Тохиолдлыг шинжлээрэй
С өөрийн унадаг дугуйг найз Б-д 100000 төгрөгөөр заржээ. С-ийн эцэг эх Б-ээс манай хүүхэд 17 настай , насанд хүрээгүй учир бие даан шийдвэр гаргах боломжгүй. Тиймээс худалдах, худалдан авах гэрээг хүчингүйд тооцож, унадаг дугуйг буцаан өгөхийг шаардсан байна.
Асуулт А. Иргэний эрхзүйн харилцааны бүрдэл хэсгүүдийг тодорхойлно уу
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
Асуулт В. Энэ тохиолдолд иргэний эрх зүйн харилцаа ямар үндэслэлээр үүсэх вэ? ......................................................................................................................................................................................................................................................................
Асуулт С. Тохиолдлыг хэрхэн шийдэх боломжтой вэ?
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
1. Иргэний гэрээ, хэлэлцээр
2. Чадвар чадамж, хэлцлийн хүчин төгөлдөр гэрээ
3. Хүчин төгөлдөр бус хэмээн тооцогдоно, хохиролгүй бол зөвшөөрч болно
Тохиолдлыг шинжлээрэй
Сурагч С 16 настай бөгөөд хичээлийнхээ хажуугаар цагийн ажил хийн хуримтлуулсан мөнгөөрөө өөрийн танил О-ийн бизнест хөрөнгө оруулалт хийхийг хүссэн боловч эцэг эх нь зөвшөөрөөгүй байна.
Асуулт А. Иргэний эрхзүйн харилцааны бүрдэл хэсгүүдийг тодорхойлно уу
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
Асуулт В. Энэ тохиолдолд иргэний эрх зүйн харилцаа ямар үндэслэлээр үүсэх вэ? ......................................................................................................................................................................................................................................................................
Асуулт С. Тохиолдлыг хэрхэн шийдэх боломжтой вэ?
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
1. Субьект, обьект үүсэх гэрээ хэлэлцээр, гэм хор
2. Эрх зүй чадвар, чадамжтай байх
3. 18 нас хүрсэн тохиолдолд, эцэг эх зөвшөөрвөл
Зурагт үзүүлснээр 100 кг масстай ачааг налуу хавтгай ашиглан 2 м өндөрт гаргав. g=10 Н/кг
а. Ачааны энергийн хувирлыг бичнэ үү.
Хүний түлхэх хүчний ажил нь ачааг өндөрт өргөх хүндийн хүчний ажил зарцуулагдана. Ачаа мэдэгдэхүйц хурд олж авбал кинетик энергийн тухай нэмж болох талтай. Үрэлттэй бол үрэлтийн хүчний ажил нэмэгдэнэ.
Тохиолдлыг шинжлээрэй
Бизнесийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг Р удахгүй төрөх хүүхдийнхээ нэр дээр үл хөдлөх хөрөнгө шилжүүлэн ирээдүйн амьдралын баталгааг нь хангах зорилгоор харъяа дүүргийнхээ улсын бүртгэлийн газарт хандсан байна.
Асуулт А. Хэний хооронд ямар асуудал үүссэн бэ?
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
Асуулт В. Уг асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх боломжтой вэ?
.............................................................................................................................................................................................................................................................................
1. Субьект байхгүй учир хэрэг үүсэхгүй
2. Субьект бий болсон үед хүчин төгөлдөр болно
Тохиолдлыг шинжлээрэй
Оюутан У шинэ жилийн үдэшлэгт ороход мөнгө хэрэгтэй байсан болохоор өөрийн танил үсчин Б -тэй уулзан “надад 60000 төгрөг зээлдүүлээч, би баярын дараа өөрийнхөө урт үсийг тайруулан оронд нь өгье” гэж ярилцан тохиролцсон байна. Харин У “баяр өнгөрсний дараа үсээ тайруулах хүсэлгүй болсон тул 4 сарын дараа зээлдүүлсэн мөнгийг чинь буцааж өгье” гэжээ. Харин Б-ийн энэ байдалд дургүйцсэн У долоо хоногийн дотор тохиролцсон ёсоор үсээ тайрч авчирч өгөхийг шаарджээ.
