................................................................................
Хөдөлмөрлөх эрхтэй, бас хөдөлмөрлөх нь үүрэг. Аль алинд нь хөдөлмөрлөх гэдэг ойлголтыг тусгасан.
Үндсэн хуулийн 16 ба 17дугаар зүйлийн ялгаатай талыг тайлбарлана уу.
......................................................................................................... ............
Үндсэн хуулийн 16-р зүйлд хөдөлмөрлөх эрх, үндсэн хуулийн 17-р зүйлд хөдөлмөрлөх журамт үүргийн талаар хуульчилсан.
Иргэний үндсэн үүрэг, журамт үүрэг хоёр юугаарай ялгаатай вэ?
...........................................................................................................
Иргэний үндсэн үүрэг хууль эрх зүйд суурилсан байдаг бол иргэний журамт үүрэг ёс суртахуунд суурилсан байдаг.
Хэнийг ч хууль бусаар албадан хөдөлмөрлүүлж болохгүй гэж хуульчилсан учир шалтгааныг тайлбарлана уу.
...............................................................................................................................................................................
Албадан хөдөлмөрлүүлэх нь хүний эрхийг зөрчсөн үйлдэл. Монгол улсын үндсэн хууль нь хүний эрх , эрх чөлөөнд суурилсан хүмүүнлэг иргэний ардчилсан нийгмийг байгуулах үзэл санаатай зөрчилдөж байгаа хэрэг. Зарим тохиолдолд хуулийн хүрээнд албадан хөдөлмөрлүүлж болно.
Үндсэн хуулийн 16-р зүйлд : Ажил мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох, хөдөлмөрийн аятай нөхцлөөр хангуулах, цалин хөлс авах, амрах, хувийн аж ахуй эрхлэх эрхтэй. Хэнийг ч хууль бусаар албадан хөдөлмөрлүүлж болохгүй
Эх сурвалжид юуг хуульчилж өгсөн байна вэ?
.......................................................................................................
Хөдөлмөрлөх эрх
Хөдөлмөрийн хуулиар ямар харилцааг зохицуулдаг вэ?
........................................................................................................
Бусдад байнгын байдлаар ажиллаж, тогтмол цалин хөлс авдаг, ажиллах хүчээ хөлслөх үйл ажиллагаа нь хөдөлмөрийн эрх зүйн асуудал учраас зөвхөн үүнтэй холбогдсон харилцааг хөдөлмөрийн хуулиар зохицуулдаг.
Гэрийн ажилд туслах нь хөдөлмөр мөн үү? Энэ нь хөдөлмөрийн тухай хуулиар зохицуулагдах уу?
......................................................................................................... .........................................
Гэрийн ажилд туслах нь хөдөлмөр боловч хөдөлмөрийн тухай хуулиар зохицуулагдах харилцаа биш.
Хөдөлмөрлөх эрх зөрчигдсөн жишээ тохиодол хоёроос илүүг бичнэ үү.
.....................................................................................................................
Хөдөлмөрлөх эрх, хөдөлмөрийн гэрээний нөхцлөө зөрчсөн тохиолдолд зөрчигддөг.
Хөдөлмөрлөхтэй холбоотой бүх асуудал хөдөлмөрийн тухай хуулиар зохицуулагдах уу?
Үгүй. Хөдөлмөрлөх нь эрх үүрэг аль алиныг нь багтаадаг ойлголт.Журамт үүрэг хөдөлмөрийн тухай хуулиар зохицуулагдахгүй.
Бусдад байнгын байдлаар ажиллаж, тогтмол цалин хөлс авдаг, ажиллах хүчээ хөлслөх үйл ажиллагаа нь хөдөлмөрийн эрх зүйн асуудал учраас зөвхөн үүнтэй холбогдсон харилцааг хөдөлмөрийн хуулиар зохицуулдаг.
Хөдөлмөрийн харилцаанд ............................................гэсэн хоёр тал оролцож, ажил олгогч нь тодорхой ажлаар байнга хангаж, цалин хөлс олгох, ажилтан уг ажлаа чанартай сайн хийж, түүнийхээ төлөө цалин хөлс авдаг. Цэгийн оронд нөхөж бичнэ үү.
Ажил олгогч, ажилтан
Хөдөлмөрийн гэрээгээр хөдөлмөрийн харилцаанд оролцогч.......................... хоорондын харилцааг.................... тухай хуулиар зохицуулдаг. Цэгийн оронд нөхөж бичнэ үү.
........................................................................................................
