Олон улсын хамтын нийгэмлэг хүлээн зөвшөөрч, олон улсын гэрээ, эрх зүйн хэм хэмжээгээр баталгаажуулсан эрх ,эрх чөлөөг хангаж хамгаалах, хэрэгжүүлэх үүргийг улс орнуудын ....... хүлээдэг.
A. Төрийн бус байгууллага
B. Засгийн газар
C. Боловсролын байгууллага
D. Хүний эрхийн үндэсний комисс
Дараах хүний эрхүүдээс иргэний болон улс төрийн эрхэд хамаарахыг сонгоно уу?
A. Хөдөлмөрлөх
B. Соёлын амьдралд оролцох
C. Гэрлэх өрх тусгаарлах эрх
D. Нийгмийн халамж, хамгаалал хүртэх
Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглал хэдэн онд батлагдсан бэ?
A. 1945 он
B. 1948 он
C. 1989 он
D. 1990 он
Батын ажиллаж байсан хивсний үйлдвэр нийгэмд үүссэн эдийн засгийн хямралаас болж хаалгаа барьсан. Энэ тохиолдолд Бат ажилгүйдлийн доорх хэлбэрүүдийн алинд нь хамаарах вэ?
A. Шилжилтийн ажилгүйдэл
B. Мөчлөгийн ажилгүйдэл
C. Бүтцийн ажилгүйдэл
D. Улирлын ажилгүйдэл
Иргэн Дорж сургуулиа төгсөж ирээд аймгийн Хөдөлмөр халамжийн хэлтэст бүртгүүлж ажил идэвхтэй хайж байгаагаа уламжиллаа. Иргэн Доржид тохирохгүй жишээг доорх өгөгдлөөс олно уу?
A. Хөдөлмөрийн биржид бүртгүүлсэн, ажил идэвхтэй хайж буй
B. Бүртгэлтэй, хөдөлмөр эрхлээгүй хүн
C. Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам
D. Эдийн засгийн идэвхтэй бус хүн ам
Ажлын байр нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн хөрөнгө оруулалт хийх, цалин хөдөлмөрийн үнэ цэнийг нэмэгдүүлэх, жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих нь ажилгүйдлийг бууруулах арга замуудын аль хэсэгт хамаарах вэ?[
A. Эдийн засгийн арга
B. Захиргааны арга
C. Гадаад хүчин зүйлсийг ашиглах арга
D. Хөдөө аж ахуйн арга
Доорх хүснэгтэд хөдөлмөрийн эрэлт, нийлүүлэлтийн жишээг ялган бичнэ үү?
А.Иргэн Дорж сургуулиа төгсөөд малын эмчээр ажиллахыг хүсэж, ажил хайж байгаа бол
В.Батболд мужааны цехдээ шинээр ажилчин авах хүсэлтэй байгаа бол
С.Манай компани үйлвэрээ өргөтгөн шинээр 50 ажилчин авлаа
D.Ах маань нягтлан,няравын курс төгсөөд ажил идэхтэй хайж байгаа.
|
1.Хөдөлмөрийн эрэлт |
2.Хөдөлмөрийн нийлүүлэлт |
|
|
|
A. 1-А,В /2-С,D
B. 1-А, D/2-В,С
C. 1-В,С/2-А,D
D. D.1-С,D /2A,В
Хөдөлмөрийн биржийн албыг бэхжүүлэх, мэдээллийн сүлжээ бий болгох, мэргэжил олгох, давтан сургах, шилжилт хөдөлгөөнд хяналт тавих зэрэг нь ажилгүйдлийг бууруулах арга замуудын аль хэсэгт хамаарах вэ?
A. Эдийн засгийн арга
B. Захиргааны арга
C. Гадаад хүчин зүйлийг ашиглах арга
D. Хөдөө аж ахуйн арга
Манайх мужааны цехдээ шинээр ажилчин авах хүсэлтэй байгаа бол энэ нь хөдөлмөрийн зах зээлийн аль хэсгийг тодорхойлж байна вэ?
