функц өгөв. Энд  томьёо ашиглана.                         
а. Функцийг   хэлбэрт бичээд хоёр талаас нь -ээр уламжлал авах замаар  болохыг харуул.   

б.  функцийн  координаттай цэгт татсан шүргэгчийн тэгшитгэл бич. 

• а. Функцийг   хэлбэрт бичээд хоёр талаас нь -ээр уламжлал авах замаар  болохыг харуулсан бол   [2]

  б.  функцийн  координаттай цэгт татсан шүргэгчийн тэгшитгэл бичсэн бол  [2]

Ургамлыг овогтой зөв харьцуулаарай.

• A-2,  B-4,  C-5,  D-1,  E-3

1 - 6  дугаартай өгөгдсөн амьтан ургамлыг латин нэрийг ашиглан доорхи амьд биеийн хос нэршлийн зарчмаар бичсэн латин нэршлийг тохируулан сонгоно уу.  

1. Falcocherrug,  2. Ganisfamiliaris, 3. Pisumsativum, 4. Larixsibirica, 5. Larixsibirica 6.  Pinussibirica 

А. Гэрийн нохой –                                           

B. Сибир шинэс –                                           

С. Тахь адуу –                                                 

D. Таримал вандуй –                                     

E.Идлэг шонхор–                                           

F. Хуш –                                                           

• А. Гэрийн нохой – Ganisfamiliaris B. Сибир шинэс – Larixsibirica С. Тахь адуу – Equusprzewalskii D. Таримал вандуй –Pisumsativum E. Идлэг шонхор– Falcocherrug

   

   

   

   

  F. Хуш – Pinussibirica

Дадлага ажлын үед сурагчдын цуглуулсан амьтны дээжийн тоо хэмжээг харуулсан хүснэгтийг үзүүлэв. Сурагч зөөлөн биетний хэдэн төлөөлөгч цуглуулсан байна вэ?

• Хясаа	19	Нийт 88
  Эмгэн хумс	27
  Нүцгэн ховс	42

Дараах үгнүүдийг ашиглан өгүүлбэрийг нөхөж гүйцээнэ үү. /Нэг үг 2 удаа хэрэглэгдэж болно/

...................... нь ............................... бие бөгөөд бие даан өсч үржих чадваргүй, зөвхөн .............. амьд биеийн уургийн .........................., энзимийг ашиглан .......................нь явагддаг .................................. юм. Вирусын ........................ мэдээллийг ......... ба ...........–ийн аль нэг нь хадгалдаг. ..........,............-ийг зэрэг агуулсан ............... өнөөг хүртэл хараахан тогтоогдоогүй байна.

• Вирүс нь эст бүтэцгүй амьд бие бөгөөд бие даан өсч үржих чадваргүй, зөвхөн эзэн амьд биеийн уургийн нийлэгжил, ферментийг ашиглан репликацинь явагддаг бичил биетэн юм. Вирусын удмын мэдээллийг ДНХ ба РНХ–ийн аль нэг нь хадгалдаг. ДНХ  ба  РНХ-ийг зэрэг агуулсан вирүс өнөөг хүртэл хараахан тогтоогдоогүй байна.

Популяцийн тоо толгойн зохицуулалтыг Италийн эрдэмтэн В.Вольтера “Махан идэштэн-золиос” амьтан дээр ажиглалт хийж, үр дүнд нь гурван хуулийг томьёолсон байдаг. Тэдгээр хуулиудыг зөв харгалзуулна уу.

• A-4,  B-3,  C-1,  D-2

   функц өгөв.        
а. Функцийг  хэлбэрт бичээд хоёр талаас нь  -ээр уламжлал авах замаар    болохыг харуул. 

б. y=3^x  функцийн уламжлалыг ол.        

• а. Функцийг  хэлбэрт бичээд хоёр талаас нь  -ээр уламжлал авах замаар    болохыг харуулсан бол    [2]                                                                                                                        

  б.                                                                             [1]

“Онтогенез бол филогенезийн товч давталт мөн”  гэдэг нь ямар хуулийг илэрхийлж байна вэ? Хуулийг тайлбарлан жишээ бичнэ үү? 

         8.1. Ямар нэртэй хууль вэ? - .....................................................................................

         8.2. Хэн гэдэг эрдэмтэн хэзээ гаргасан бэ?.............................................................

         8.3. Хуулийн онцлогийг товчхон тайлбарлаарай..........................................................