Асуулт А. Хэний хооронд ямар асуудал үүссэн бэ?
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
Асуулт В. Уг асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх боломжтой вэ?
.............................................................................................................................................................................................................................................................................
1. Эд хөрөнгө өмчлөл, хэлцэл хүчин төгөлдөр бус
2. Гэрээний хэлцлийн аргаар эвлэрэх боломжтой /зээлийн гэрээ/
Тохиолдлыг шинжлээрэй
Шинээр зоогийн газар ажиллуулах зөвшөөрөл авсан И үйл ажиллагаагаа явуулах зорилгоор гал тогооны иж бүрэн тоног төхөөрөмжийг 60 хувийн урьдчилгаа төлбөр төлөн худалдан авчээ. Тоног төхөөрөмж суурилуулсны дараа үлдэгдэл төлбөр болох 40 хувийг 10 хоногийн дотор нийлүүлэгч талд төлөхөөр тохиролцон гэрээ байгуулжээ. Гэтэл И гэрээний үүргээ биелүүлээгүй 3 сар болсон тул нийлүүлэгч тал үнийг бүрэн төлж дуусгаснаар өмч шилжих гэрээний дагуу төхөөрөмжийг буцаан шаардав.
Асуулт А. Хэний хооронд ямар асуудал үүссэн бэ?
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
Асуулт В. Уг асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх боломжтой вэ?
.............................................................................................................................................................................................................................................................................
1 Эд хөрөнгө худалдан авалт
2 Шүүхэд хандах, эвлэрэх
Эдийн засгийн дараах ойлголтуудыг агуулгатай нь зөв холбоорой
А |
Дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийг орлогоор тооцох |
1 |
Бүтээгдэхүүн үйлчилгээний экспортоос импортыг хассан дүн |
В |
Дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийг зардлаар тооцох |
2 |
Тухайн жилд нийт үйлдвэрлэлээс олсон орлого |
С |
Цэвэр экспорт |
3 |
Эцсийн хэрэглээний бүх зардлын нийлбэр |
D |
ААН-н нэгжийн хөрөнгө оруулалтын зардал |
4 |
Төрөөс зарим иргэд, гэр бүлд үзүүлдэг тусламжийн хэлбэрүүд |
Е |
Шилжих төлбөр |
5 |
Үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл шинээр худалдан авсан зардал |
А2 В3 С1 D5 Е4
Эдийн засгийн дараах ойлголтуудыг агуулгатай нь зөв холбоорой
А |
Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн |
1 |
Өнөөгийн үнээр тооцсон дотоодын нийт бүтээгдэхүүн |
В |
Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн |
2 |
Дотоодын болон гадаадад байгаа тухайн улсын иргэдийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний өртөг |
С |
Бодит Дотоодын нийт бүтээдэхүүн |
3 |
Цаашид боловсруулах болон дахин худалдаалахад зориулагдаагүй бүтээгдэхүүн |
D |
Нэрлэсэн Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн |
4 |
Улсын хэмжээгээр нэг жилийн хугацаанд үйлдвэрлэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний зах зээлийн үнийн дүн |
Е |
Эцсийн бүтээгдэхүүн |
5 |
Тогтмол үнээр тооцсон Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн |
А4 В2 С5 D1 Е3
Эргэцүүлэх асуулт даалгавар
Дараах тохиолдолд Төв банкнаас ямар арга хэмжээ авах вэ?
- Валютын эрэлт эрс буурахад Төв бакнаас валютыг
- а. .......................Энэ үйл ажиллагааг валютын
- в. ...................................... гэж нэрлэнэ.
Эдгээр арга хэмжээ хангалтгүй бол,
- Төв банкнаас валютын арилжааны ханшийг өсгөхийг
- с. .................................. гэж нэрлэнэ.