A. Хөдөлмөрийн эрэлт
B. Барааны эрэлт
C. Хөдөлмөрийн нийлүүлэлт
D. Барааны нийлүүлэлт
2016 онд Монгол улсын эдийн засгийн идэвхтэй хүн амын тоо1239800 байв. Харин бүртгэлтэй хөдөлмөр эрхлээгүй иргэд 107000 байсан бол 2016 онд ажилгүйдлийн түвшинг ямар байсныг тооцоолон гаргаарай.
A. 0,1
B. 11,6
C. 0,8
D. 8,6%
Ажилгүйдлийг бууруулах гадаад хүчин зүйлсийг ашиглах аргыг дурдахдаа илүүц зүйл нэрлэсэн бол аль нь вэ?
A. Солонгос улсад гэрээгээр ажиллаж буй иргэд
B. Монгол Хятадын хамтарсан хөрөнгө оруулалттай компани ажилчид авлаа
C. Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор төрөөс иргэдэд бага хувийн хүүтэй зээл олголоо
D. Манай улс гадаад эдийн засгийн чөлөөт бүсийн тоогоо нэмэгдүүлэх зорилготой байна
“Ажилгүй хүн” гэдэг ойлголтыг аль жишээ нь илэрхийлж байна вэ?
A. Аав хөдөлмөрийн биржид бүртгүүлэн ажил идэвхтэй хайж байгаа.
B. “С” тодорхой эрхэлсэн ажилгүй, ажил хийх сонирхолгүй гэртээ байдаг.
C. Ах хувиараа хөдөлмөр эрхлэн нарийн боовны цех ажиллуулдаг
D. Манай өвөө энэ жил тэтгэвэртээ гарсан.
Ажилгүйдэл ямар үед үүсэх вэ?
A. Хөдөлмөрийн зах зээл дээр ажиллах хүчний эрэлт нийлүүлэлтээс давсан үед
B. Хөдөлмөрийн зах зээл дээр ажиллах хүчний нийлүүлэлт эрэлтээс давсан үед
C. Хөдөлмөрийн зах зээл дээр эрэлт нийлүүлэлт тэнцсэн үед ажилгүйдэл үүсдэг
D. Хөдөлмөрийн зах зээл дээр ажиллах хүчний хомсдол бий болсноор ажилгүйдэл үүсдэг
Доорх томьёонд тохирох ойлголтыг олно уу?.
A. Ажилгүйдлийн түвшинг олох томьёо
B. Ажиллах хүчний оролцооны томьёо
C. Хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшинг олох томьёо
D. Хөдөлмөрийн насны хүн амыг олох томьёо
Миний ажилладаг компани “Ковид 19” өвчний улмаас түүхий эдээ гадаадаас татаж чадахгүй уналтанд орж ажилчдаа халж байгаа нь ажилгүйдлийн ямар хэлбэрт орох вэ?
A. Шилжилтийн ажилгүйдэл
B. Мөчлөгийн ажилгүйдэл
C. Бүтцийн ажилгүйдэл
D. Улирлын ажилгүйдэл
Доорх график юуг илэрхийлж байна вэ?
.jpg)
A. Хөдөлмөрийн нийлүүлэлтийн муруйг
B. Хөдөлмөрийн эрэлтийн муруйг
C. Барааны эрэлтийн муруйг
D. Барааны нийлүүлэлтийн муруйг
Хөдөлмөрийн нийлүүлэлтийн тодорхойлолт аль нь вэ?
A. Цалингаар баталгаажсан ажиллах хүчний хэрэгцээ шаардлага
B. Хөдөлмөрийн зах зээлд нийлүүлэхэд бэлэн байгаа төрөл бүрийн мэргэжилтэй ажиллах хүчний тоо
C. Ажиллах хүчний арилжаа солилцоо хийж буй хүрээ
D. Хөдөлмөрийн үнэ цэн
Хөдөлмөрийн зах зээлд хамаарах жишээ аль вэ?
A. Манайх “Говь” ХХК-ны хувьцаа эзэмшигч.
B. Дүү маань ажил идэвхтэй хайж байна.
C. “Ковид-19” өвчний улмаас зах зээл дээр зарим барааны эрэлт өссөн.
D. Ах “Да хүрээ” захаас шинэ машин худалдаж авлаа.
Ажиллах хүчний оролцооны түвшинг тооцоолох томьёог олоорой.
A.
.jpg)
B.