Ажил олгогч, ажилтны хоорондын харилцааг хөдөлмөрийн хуулиар зохицуулна.
|
Байгууллага |
Хэн хэний хооронд гэрээ байгуулах вэ? |
|
Сургууль |
|
|
Эмнэлэг |
|
.........................................................................................................
Сургуулийн захирал багш, ажилтан, ажилчидтай хөдөлмөрийн гэрээ байгуулна.
Эмнэлгийн дарга, эмч ажилчидтай хөдөлмөрийн гэрээ байгуулна
Хөдөлмөрийн гэрээнд заавал тусгах гол нөхцлийн аль нэгийг тохироогүй бол гэрээ байгуулсанд тооцох уу?
................................................................................................................................................................................
.Ажлын байрны буюу албан тушаалын нэр
2.Ажлын байрны тодорхойлолтод заасан ажил, үүрэг
3.Үндсэн цалин буюу албан тушаалын цалингийн хэмжээ
4.Хөдөлмөрийн нөхцөл
Дээрх гэрээний гол нөхцлүүдийн аль нэгийг тохироогүй бол гэрээ байгуулсанд тооцохгүй
Хөдөлмөрлөх нь хүний эрх үү, эсвэл үүрэг үү? эргэцүүлэн бичнэ үү.
..........................................................................................................
Үндсэн хуулийн 16-р зүйлд :Ажил мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох, хөдөлмөрийн хөдөлмөрийн аятай нөхцлөөр хангуулах, цалин хөлс авах, амрах, хувийн аж ахуй эрхлэх эрхтэй. Хэнийг ч хууль бусаар албадан хөдөлмөрлүүлж болохгүй.
Үндсэн хуулийн 17-р зүйл: Хөдөлмөрлөх, эрүүл мэндээ хамгаалах, үр хүүхдээ өсгөн хүмүүжүүлэх, байгаль орчноо хамгаалах нь иргэн бүрийн журамт үүрэг мөн. Үүнээс харвал хөдөлмөрлөх нь хүний эрх үүрэг аль аль нь мөн байна.
Н. Коперник “ Тэнгэрийн эрхсийн хөдөлгөөний тухай “ хэмээх бүтээлээрээ “ Дэлхий бол бүх орчлонгийн ертөнцийн төвд хөдөлгөөнгүй оршдог “ гэсэн өмнөх үеийн тайлбарт хатуу цохилт өгч, Буд, Ангараг, Сугар болон бусад гарагууд нь дэлхийг бус нарыг тойрдог гэсэн дүгнэлт хийжээ. Түүний үзэл санааг үргэлжлүүлэгчдийн нэг бол Ж. Бруно бөгөөд тэрээр энэхүү шинжлэх ухаанч тайлбарыг дэлгэн тавьсны төлөө ноёрхогчдын зүгээс эсэргүү үүсгэн, олны нүдэн дээр цаазлан хороосо
Тохиолдолд ямар асуудал хөндөгдсөн байна вэ ?
.......................................................................................
Тэнгэр эрхэсийн хөдөлгөөний тухай шинжлэх ухаанаар тайлбарласан
Юуг гажуудалд тооцох, нийгмийн зүгээс авах арга хэмжээг юу гэдэг вэ ?
..........................................................................................................................
A.Нийгмийн сөрөг үзэгдэл, гаж үзэгдлийг гажуудалд тооцно
Нийгмийн санкц гэсэн үгийн утгыг тайлбарлана уу ?
..........................................................................................
Нийгмийн хяналт. Нийгэмд юу хийж болох үгүйг тодорхойлж заадаг
Гажуудал яагаад харьцангуй ойлголт байдаг вэ ?
....................................................................................
Нийгэмд хялбар аргаар мөнгө олохыг дэвэргэдэг /Биеэ үнэлэлт/
Нийгмийн санаа бодлыг өөрчилж, хэм хэмжээний өөрчлөлтийг бий болгоно.
Нийгэмд таагүй байдлыг бий болгоно.
Гажуудал нь цаг үеэсээ хамаарч нийгэмд эерэг үр дүн авчирдаг уу?
.........................................................................................................................