- Төв банкнаас валютийн арилжааны ханшийг бууруулахыг
- d. ........................... гэж нэрлэнэ.
а. Худалдан авна в. Интервенц
с. Валютийн ревальваци d. Валютийн девальваци
Эргэцүүлэх асуулт даалгавар
1. Эдийн засгийн уналт болон инфляцитай тэмцэхэд хэрэглэгдэх дараах аргууд нь эдийн засгийн ямар бодлогод хамаарах вэ?
А. Төрөөс хувь хүн болон аж ахуйн нэгжийн татварын хэмжээг бууруулах
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
В. Төрийн зардлыг нэмэгдүүлэхгүй харин зээлийн хүүг нэмэгдүүлэх
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
С. Төрийн зардлыг ихэсгэж, татвар болон зээлийн хүүг өөрчлөхгүй хэвээр үлдээх
А. Төрийн сангийн бодлого В. Төрийн мөнгө зээлийн бодлого
Доор дурдсанаас алийг нь ДНБ-д оруулж тооцох вэ? Яагаад? Өөрийн сонголтоо хийж цэгийн оронд үндэслэл тайлбараа бичнэ үү
а. Оюутан эцэг эхээсээ дансаар мөнгө шилжүүлж авсан
б. Багш нарын цалин нэмэгдсэн
в. Гутлын үйлдвэрт хөрөнгө оруулсан
г. Талх чихэр компаний 100 ширхэг хувьцаа худалдан авсан
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
......................................................
б, в -г сонгосон бол тус бүр 1 оноо
Тайлбар хийсэн бол тус бүр 1 оноо
/цалин бол ДНБ-г орлогоор тооцох үзүүлэлт/
/хөрөнгө оруулалт ДНБ-г зарлагаар тооцох үзүүлэлт/
Эдийн засгийн дараах ойлголтуудыг агуулгатай нь зөв холбоорой
А |
Төсвийн хомсдол |
1 |
Төсвийн зарлагаас орлого давах тохиолдол |
В |
Улсын өр |
2 |
Ямар нэгэн үйл ажиллагаанаас орлого олж байгаа иргэн, аж ахуйн нэгжээс авна |
С |
Шууд татвар |
3 |
Төсвийн орлогоос зарлага давах тохиолдол |
D |
Шууд бус татвар |
4 |
Тодорхой төрлийн үйл ажиллагаа явуулж байгаа хүмүүс, аж ахуйн нэгжээс авна |
Е |
Төсвийн илүүдэл |
5 |
Хэд хэдэн жилээр хуримтлагдсан төсвийн хомсдол |
А3 В5 С2 D4 Е1
Эдийн засгийн дараах ойлголтуудыг агуулгатай нь зөв холбоорой
А |
Портфелийн хөрөнгө оруулалт |
1 |
Бүтээгдэхүүнээ экспортлохын оронд гадаадад үйлдвэр байгуулах, худалдан авах үйл ажиллагаа |
В |
Олон улсын худалдаа |
2 |
Тухайн орны үнэт цаасыг гадаадын худалдан авагчдад худалдах үйл ажиллагаа |
С |
Гадаад худалдааны тэнцэл |
3 |
Улс орны экспорт, импортын нийлбэр |
D |
Гадаад худалдааны эргэлт |
4 |
Улс орнуудын хооронд бараа үйлчилгээ шилжих |
Е |
Шууд хөрөнгө оруулалт |
5 |
Улс орнуудын экспорт импортын зөрүү |
А2 В4 С5 D3 Е2
Эдийн засгийн дараах ойлголтуудыг агуулгатай нь зөв холбоорой
А |
Төрийн сангийн бодлого |
1 |
Нийт эрэлтийг нэмэгдүүлэх зорилгоор мөнгөний хэмжээ болон зээлийн хүүд нөлөөлөх бодлого |
В |
Мөнгө зээлийн бодлого |
2 |
Нийт эрэлтийг нэмэгдүүлэх зорилгоор улсын орлого, зарлагыг өөрчлөх үйл ажиллагаа |
С |
Гадаад худалдааны бодлого |
3 |
Бусад орнуудтай тогтоосон худалдааны харилцааг зохицуулах зорилгоор төрөөс явуулах бодлого |
D |
Татвар, татварын бодлого |
4 |
Бүх хүн, хуулийн этгээдээс төрийн байгууллагад заавал төлөх буцалтгүй шинжтэй хураамж |
Е |
Үндэстэн дамнасан корпораци |
5 |