.jpg)
C.
D.
Ханой хот 7 сая орчим хүн амтай. Энэ хот нь хүн амын тоог харгалзан үздэг ангиллаар ямар хотод багтах вэ?
.jpg)
Саятан хотын ангилалд багтана
Зургийг ажиглан тухайн улсын талаар 2 –оос доошгүй газарзүйн мэдээллийг цуглуулж, өгүүлбэрээр илэрхийлнэ үү?
Вьетнам улс бөгөөд далбаа нь улаан дэвсгэр дээр голдоо нэг ширхэг таван хошуу байрлах ба жилийн турш дулаан уур амьсгалтай тариаланд тохиромжтой бүс нутаг юм.
Дэлхийд, хотын хүн амын өөрчлөлт эрчимтэй явагдсаар байна.” Бос- Ваш “ –нь хаана байдаг ямар онцлогтой болохыг тайлбарлаарай.
Бос-Ваш нь АНУ –н хотожсон бүс бөгөөд Бостон, Вашигтон хотын хооронд оршдог.
Хүснэгтийг ашиглан даалгаврыг гүйцэтгээрэй.Тоон өгөгдлийг графикаар илэрхийлэн дүн шинжилгээ хийж, цаашдын хандлагыг таамаглаарай.
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Графикийн тэнхлэгийн дагуу хуваариа зөв авсан бол “Дэлхийн хүн ам өсөхийн хэрээр, хотын хүн ам ч нэмэгдэж байна, цаашид ч хотын хүн ам улам нэмэгдэх байх” гэсэн дүгнэлт, таамаглах хийх, ингэхдээ 1900 онтой харьцуулахад хотын хүн амын тоо 14 дахин нэмэгдсэн гм тоон үзүүлэлтүүдийг харьцуулан дүгнэх.
1.Хөдөлмөрийн насны хүн ам А. Ажиллах хүч
2.Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам В.16 хүртэлх насны хүүхэд, тэтгэвэрийн насны хүн ам
3.Эдийн засгийн идэвхтэй бус хүн ам С. 15 ба түүнээс дээш насны хүн ам
A. 1А,2В,3С
B. 1В,2С,3А
C. 1С,2А,3В
D. 1А,2С,3В
Ажилгүйдлийн түвшинг тодорхойлохдоо нийт ажилгүйчүүдийн тоог, эдийн засгийн идэвхтэй хүн амд харьцуулаад хэдээр үржүүлдэг вэ?[
A. 1
B. 10
C. 100
D. 1000
Хөдөлмөрийн эрэлтийн тодорхойлолт аль нь вэ?
A. Цалингаар баталгаажсан ажиллах хүчний хэрэгцээ шаардлага
B. Хөдөлмөрийн зах зээлд нийлүүлэхэд бэлэн байгаа төрөл бүрийн мэргэжилтэй ажиллах хүчний тоо
C. Ажиллах хүчний арилжаа солилцоо хийж буй хүрээ
D. Хөдөлмөрийн үнэ цэн
Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийн жишээ аль нь вэ?
A. “Х” компани үйлдвэрлэлээ өргөжүүлэхийн тулд ажилчид авна
B. ”Д” ерөнхий боловсролын сургуульд багшийн ажилд оров
C. ”Б” мэргэжлийнхээ дагуу ажил идэвхтэй хайж байгаа
D. “Х” одоогоор ажил хийх сонирхолгүй байгаа
Дэлхий дээр 1 тэрбум орчим толгой үхрийг өсгөн үржүүлж байна. Хамгийн их үхэртэй улс орныг сонгоно уу?
A. Сингапур
B. Панам
C. Энэтхэг
D. Чад
Монгол Улсад 2019 оны нэгдүгээр сарын байдлаар фэйсбүүк идэвхтэй хэрэглэгчдийн тоо 2.2 сая , нийт хүн амын тоо 3238479 байсан бол хүн амын хэдэн хувь нүүр ном хэрэглэж байгааг тооцоолоорой.
A. 0.06%
B. 1.4%
C. 66.7%
D. 144%
Том хотуудыг дэлхийн эдийн засагт гүйцэтгэж буй үүрэг ач холбогдлыг нь харгалзан эрэмбэлэн ангилдаг. Зургийг ажиглан хотын ангиллыг сонгоно уу?