• 8.1.  Биогенетикийн хууль

  8.2.  Ф.Мюллер, Э.Геккель германы эрдэмтэн XIX зууны сүүл хагаст нээсэн

  8.3.  Бүх сээр нуруутан амьтад хөврөлийн хөгжлийн үедээ хөвчтэй, хүний хөврөлийн үед заламгайн сүв, сүүлтэй байдаг нь тэдгээрийг гарал үүсэл нэгтэйг баталдаг.

Дараах ангилал зүйн нэр томьёонуудыг тайлбарлан бичнэ үү.

              Таксономи -  ......................................................

              Стегоцефал - ......................................................

              Геохронологи - ....................................................

              Аналоги эрхтэн - .................................................

Homo habilis - ………………………………………

• Таксономи – Ангилал зүйг судалдаг шинжлэх ухаан

  Стегоцефал – 2 нутагтан, мөлхөгчдийн завсрын эрмэл хэлбэр

  Геохронологи – Шим ертөнц, геологийн дэс дараалал (Амьдралын түүхийг эрин галавт хуваан авч үздэг баримт)

  Аналоги эрхтэн – Гарал үүсэл өөр боловч гүйцэтгэх үүргээрээ ижил эрхтэн

  Homo habilis – Чадварлаг хүн (Энгийн чулуун зэвсэг ашигласан)

Бичиг үсэг бол хүн төрөлхтний түүхэнд агуу их ач холбогдолтой нээлт юм. Анхны бичиг үсэг Шүмэрт НТӨ 3200-3100 оны үед үүсчээ. Бичиг үсэг нь хүмүүсийн засаг захиргаа, худалдаа наймааны хэргийг тэмдэглэх, бүртгэх, тооцоолох, түүнийгээ хадгалах, хэрэгцээнээс үдэн бий болсон байна. Хүн төрөлхтний бичиг үсгийг Дүрс бичиг, Санаа бичиг, Авиан бичиг хэмээн ангилдаг байна. Финикүүд НТӨ 1200 оны үеэс бичиг үсэг зохион хэрэглэх болов. Финик бичгээс арамейн ард түмэн өөрийн бичиг үсгийг зохиож, арамей үсгээс сири, сири бичгээс согдууд, согдоос уйгар болон монголчууд бичиг зохиож хэрэглэснээр Монгол бичиг үүсчээ. Харин грек бичгээс эдүгээ хэрэглэж буй кирил бичиг үүссэн байна

a.Аль нь шүмэрүүдийн бичиг үсгийн дурсгал вэ? 

.

• Зөв хариулт B    

  Зөв хариулт сонгосон бол оноог өгнө

Бүх цифрүүд нь тэгш эсвэл сондгой цифр давтагдахгүй 3 оронтой тоо хэдэн ширхэг байх вэ?
 

• a. Цифрүүд нь ттт, ссс хэлбэрийн тоо тус бүр харгалзан үржвэрийн зарчмаар 4х4х3=48 ба 5 × 4 × 3 = 60 байна.   [2]

  b. Иймээс бодлогын нөхцөлийг хангах тоо нийлбэрийн зарчмаар 48+60=108 байна.   [1]

6 хүүхэд дараалан зогсов. Мишээл, Тэнгис хоёр дараалан зогсох үзэгдлийн магадлал хэд вэ? Уг үзэгдлийн эсрэг үзэгдлийг нэрлэж, магадлалыг ол.

• a. Хэрэв Мишээл,Тэнгис хоёр дараалж зогссон үед тэр хоёрын байрыг соливол өмнөхөөс ялгаатай дараалж зогссонд тооцогдоно.

  6 хүүхэд дугаарлан зогсох бүх боломжийн тоо үржвэрийн зарчмаар боломж байна.   [1]

  b. Мишээл,Тэнгис хоёрыг нэг хүн мэтээр сэтгэвэл үржвэрийн зарчмаар боломж байна.   [1]

  c.     [1]

  d. Иймээс нэр заасан хоёр хүүхэд дараалан зогсох үзэгдлийн магадлал  болох ба уг үзэгдлийн эсрэг үзэгдэл нь Мишээл,Тэнгис хоёр дараалж зогсохгүй байх үзэгдэл болох бөгөөд магадлал  байна.    [1]

 функцийн графикийг зурагт үзүүлжээ.

а. Графикийн хэвтээ тэнхлэгтэй огтлолцох A цэгийн координат (e, 0) болохыг харуул.

б.  функцийн уламжлалыг ол.                                                           

в. Графикийн (e, 0)цэгт татсан шүргэгчийн налалтыг ол.                                            

г. Графикийн (e, 0)цэгт татсан шүргэгчийн тэгшитгэл бич.                              