Гадаад орнуудад хоёр болон олон үйлдвэрлэл, үйлчилгээний салбартай компани |
А2 В1 С3 D4 Е5
Эдийн засгийн дараах ойлголтуудыг агуулгатай нь зөв холбоорой
А |
Хүн капиталын хөрөнгө оруулалт |
1 |
ДНБ эсвэл нэг хүнд ногдох ДНБ-ний бодит хэмжээний өсөлт |
В |
Эдийн засгийн интенсив өсөлт |
2 |
Нөөцийг илүү үр ашигтай ашиглах замаар бий болсон эдийн засгийн өсөлт |
С |
Эдийн засгийн өсөлт |
3 |
Нөөцийн тоо хэмжээг нэмэгдүүлэх замаар бий болсон эдийн засгийн өсөлт |
D |
Эдийн засгийн экстэнсив өсөлт |
4 |
Ажилчдын мэргэжил дээшлүүлэх болон түүнийг хөгжүүлэхэд чиглэгдсэн хөрөнгө оруулалт |
Е |
Эдийн засгийн харилцаа |
5 |
Нөөц баялагыг хүний хэрэгцээт баялаг болгон хувиргаж байгаа нийгмийн харилцаа |
А4 В2 С1 D3 Е5
Эдийн засгийн дараах ойлголтуудыг агуулгатай нь зөв холбоорой
А |
Валютын ханш |
1 |
Валютын ханш нь гадаадын мөнгөний эрэлт, нийлүүлэлтээр тодорхойлогдож байдаг бөгөөд чөлөөтэй өсөж буурч байж болно |
В |
Валютын хөвөгч ханш |
2 |
Гадаадын нэгж валютыг өөрийн валютаар худалдан авах үнэ |
С |
Валютын тогтмол ханш |
3 |
Төв банкнаас валютын арилжааны ханшийг өсгөх |
D |
Валютын девальваци |
4 |
Чөлөөтэй өсөж, буурдаггүй валютын ханш |
Е |
Валютын ревальваци |
5 |
Валютын тогтсон өртгийг төрөөс буруулах |
А2 В1 С4 D3 Е5
Дараах үзэгдэл ажилгүйдлийн аль хэлбэрт хамаарах вэ? Цэгийн оронд хариултаа бичээрэй
А. Нийт үйлдвэрлэийн хэмжээ эрс буурснаас ажлаас халагдахад хүрсэн.
.......................................................................................................................................
В. Сургууль төгссөний дараа гагнуурчны ажил олдохгүй байгаа.
.......................................................................................................................................
С. Энэ улирлаас үслэг эдлэл эрэлтгүй болсон тул компани ажилчдаасаа халав.
.......................................................................................................................................
D. Аав нь хөдөө уурхайд ажиллах болсон тул ээж нь ажлаасаа гарсан.
.......................................................................................................................................
А. Мөчлөгийн В. Бүтцийн С. Улирлын D. Шилжилтийн
А. Хэрэв такси олдохгүй тохиолдолд тааралдсан машинд сууж байгаа нь сүүдрийн эдийн засагт тооцогдох уу.
.............................................................................................................................................................................
В. “Сүүдрийн эдийн засаг нь төрийн эдийн засгийн алдаатай бодлогоос болж үүсдэг гэж үзвэл үндэслэлээ тайлбарлана уу.
...........................................................................................................................................................................................
С. Хүрээлэн байгаа орчны бохирдолыг төрийн оролцоогүйгээр шийдвэрлэж болох жишээ гаргаж тайлбарлана уу.