.jpg)
A. Альфа
B. Бета
C. Гамма
D. Дельта
. Судан, Өмнөд Судан улсын хүн амын шилжилт хөдөлгөөн сүүлийн он жилүүдэд 2 сая хэдийнээ давжээ. Шилжилт хөдөлгөөний шалтгааныг эргэцүүлэн, зонхилох гол хэлбэрийг нь сонгоно уу?
A. Оюуны шүүрэлт
B. Хөдөөнөөс хот руу шилжилт
C. Аж ахуй эрхлэлт
D. Дүрвэлт
Цахим хэрэглээний давуу талуудыг нэрлэхдээ буруу зүйл оруулсан бол аль нь вэ?
A. Мэдээлэл авах, мэдлэг боловсролоо дээшлүүлэх боломж их
B. Олон цагаар интернэтэд сууж, үнэтэй цагаа үрэх боломжтой
C. Онлайнаар суралцаж мэдлэг боловсролоо дээшлүүлэх боломж их
D. Онлайн худалдаа хийж орлогоо нэмэгдүүлэх боломжтой
Дараах 100 саяас дээш хүн амтай үндэстэнгүүдээс Ази тивд оршдгийг нь сонгоно уу?
A. Герман
B. Бразил
C. Мексик
D. Пенжаб
Гэр бүлийн хүрээнд цахим хэрэглээг зөв төлөвшүүлэхэд анхаарах зүйл аль вэ?
A. Хүүхдэдээ дуртай киног нь хэдэн цагаар ч хамаагүй үзүүлэх
B. Суралцагчдад дасгал даалгавар өгөхдөө цахим эх сурвалжийн нэрийг тодорхой өгч сургалтанд хэрхэн ашиглах талаар хэлж өгөх
C. Хүүхдээ цахим орчинд хэнтэй найз байх, ямар үг хэллэг хэрэглэх, ямар зүйл нийтэлж буй талаар хянадаггүй байх
D. Цахим хэрэглээний зохистой дадал хэвшилд сургах, өөрсдөө үр хүүхдүүддээ энэ талын ухаалаг хэрэглээний зөв үлгэр дуурайллыг үзүүлэх
(a) Дараах физик хэмжигдэхүүнүүдийг тодорхойлно уу.
i. Ажил
........................................................................................................................................................................................................................................................................................ [2]
ii. Чадал
........................................................................................................................................................................................................................................................................................ [1]
a
i
1
Кинетик энергийн өөрчлөлт 1 оноо
Нөхөх оноо
2
2
Ажил =хүч * шилжилтийн үржвэр Үүнийг текст, томьёо (скаляр үржвэр эсвэл косинус оруулсан, эсвэл проекц хэлбэртэй), зургийн аль нэг хэлбэрээр илэрхийлсэн 1 оноо
Илэрхийллийг бичихдээ зам шилжилтийн аль нь болох нь тодорхойгүй, ялгагдахгүй бол 1 оноо
i1
–ийг алгасаад i2
–ийг ойлгомжтой, зөв илэрхийлсэн бол шууд 2 оноо3
Ажил= хүч * зам.
W=FS
Хэт ерөнхий, хүчний чиг тодорхойгүй.
0
4
Энерги, энергийн өөрчлөлт/ шилжилт.
Хэт ерөнхий, ямар энерги болох нь мэдэгдэхгүй
0
ii
1
Энергийн өөрчлөлтийн хурд 1 оноо
Эсвэл
Нэгж хугацаанд хувирсан энерги 1 оноо
Эсвэл
Төхөөрөмжийн энерги хувиргах чадвар 1 оноо
Нөхөх оноо
1
Эсвэл чадлын томьёо 1 оноо
ii2
–той хамтарч 2 оноо болно.2
Чадал= нэгж хугацаанд хийгдэх ажил,
Эсвэл, ажлыг хугацаанд харьцуулсан харьцаа,
Эсвэл, хүч ба хурдны үржвэр
Үүнийг текст, графикийн аль нэг хэлбэрээр илэрхийлсэн 1 оноо
Чадлын тухай ойлголттой. Физик үг хэллэг нэр томьёог зөв хэрэглэсэн.