Гажуудал нийгмээсээ хамаараад харьцангуй мөн чанартай. Цаг хугацааны дагуу нийгэм өөрчлөгдөхөд гаж бурууд тооцогддог байсан зүйл зөвтгөгдөж, хүлээн зөвшөөрөгдөж цаашлаад гавьяат үйл бүтээсэн хэмээн магтагддаг.Жнь: Сэхээтний төөрөгдөл
Н. Коперник “ Тэнгэрийн эрхсийн хөдөлгөөний тухай “ хэмээх бүтээлээрээ “ Дэлхий бол бүх орчлонгийн ертөнцийн төвд хөдөлгөөнгүй оршдог “ гэсэн өмнөх үеийн тайлбарт хатуу цохилт өгч, Буд, Ангараг, Сугар болон бусад гарагууд нь дэлхийг бус нарыг тойрдог гэсэн дүгнэлт хийжээ. Түүний үзэл санааг үргэлжлүүлэгчдийн нэг бол Ж. Бруно бөгөөд тэрээр энэхүү шинжлэх ухаанч тайлбарыг дэлгэн тавьсны төлөө ноёрхогчдын зүгээс эсэргүү үүсгэн, олны нүдэн дээр цаазлан хороосон
Тохиолдолд ямар асуудал хөндөгдсөн байна вэ ?
.................................................................................................................................
Тэнгэр эрхэсийн хөдөлгөөний тухай шинжлэх ухаанаар тайлбарласан
Өгөгдсөн асуудал нь гажуудалд орох уу ?
.. ...............................................................
Орохгүй. Шинжлэх ухаанч үзэл дэлгэрүүлсэн
Гажуудал нийгэмд ямар сөрөг үр дагавар авчирдаг вэ ?
...................................................................................
Нийгэмд хялбар аргаар мөнгө олохыг дэвэргэдэг /Биеэ үнэлэлт/
Нийгмийн санаа бодлыг өөрчилж, хэм хэмжээний өөрчлөлтийг бий болгоно.
Нийгэмд таагүй байдлыг бий болгоно.
Гажуудлыг арилгах үүднээс нийгмийн гишүүд ямар арга хэмжээ авдаг вэ ?
..............................................................................................................................
Нийгмийн хяналтын арга хэмжээг авч, дэг журам тогтоодог
Гажуудал нийгмийн өөрчлөлттэй хэрхэн уялдаг вэ ?
.........................................................................................
Гажуудал нийгмээсээ хамаараад харьцангуй мөн чанартай. Цаг хугацааны дагуу нийгэм өөрчлөгдөхөд гаж бурууд тооцогддог байсан зүйл зөвтгөгдөж, хүлээн зөвшөөрөгдөж цаашлаад гавьяат үйл бүтээсэн хэмээн магтагддаг.Жнь: Сэхээтний төөрөгдөл
Дэлхийн хоёрдугаар дайны дараа тамхи татах нь олон нийтийн дунд ихээхэн дэлгэрч нийгэм сайшааж дэмжингүй хандаж байв. 1957 оноос хойш эрдэмтэд хорт зуршлын эсрэг давалгаа өрнөх болжээ. Эрүүл мэндийн салбарынханы тэмцлийн ачаар хүмүүс тамхи татахдаа дэргэдэх хүнээсээ зөвшөөрөл авдаг болов. (Эх сурвалж: Н.Смелзер (2001) Социологи”/орч.ред Ү.Нямдорж, 185 дугаар тал)
Гажуудал гэж юу вэ ? дээрх эхтэй холбон тайлбарлана уу.
.......................................................................................................
Нийгмийн хэм хэмжээ алдагдах үзэгдэл
Дэлхийн хоёрдугаар дайны дараа тамхи татах явдал ихэд дэлгэрсний учир юу вэ ?
.......................................................................................................
Сэтгэл гутрал, бухимдал, таагүй байдал
Тамхи татах гэж буй хүн яагаад бусдаас зөвшөөрөл авах болсон бэ ?
.......................................................................................................
Тамхи татаж байгаа хүний дэргэдэх хүмүүст хор хөнөөлтэй байсан учир
Гажуудлыг арилгах үүднээс нийгмийн гишүүд ямар арга хэмжээ авдаг вэ?
......................................................................................................
Гажуудлыг арилгах үүднээс нийгмийн гишүүдийн зүгээс гажуудагчийг шийтгэх, засан хүмүүжүүлэх зэрэг хэлбэрээр арга хэмжээ авдаг
Гажуудал нь цаг үеэсээ хамаарч нийгэмд эерэг үр дүн авчирдаг уу?
....................................................................................................... .......
Гажуудал нийгмээсээ хамаараад харьцангуй мөн чанартай. Цаг хугацааны дагуу нийгэм өөрчлөгдөхөд гаж бурууд тооцогддог байсан зүйл зөвтгөгдөж, хүлээн зөвшөөрөгдөж цаашлаад гавьяат үйл бүтээсэн хэмээн магтагддаг.Жнь: Сэхээтний төөрөгдөл