.........................................................................................................................................................................................
А. Тооцогдоно В. Татвар хэт их нэмэгдсэнээс С. Жишээ бичнэ
Доор дурдсан баялагийн аль нь ердийн, аль нь нийгмийн баялагт хамаарах вэ? Цэгийн оронд хариултаа бичээрэй.
a. концертийн тасалбар /ердийн баялаг/
б. Хурдны зам /....................................../
в. Эмнэлгийн түргэн тусламж /........................................../
г. Талх, чихэр /............................................./
д. Галаас хамгаалах үйлчилгээ /........................................./
б. Нийгмийн баялаг в. Нийгмийн баялаг г. Ердийн баялаг д. Нийгмийн баялаг
ДНБ-ий зардлын бүтцийг харуулсан хүснэгтийг гүйцээн бичнэ үү
№ |
Тэмдэг -лэгээ |
Хэрэглэгчийн зардал |
Тайлбар |
1 |
C |
Өрх гэрийн хэрэглээний зардал |
а..................................................... .......................................................
|
2 |
I
|
в................................................... .................................................... |
Аж ахуйн нэгжүүдийн хөрөнгө оруулалтын зардал |
3 |
G |
Төрийн зардал |
с.................................................... ......................................................
|
4 |
X |
d................................................... ..................................................... |
Гадаадын иргэдээс манай бараа үйлчилгээг худалдан авахад зарцуулдаг |
а. Өрх гэрүүд хэрэглээндээ зориулан бүтээгдэхүүн үйлчилгээ худалдан авах
в. Аж ахуйн нэгжийн хөрөнгө оруулалтын зардал
с. Төрийн албан хаагчдад зориулан бүтээгдэхүүн үйлчилгээ худалдан авах
d. Гадаадын хэрэглэгчдийн зардал
ДНБ-ий зардлын бүтцийг харуулсан хүснэгтийг гүйцээн бичнэ үү.
№ |
Тэмдэг -лэгээ |
Хэрэглэгчийн зардал |
Тайлбар |
1 |
C |
а................................................. .................................................. |
Өрх гэрүүд хэрэглээндээ зориулан,хүнс, бараа, үйлчилгээ авахад зарцуулдаг |
2 |
I
|
Аж ахуйн нэгжийн зардал |
в....................................................... .......................................................
|
3 |
G |
с................................................. ................................................... |
Төрөөс сургууль, эмнэлэг, зам зэргийг худалдан авахад гаргадаг
|
4 |
X |
Гадаадын хэрэглэгчдийн зардал |
d....................................................... .........................................................
|
а. Өрх гэрийн хэрэглээний зардал
в. Аж ахуйн нэгжийн барилга барих, тоног төхөөрөмж авах гэх мэт зардал
с. Төрийн зардал
d. Экспорт импортын зөрүү буюу цэвэр экспорт
Үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн үйлчилгээний борлуулалтаас олсон орлого нь хэний юуны орлого болж хуваарилагдаж буйг дараах хүснэгтэд бичиж гүйцээнэ үү
№ |
Тэмдэг -лэгээ |
Орлогын төрөл |
Энэ хэний орлого болох |
1 |
W |
a.................................................. |
Ажиллагчдын орлого
|
2 |
R |
Түрээсийн төлбөр |
b .................................................
|
3 |
D |
c................................................... |
Капиталын орлого
|
4 |
I |
Зээлийн хүүг |
d...................................................
|
5 |
P |
e................................................... |
ААН-ийн эздийн орлого
|
6 |
T |
Шууд бус татвар |
f....................................................
|
а. Цалин в. Газрын эздийн орлого с. Үндсэн хөрөнгийн элэгдэл
d. Мөнгө зээлдүүлэгчийн орлого е. Ашиг f. Төрийн орлого
Үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн үйлчилгээний борлуулалтаас олсон орлого нь хэний юуны орлого болж хуваарилагдаж буйг дараах хүснэгтэд цэгийн оронд бичиж гүйцээнэ үү.