д. Шүргэгчийн ординат тэнхлэгийг огтлох цэгийг ол.       

• а. Графикийн хэвтээ тэнхлэгтэй огтлолцох A цэгийн координат (e, 0) болохыг харуулсан бол [1]

  б.        [2]

  в. 1                           [1]

  г.       [2]

  д.                       [1]

Зурагт өгөгдсөн ургамлын онцлогийг тодорхойлж, асуултад хариулна уу

 6.1. Цэцгийн овог болон нэрийг бичнэ үү.

          ...................................................................................            

6.2. Цэцгийн томьёог бичээрэй. ...............................

 6.3. Үр жимс нь ямар онцлогтой вэ?......................

• 6.1- Гол гэсэртний овог“Багваахай”

  6.2- ↑ Д (5)Д(5)ҮБО(2ү)

  6.3- Үр жимс нь нисгүүртэй

“... Месопотами бол Тигр, Евфрат мөрний хооронд орших өргөн уудам, үржил шимт нутаг юм. Эдгээр мөрөн Бага Азийн өндөр уулсаас эх авч урссан Персийн буланд цутгана. Тус нутаг нь Энэтхэг, Газар дундын тэнгис мөн Ази, Европ тивийн зааг болдог. Шүмэрүүд уг хоёр мөрний умард хэсгээс өмнөд хэсгийн шаварлаг, усархаг нутагт нүүдэллэн ирж, тариалан эрхлэн амьдрах болжээ. Тэд услалтын систем, хуурай цаг улиралд ашиглах усан сан, далан байгуулж арвай, улаан буудай их хэмжээгээр тарьдаг байжээ.” Түүх VI, УБ., 2015.

a.Шүмэрүүдийн хүн төрөлхтний түүхэнд анх бий болгосон зүйлсээс нэгийг бичнэ үү.                                           
 

• (Бичиг үсэг, Анжис, Далбаат завь, Модон дугуйтай тэрэг, тоосго

  Бичиг үсэг, Анжис, Далбаат завь, Модон дугуйтай тэрэг, тоосго эдгээрээс аль нэгийг нэрлэсэн бол оноог өгнө

Дараах цэцэгт ургамлуудын үр жимсийг овогтой нь зөв харгалзуулна уу.

А. Буурцаг                                          1. Голгэсэртэн

B. Цуурцаг                                          2. Саргай

C. Үрэнцэр                                          3. Буурцагтан

D. Жамар буюу хуурамч жимс            4. Тоонолжтон

• A-3,  B-4,  C-1,  D-2

Дараах хөхтөн амьтдыг ямар багийн төлөөлөгчид болохыг зөв харгалзуулна уу.

1. Шавж идэштэн

2. Битүү туурайтан

3. Ац туруутан

4.Мэрэгчид

• A-4,  Б-3,  В-1,  Г-2

Дараах зургаас шавжны амны аппаратын хэлбэрүүдийг сайтар ажиглаад ямар шавжных болохыг тохируулаарай.

 А. Цагаан эрвээхий

B. Гэрийн ялаа

C. Хэдгэнэ

D. Халгайны цох

• A-4,  B-1,  C-3,  D-2

Хүснэгтэд өгсөн шинжүүдийг уншаад тус амьд биеийн ангилалзүйн ямар хүрээнд багтдаг  болохыг тохируулаарай.

• A-2,  B-4,  C-1,  D-3

Зургийг сайтар ажиглаад үет хөлтний хүрээний төлөөлөгчид хамаарах онцлог шинжийг хүснэгтээс олно уу.

• C

“...Эртний Египетүүд Нил мөрний дагуу суурин, хот байгуулж, газар тариалан, мал аж ахуй, ялангуяа загасны аж ахуй эрхлэн амьдардаг байв. НТӨ IV мянганд дээд. доод Египетэд хот байгуулагдаж эхэлжээ. НТӨ 3000 оны орчим хоёр Египетийг Менэс (бас Нармер гэнэ) хаан нэгтгэн захирч анхны фараон болов. Менэсээс хойш хэдэн мянган жилийн турш хэдэн зуун фараон Египетийг захирч байсан. Түүхчид эртний Египетийн түүхийг Эртний хаанчлалын үе, Дунд хаанчлалын үе, Шинэ хаанчлалын үе хэмээн авч үздэг. Түүх VI, УБ., 2015.

a.Эртний Египетчүүдээс уламжлагдан ирсэн гайхамшигт дурсгалуудаас нэрлэнэ үү. 
 

• Пирамид, Спинкс, Муми

синусоид ба   параболын хооронд хашигдсан  

дүрсийн талбайг ол.