ii1
–ийг алгасаад ii2 –ийг ойлгомжтой, зөв илэрхийлсэн бол шууд 2 оноо1
3
Ватт нэгжтэй хэмжигдэхүүн
Тодорхойлолт биш
0
4
Ажил хийх хурд/ чадвар
Хэт ерөнхий, ойлгомжгүй
0
5
Төхөөрөмжийн хүчин чадал
Хэт ерөнхий, ахуйн ойлголт
0
250,000 кг масстай галт тэрэг хэвтээ замаар тогтмол v хурдтай явж байв. Энэ үед галт тэрэгний хөдөлгүүр 625 кВт чадал гаргана. Галт тэргэнд үйлчлэх эсэргүүцлийн хүч 5000v2 болно.
i. Галт тэрэгний хурдыг олно уу. [3]
ii. Галт тэрэг хэвтээ тэнхлэгт өнцгөөр хазайсан өгсүүр замаар өгсөж байх үед өмнөхтэй ижил эсэргүүцлийн хүч үйлчилж байв. Галт тэрэг тогтмол өмнөхтэй ижил тогтмол хурдаар өгсөхийн тулд хөдөлгүүр ямар хэмжээний чадал гаргах вэ?
, g=10 м/с2. [4]
b
i
1
P=Fv
1 оноо 5v3=625 1 оноо
v=5м/с эсвэл 18 км/ц 1 оноо
Тогтмол хурдтай явж байгаа тул эсэргүүцлийн хүч урагш зүтгэх хүчтэй тэнцүү. Урагш зүтгэх хүчийг хурдаар үржүүлэхэд хөдөлгүүрийн чадал гарна. Хурдны нэгж янз бүр байж болно.
3
ii
1
Fэсэр=5000×v2 1 оноо
Fэсэр=125 кН
mgx=mg sinθ 1 оноо
mgx=25 кН
Fзүтгэх=Fэсэр+mgx 1 оноо
Fзүтгэх=150 кН
P=Fзүтгэхv
P=750 кВт 1 оноо
Эсэргүүцлийн хүч өмнөхтэй ижил тул 125 кН гарна.
Налуугийн дагуу хүндийн хүчний байгуулагч 25 кН.
Зүтгэх хүч эсэргүүцлийн хүч хүндийн хүчний налуугийн дагуу байгуулагчийн нийлбэртэй тэнцүү. Иймд чадал 750 кВт гарна.
4
(c) Ижил өнцөг үүсгэсэн урвуу замаар галт тэрэг мөн ижил тогтмол хурдаар буух үед хөдөлгүүрийн гаргах чадал хэвээрээ байх уу? Учрыг тайлбарлана уу. [2]
c
1
Зүтгүүрийн гаргах чадал багасна. 1 оноо
Учир нь хүндийн хүчний байгуулагч хөдөлгөөний дагуу чиглэх. Эсвэл хүндийн хүч хөдөлгөөнд тус болох
ma2=Fзүт+mgx-Fэс <ma1 1 оноо
Чадал багасна гэж бичсэн боловч шалтгаан буруу бол 1 оноо өгнө.
Яагаад багасаж байгаа учрыг тайлбарлаж 1 оноо авна
2
2
Учир нь уруу газарт явж буй учир
0
3
Эсэргүүцлийн хүч багасах учир
0
Цахим хэрэглээний соёлтой хэм хэмжээнд хамаарах ойлголтыг олно уу
A. Хэд хэдэн нууц хаяг нээж юу дуртайгаа бичиж байх
B. Хэн нэгнийг сошиал орчинд нэр төрийг нь гутаах
C. Компьютер тоглоом тоглож алтан цагаа үрсээр байх
D. Цахим орчин дахь мэдээллийг хяналтгүйгээр ашиглахгүй байх
Японы хүн амын суваргын өөрчлөлтийг ажиглан тооцоолж 1950 онтой харьцуулахад 2050 онд нийт хүн амд эзлэх хувь нь хамгийн их өөрчлөгдөх насны бүлгийг сонгоно уу?
.jpg)
A. 90-ээс дээш
B. 65-аас 90
C.15-64
D. 0-14
Сурагч савтай шингэний нягтыг тодорхойлохын тулд масс ба эзлэхүүнийг хэмжих үед дараах үр дүн гарчээ.