№ |
Тэмдэг -лэгээ |
Орлогын төрөл |
Энэ хэний орлого болох |
1 |
W |
Цалин |
a..................................................
|
2 |
R |
b.............................................. |
Газрын эздийн орлого
|
3 |
D |
Үндсэн хөрөнгийн элэгдэл |
c.....................................................
|
4 |
I |
d................................................... |
Мөнгө зээлдүүлэгчдийн орлого
|
5 |
P |
Ашиг |
e.....................................................
|
6 |
T |
f.................................................... |
Төрийн орлого
|
а. Ажиллагсдын орлого в. Түрээсийн төлбөр с. Капиталын орлого
d. Зээлийн хүү е. Үйлдвэрийн эздийн орлого f. Шууд бус татвар
Доорх мэдээллийг ашиглан ДНБ-ийг орлого болон зардлын аргаар тооцно уу
№ |
ДНБ-ний бүтэц |
Млрд. төг |
№ |
ДНБ-ний бүтэц |
Млрд төг |
1 |
Өрхийн хэрэглээний зардал |
260 |
7 |
Төрийн зардал |
90 |
2 |
Зээлийн хүү |
20 |
8 |
Өмчийн орлого |
21 |
3 |
Аж ахуйн нэгжийн ашиг |
113 |
9 |
Шууд бус татвар |
22 |
4 |
Хувийн хөрөнгө оруулалт |
55 |
10 |
Нийт экспорт |
32 |
5 |
Түрээсийн орлого |
20 |
11 |
Нийт импорт |
23 |
6 |
Цалин |
218 |
12 |
Хүн амд шилжих төлбөр |
23 |
Бодолт А. Орлогоор тооцох:
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Бодолт В. Зарлагаар тооцох:
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
А. Орлогоор тооцох: Зээлийн хүү 20 + Аж ахуй нэгжийн ашиг 113 +Түрээсийн орлого 20+ Цалин 218 + Өмчийн орлого 21+ Шууд бус татвар 22 = 414
В. Зарлагаар тооцох: Өрхийн хэрэглээний зардал 260+ Хувийн хөрөнгө Oруулалт 55 + Төрийн зардал 90 + Цэвэр экспорт 9 = 414
Дараах бүдүүвчийн 1 ба 2-ын тайлбарыг бичнэ үү
ҮНБ- Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн ДНБ- Дотоодын Нийт бүтээгдэхүүн бол
1. ........................................................................................................................
2. ............................................................................................................................
1. Монголд байгаа гадаадын аж ахуй нэгжүүдийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний өртөг
2. Гадаадад байгаа Монголын хөрөнгө оруулалттай аж ахуй нэгжүүдийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний өртөг
Дараах бүдүүвчийн 1 ба 2-ын тайлбарыг хийнэ үү
ҮНБ- Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн ДНБ- Дотоодын Нийт бүтээгдэхүүн бол
1. ...........................................................................................................................
2. ............................................................................................................................
1. Гадаадад байгаа Монголын хөрөнгө оруулалттай аж ахуй нэгжүүдийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний өртөг
2. Монголд байгаа гадаадын аж ахуй нэгжүүдийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний өртөг
Биеийн хурд хугацааны хамаарлын график өгөгджээ.
a. Анхны хурд нь
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b. Эхний 200 с-д хурдатгал нь
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
а. 15 м/с 1 оноо
b. 0.05 м/с2 2 оноо
Савааг голоос нь утсаар оосорлон зүүн гар талд 30 см, баруун гар талд 0.4 м зайтайгаар хоёр ачааг зүүв. Баруун талын ачааны масс 6 кг. Савааны массыг тооцохгүйгээр бага гэж үз. Систем тэнцвэрт байгаа бол
a. Баруун талын ачаанд үйлчлэх хүндийн хүч
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b. Зүүн талын ачаанд үйлчлэх хүндийн хүч
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c. Зүүн талын ачааны масс
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
a. баруун талын ачаанд үйлчлэх хүндийн хүч 60 H
b. зүүн талын ачаанд үйлчлэх хүндийн хүч 80 H
c. зүүн талын ачааны масс 8 кг Тус бүр 1 оноо
Хүснэгтэн мэдээллийг ашиглан хэмжигдэхүүнүүдийн хамаарлын томьёог бичиж тооцоолол хийнэ үү.