Дараах шугамуудын хооронд хашигдсан дүрсийн талбайг ол.

“...НТӨ VIII-VI зууны хооронд грекийн хот-улсуудын иргэд Газар дундын тэнгис даяар нүүдэллэн, грекийн колони хотуудыг байгуулав Грек нэг эзэнт гүрэн биш харин өөрийн гэсэн өвөрмөц соёлтой олон полисоос бүрдэж байжээ. Эдгээр хот-улсуудаас цэрэг, эдийн засгийн хувьд хамгийн хүчирхэг нь Спарт, Афин хоёр байв. Спартууд цөөнхийн засаглалтай бөгөөд харь улсад дураараа зорчдоггүй, харийн хүмүүсийг нутагтаа оруулдаггүй байв. Харин Афин олонхийн засаглалтай, маш олон харийн хүмүүс амьдардаг. Тэд улс төрийн эрх, газар, гэр орончгүй худалдаа наймаа эрхэлж, боол эзэмшиж болдог байв.”

Түүх VI, УБ., 2015.

a. “Демократ”  гэдэг үгийг тайлбарлан бичнэ үү.

................................................................................

• Олонхийн засаглал буюу ардчилалд

  Олонхийн, Ардчилсан гэх зэргээр хариулсан бол оноог өгнө

Хялбар түлхүүр бичиг ашиглан дараах амьтанд тохирох шинжийг олно уу.

1.Бие нь сегменчилэгдсэн ...................................................2  уруу очно уу

Бие нь сегменчлэгдээгүй ................................................... 3 уруу очно уу

2.Бие нь олон тооны гархит үетэй ......................................А

Бие нь олон тооны гархит үегүй ......................................  .B

3.Бие нь гадуураа хоёр хавтастай .....................................C

   Бие нь гадуураа хоёр хавтасгүй. ......................................4 уруу очно уу

4.Нэг хос антеннтай ............................................................D

Хоёр хос антеннтай ......................................................... ..E

• A.

Конусын байгуулагч l, түүний тэнхлэг огтлолын орой дахь өнцөг ямар утгатай байхад конусын эзэлхүүн хамгийн их утгаа авах вэ? Тэр утгыг ол.                                                                   
Тэнхлэг огтлолын оройд үүсэх өнцгийг x-ээр, суурийн радиусыг r-ээр, эзлэхүүнийг V-ээр тус тус тэмдэглэе.

а. Зурагт үзүүлсэн гурвалжны өндөр буюу конусын өндөр(h)-ийг l ба x-ээр илэрхийл.

б. Конусын радиус(r) -ийг l ба x-ээр илэрхийл.

•   90°

Дараах тодорхой интегралыг бодож, хариуг 0.01 нарийвчлалтай тоймло.

• 9.32

Дараах амьтдын ангилал зүйн багуудыг нэрлэж бичээрэй.

• А-Туулай хэлбэртэн, Б-Мэрэгч, В-Шавж идэштэн, Г-Ац туруутан, Д-Гар далавчтан

Дараах амьтдыг ангилалзүйн бүлгүүдэд зөв харгалзуулна уу.

А. Үхрийн туузан хорхой                1. Нэг эстэн                          

B. Шаахай                                       2. Хөндий биетэн          

C. Шүр                                            3. Зөөлөн биетэн        

D. Гидра                                         4. Хавтгай хорхой

• A-4, B-1, C-3, D-2

Доорх зурагт Монгол оронд хамгийн өргөн тархсан байдаг овгийн цэцгийн дэлбээг задалж харуулжээ. Дэлбийн хэлтэсний нэрнүүдийг зургийн дугаартай зөв харгалзуулаарай.

А. Цомирлог            B. Сэлүүр               C. Завь                         D. Далбаа

• A-1, B-3, C-4, D-2

Дараах цэцгийн диаграммыг сайтар ажиглаад ямар овгийн ургамал болохыг нь тогтоогоорой.

Цэцгийн диаграмм
Цэцгийн овог	А. Тоонолжтон цэцэгтний овог	В. Саргайн овог	С. Буурцөгтны овог

• A-3, B-2, C-1

“...НТӨ VIII-VI зууны хооронд грекийн хот-улсуудын иргэд Газар дундын тэнгис даяар нүүдэллэн, грекийн колони хотуудыг байгуулав Грек нэг эзэнт гүрэн биш харин өөрийн гэсэн өвөрмөц соёлтой олон полисоос бүрдэж байжээ. Эдгээр хот-улсуудаас цэрэг, эдийн засгийн хувьд хамгийн хүчирхэг нь Спарт, Афин хоёр байв. Спартууд цөөнхийн засаглалтай бөгөөд харь улсад дураараа зорчдоггүй, харийн хүмүүсийг нутагтаа оруулдаггүй байв. Харин Афин олонхийн засаглалтай, маш олон харийн хүмүүс амьдардаг. Тэд улс төрийн эрх, газар, гэр орончгүй худалдаа наймаа эрхэлж, боол эзэмшиж болдог байв.”