Хоосон савны масс = (30 ± 1) г
Хоосон сав + шингэн = (80 ± 1) г
Шингэний эзлэхүүн = (25.0 ± 0.5) см3
Шингэний нягтыг тооцоолоход 2.0 г/см3 гарчээ. Энэ хэмжилтийн утгын абсолют алдааг олно уу.
A. 0.08 г/см3
B. 0.1 г/см3
C. 0.12 г/см3
D. 0.5 г/см3
Монгол улсын засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар “Сургалтын орчинд авах арга хэмжээний тухай” тогтоол гарч сургууль, цэцэрлэгийн сургалтын орчинд ухаарлаг гар утас хэрэглэхийг 2018-10-01 өдрөөс хязгаарлажээ. Энэ тогтоолын зорилгод үл тохирох нь аль вэ?
A. Хүүхдийг цахим халдлага, донтолт, гадуурхлаас сэргийлэх
B. Эрүүл мэнд, амь насыг хамгаалах, аюулгүй байдлыг хангах
C. Нийгмийн бодит бус харилцаанд оролцох боломжийг нэмэгдүүлэх
D. Сурах идэвхийг нэмэгдүүлэх,хүүхдийн чөлөөт цагийг үр ашигтай өнгөрүүлэх
Цахим хэрэглээний эерэг талыг зөв илэрхийлсэн мөрийг олно уу?
|
а |
Бүдүүлэг үг хэрэглэхгүй байх |
Юу дуртайгаа бичих |
Хэн нэгнийг гутаан доромжлохгүй байх |
|
в |
Хуурамч мэдээлэл тараахгүй байх |
Онлайн худалдаа хийх |
Тоглоомонд донтох |
|
с |
Интернэт тоглоомд хэт автахгүй байх |
Хүний нэр төрд халдахгүй байх |
Хэрэгтэй мэдээллээ олж авах |
|
d |
Онлайнаар хуурамч бараа зарах |
Тоглоомонд донтохгүй байх |
Хүний нэр төрд халдахгүй байх |
A. а
B. в
C. с
D. d
Ээж нь хүүгээ орондоо орж унтахыг шаардахад, хүү нь компьютерээс салж чадахгүй уурлан удаан тоглохыг эрмэлзэнэ. Хүү цахим харилцаанд соёлтой оролцох хэм хэмжээнээс алийг нь баримталж чадахгүй байна вэ?
A. Нүүр номд хичнээн цаг зарцуулж байгаагаа хянах
B. Өөрт ач холбогдолгүй мэдээ уншихгүй байх
C. Интернэт тоглоомд хэт автахгүй байх
D. Мэдээллийг ямар ч хяналтгүйгээр ашиглахгүй байх
Дэлхий дээр дунджаар 1000 хүн ам тутамд 20 хүүхэд шинээр төрж, 8 хүн нас барж байна гэж үзвэл, ердийн өсөлтийг зөв тооцолсныг сонгоно уу?
A. 500
B. 988
C. 28
D. 12
Сургуулийн орчинд цахим хэрэглээг зөв төлөвшүүлэхэд анхаарах зүйл аль вэ?
A. PC тоглоомын газар ажиллуулж энэ чиглэлээр үйлчилгээний бизнес эрхэлж буй хүмүүс мөнгөнд хэт шунахгүйгээр хүүхдүүдийн тоглох цаг, мөнгөө хаанаас олж ирж байгаа зэргийг анзаарч хяналт шаардлага тавьдаг байх
B. Суралцагчдад дасгал даалгавар өгөхдөө цахим эх сурвалжийн нэрийг тодорхой өгч сургалтад хэрхэн ашиглах талаар хэлж өгөх
C. Цахим орчинд хэнтэй найз байх, ямар үг хэллэг хэрэглэх, ямар зүйл нийтлэх талаар өөртөө шаардлага тавьдаг, өөрийгөө хянадаг байх
D. Цахим хэрэглээний зохистой дадал хэвшилд сургах, өөрсдөө үр хүүхдүүддээ энэ талын ухаалаг хэрэглээний зөв үлгэр дуурайллыг үзүүлэх