a. P=. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b. S=. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c. F=. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
а. P=F/S , 100 Па b. S=F/P , 0.2 м2 c. F=P·S , 8·104 H Тус бүр томьёог зөв бичсэн бол 1 оноо, зөв тооцоолсон бол 1 оноо
Гацуурт зүүсэн бөмбөлөг тоглоомыг зурагт харуулав.
a. Бөмбөлөг тоглоомд үйлчлэх хүчнүүдийг нэрлэнэ үү.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b. Бөмбөлөгт үйлчилж байгаа хүчнүүдийг зурагт зурж тэмдэглэнэ үү.
а. Бөмбөлөгт утасны татах хүч болон хүндийн хүч үйлчилнэ. 1 оноо
b. Утасны татах хүч дээшээ чиглэлтэй, хүндийн хүч доошоо чиглэлтэйгээр зөв зурсан бол 1 оноо
Барилгачид өөрсдийн чадлыг хэмжихийн тулд барилгын талбай дахь багаж төхөөрөмжийг ашиглав. Эргэвч ба олсны үрэлт тооцохгүй.
а) Нэг хүний чадлыг тооцоолохын тулд ямар хэмжигдэхүүнүүд хэмжихийг бичнэ үү.
Хугацаа, ачааны масс, ачааны өргөгдсөн өндөр
c) Барилгачин өөрийн чадлыг дээрх багаж төхөөрөмж ашиглан хэрхэн яаж тодорхойлсоныг тайлбарлан бичнэ үү.
c. Р=mgh/t тул өргөх ачааны жинг өргөсөн өндрөөр үржүүлж хийсэн ажлаа олно. Түүнийг өргөсөн хугацаанд хувааж чадлаа олно.
0.1 кг масстай биеийг 20 м өндрөөс чөлөөтэй унагав.
а. Биеийн потенциал энергийн хэмжээг олно уу.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b. Бие газарт унах үеийн кинетик энергийг олно уу.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
с. Бие газарт унах үеийн хурдыг тооцоол.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
а. 20 Ж 1 оноо b. 20 Ж 1 оноо
с. 20 м/с 1 оноо
Биеийн хурд хугацааны хамаарлын график өгөгджээ.
а. 2-4 c хугацаанд бие ямар хөдөлгөөн хийсэн бэ?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b. Түүний хурд . . . . . . . . . . . . . . . м/c
c. 4-6 с хугацаанд бие ямар хөдөлгөөн хийсэн бэ?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
d. 8-12 с хугацаанд бие ямар хөдөлгөөн хийсэн бэ?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
е. Эхний 2 с-д явсан замыг тооцоол.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
а. жигд хөдөлсөн 1 оноо b. 5 м/с 1 оноо
с. Тайван байсан 1 оноо d. Тогтмол 5 м/с хурдтайгаар буцаж явсан. 1 оноо е. 5 м 1 оноо
1200 кг масстай автомашин 1000 Н хөдөлгөх хүчний үйлчлэлээр 18 м/с тогтмол хурдтай хөдлөнө.
а. 2 минутад дээрх хөдөлгөх хүчээр гүйцэтгэх ажлын хэмжээг тооцоолно уу.
a. S=Vt=18·120=2160 м А=FS=1000 Н·2160 м=2.16 МЖ
b) Машин 18 м/с хурдтай явж байгаад тоормозлон 10000 Н хүчний үйлчлэлээр зогсов. Машины удааширсан хурдатгалыг тооцоолно уу.
b. а=F/m=10000 H / 1200 кг=8.3 м/с2
с) Хүнд даацын машины дугуйг 2 зэрэгцээ хийхэд газарт учруулах даралт багасдаг учрыг тайлбарлана уу.