Түүх VI, УБ., 2015.

a. “Демократ”  гэдэг үгийг тайлбарлан бичнэ үү.

....................................................................................

• Олонхийн засаглал буюу ардчилалд

  Олонхийн, Ардчилсан гэх зэргээр хариулсан бол оноог өгнө

Доор өгөгдсөн ургамлын зүйлүүдийг ач холбогдолтой нь зөв харгалзуулна уу?

А. Хүнсэнд хэрэглэдэг                                                                     1. Гацуур

B. Эмчилгээнд үрэвслийн эсрэг хэрэглэдэг                                   2. Арц

C. Цаас хийхэд ашигладаг                                                              3. Зээргэнэ

D. Ойн баялгийн 70% гаруйг эзэлдэг                                              4. Нарс

E. Шилмүүсэндээ витамин С-тэй                                                    5. Шинэс

F. Ариутгалд ашигладаг                                                                   6. Хуш                               

• A	B	C	D	E	F
  6	3	4	5	1	2

Дараах тодорхой интегралыг бод.

Дараах шавжийн ангийн төлөөлөгчдийг ангилал зүйн багтай нь зөв харгалзуулна уу.

	Шавжийн зураг		Багийн нэр
A		1	Хаттуу далавчтаны баг
B		2	Хайрсан далавтаны баг
C		3	Шулуун далавчтаны баг
D		4	Сарьсан далавчтаны баг
E		5	Хос далавчтаны баг

• A	B	C	D	E
  3	4	1	5	2

“...Нил, Тигр Евфрат, Шар, Инд зэрэг томоохон мөрнүүдийн дагуу үүссэн суурин тосгод хот болон хувирч,  хотуудаас хамгийн хүчирхэг, зохион байгуулалттай нь оршин буй бүс нутагтаа ноёлж, өөрийн гэсэн хаант улсуудыг цогцлоон байгуулжээ. Жишээ нь, Тигр, Евфрат мөрний хөндийд Шүмэр, Нил мөрний сав газарт Египет зэрэг улсууд байгуулагджээ.Суурин иргэншлийн зэрэгцээ нүүдлийн соёл иргэншил үүссэн бөгөөд түүний сонгодог жишээг бидний өвөг дээдэс бий болгож бид үргэлжлүүлсээр байна. Судлаачид Монгол нутагт нүүдлийн мал аж ахуй үүсэж, улмаар нүүдэлчид бий болсныг НТӨ II мянганы II хагаст холбогуулан үздэг”.

Түүх VI, УБ., 2015.

a. Хүмүүс яагаад томоохон гол мөрний эргээр суурьших болсон бэ?

.............................................................................................................

• Гол мөрний дагуух хөрс нь эрдэс бодисоор арвин баялаг үржил шимтэй учир

  Ус ихтэй, тариа тарихад тохиромжтой, үржил шимтэй зэргээр хариулбал оноог өгнө

Спорт дээд ургамлын төлөөлөгчдийг сонгоно уу.

• А-Хөвд, В -Ойм, Г- Шивлээ

Дараах амьтдыг ангиудтай нь зөв харгалзуулна уу.

А. Хөндий биетэн                                           1. Сүүн хорхой

B. Эгэл биетэн                                              2. Дун

C. Дугариг хорхой                                        3. Гидра

D. Хавтгай хорхой                                        4. Эвглен

E. Цагираг хорхой                                       5. Хялгасан хорхой

F. Зөөлөн биетэн                                         6. Хануур хорхой

• A	B	C	D	E	F
  3	4	5	1	6	2

Дараах интегралыг бод.

Өгөгдсөн организмуудыг нэг эстэн болон олон эстэн категорийн алинд нь багтдаг болохыг тэмдэглээрэй.

А. Эвглен                    B. Холтсон цэцэг 

C. Гидра                     D. Дрожж       

E. Инфузори               F. Хөвд    

G. Ойм                       H. Бактери   

I. Үст хиг                     J. Хлорококк

• Нэг эстэн –A, D, E,  H,  J

  Олон эстэн – B, C, F, G, I