Газарт учруулах даралтыг багасгахын тулд. Даралт талбайгаас урвуу хамаардаг
Биеийн хурд хугацааны хамаарлын график өгөгджээ. AB хэсэгт жигд хөдөлгөөн хийсэн. түүний хурд
а. АВ хэсэгт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . хөдөлгөөн хийсэн. Түүний хурд . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . м/c байна.
b. ВС хэсэгт хөдөлгөөний хурдатгал
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c. ВС хэсэгт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . хугацаанд жигд хурдсах хөдөлгөөн хийсэн.
а. жигд, 4 м/с 1 оноо
b. 2 м/с2 1 оноо
с. 2 с 1 оноо
Биеийн хурд хугацааны хамаарлын график өгөгджээ.
а. ВC хэсэгт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . хөдөлгөөн хийсэн. Түүний хурд . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . м/c байна.
b. ВС хэсэгт хөдөлгөөний хурдатгал
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c. АВ хэсэгт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . хугацаанд жигд хурдсах хөдөлгөөн хийсэн.
а. жигд, 5 м/с 1 оноо
b. 0 м/с2 1 оноо
с. 2 с 1 оноо
Хөшүүргийн тулгуурын цэгээс ижил зайд хоёр ачаа өлгөв. Хөшүүргийн голд тулгуур байрлана.
a. Систем тэнцвэрт байгаа бол Х тоосгоны массыг олно уу.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b. Х тоосгон дээр ахиад 1 тийм тоосго нэмбэл хэдэн кг ачаатай тэнцвэрт орох вэ?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
с. Хэрэв 2 кг масстай ачааг тулгуураас холдуулбал юу ажиглагдах вэ ? Тайлбарлаж бичнэ үү?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
а. 2 кг /тэнцвэрийн нөхцөлөөс ачааны масс/ 1 оноо
b. 4 кг 1 оноо
с. Тэнцвэр алдагдана. /эсвэл тоосго дийлдэнэ, хөшуурэг цагийн зүүний дагуу эргэнэ гэсэн байж болно / 2 оноо
Цахилгаан соронзон хэлбэлзлийн хүрээ конденсатор ба ороомгоос бүрдэнэ. Хэлбэлзлийн хүрээний конденсаторын багтаамж 2.53∙10-5 Ф бөгөөд конденсатор дээр унах хүчдэлийн далайц 6.29 В байв. Хэрэв хэлбэлзлийн хүрээний хэлбэлзлийн цикл давтамж 1256 рад/с бол
a) Хэлбэлзлийн хүрээний үеийг тооцоолно уу.
b) Хүрээн дэхь цахилгаан соронзон орны энергийн хамгийн их утгыг тооцоолно уу.
Хөшүүрэгт 6 ижил масстай гурил, 9 кг масстай ачаатай тэнцвэрт орсныг туршилтаар үзүүлэв.
a. 1 уут гурил хэдэн кг масстай вэ?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b. 2 уут гурилыг хасвал хэдэн кг масстай ачаатай тэнцвэрт орох вэ?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c. 9 кг масстай туухайг тулгуур луу ойртуулбал юу ажиглагдах вэ?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
а. 1.5 кг 1 оноо
b. 6 кг 1 оноо
с. гурил дийлнэ /эсвэл хөшүүрэг тэнцвэрээ алдана, хөшуурэг цагийн зүүний эсрэг эргэнэ гэсэн байж болно / 2 оноо
Цахилгаан соронзон хэлбэлзлийн хүрээ конденсатор ба ороомгоос бүрдэнэ. Хэлбэлзлийн хүрээний ороомгийн индукцлэл 0.1 Гн бөгөөд ороомгоор гүйх гүйдлийн хүчний далайц 0.1 А байв. Хэрэв хэлбэлзлийн хүрээний хэлбэлзлийн цикл давтамж 1256 Гц бол
a) Хэлбэлзлийн хүрээний үеийг тооцоолно уу.