Бактерийн биеийн бүтцийн хэсгүүдийг Шинжлэх Ухааны нэршилтэй нь зөв харгалзуулна уу.
А. Плазмид B. Шилбүүр
C. Цитоплазм D. Эсийн хана
E. Пили F. Эсийн бүрхүүл
G. Рибосом H. Нуклеотид
I. Плазман мембран J. Хоол боловсруулах мөхлөг
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
6
1
7
10
4
9
3
5
8
2
Вирусын биеийн бүтцийн хэсгүүдийг шинжлэх ухааны нэршилтэй нь зөв харгалзуулна уу
А. Вирусын дугтуй
B. Капсид
C. Гликопротейн
D. Бүрхүүл
Е.Нуклейн хүчил
А
В
C
D
E
5
4
1
2
3
Дараах зургийг ажилан асуултад хариулна уу.
а. Зурагт үзүүлсэн дурсгалын нэрийг бичнэ үү.
.........................................................................
Буган хөшөө
Зөв хариулбал оноог өгнө
b. Энэхүү дурсгал аль бүс нутгаар тархсан байдаг вэ?
.....................................................................................
Евразийн хээр тал
Ази тэр тусмаа монгол маш олон тоотой гэх зэргээр хариулбал оноог өгнө
с. Энэ дурсгал НТӨ II-I мянганы өмнө бүтээгджээ. Одоогоос хэдэн жилийн өмнө вэ?
................................................................................................
НТӨ II-I мянган буюу 3000-4000 жилийн өмнө
3000 ба 4000 жил гэвэл оноог өгнө
d. Доорх өгүүлэмжээс зөв хариултыг сонгоно уу.
А. Дөрвөлжин булш нь монгол орны баруун бүс нутгаар тархсан байдаг.
В. Буган хөшөө нь одоогоор 2000 орчим олдоод байна.
C. Хүрэл ба төмөр зэвсгийн үеийн нүүдэлчдийн үлдээсэн дурсгал нь булш, оршуулгын дурсгал, буган хөшөө, хадны зураг, түүвэр олдвор зэргээс бүрдэнэ.
D. Хиригсүүр нь монгол орны бүх нутгаар маш олон тоогоор тархсан дурсгал юм.
C. Хүрэл ба төмөр зэвсгийн үеийн нүүдэлчдийн үлдээсэн дурсгал нь булш, оршуулгын дурсгал, буган хөшөө, хадны зураг, түүвэр олдвор зэргээс бүрдэнэ.
Зөв хариултыг сонгосон тохиолдолд оноог өгнө.
e. Энэхүү дурсгалын дүрслэлийг тайлбарлана уу.
................................................................................
Дээд хэсэгт нар сар, дунд хэсэгт сүрэг буга, доод хэсэгт зэр зэвсэг
Дээд, дунд, доод хэсгийн дүрслэлийн аль нэгийг бичсэн бол оноог өгч болно
а. интегралыг бод.
б. хэсэгчлэн интегралчлах дүрмээр цааш гүйцээж бод.
в. Дараах зурагт функцийн график өгөгджээ. Хүрээлэгдсэн дүрсийн талбайг ол.
а. M1A1
б. M1B1A1
в. M1B1M1A1 [4]
“БОЛОВСРОЛ” гэсэн үгийн үсгүүдээс таамгаар нэг үсэг сонгоход эгшиг үсэг таарах, гийгүүлэгч үсэг таарах магадлалыг тус тус олоод, магадлалуудаа аравтын бутархайгаар илэрхийл.
a. Эгшиг үсэг таарах магадлал [1]
b. Гийгүүлэгч үсэг таарах магадлал [1]
c. ; [1]
a, b,c, d, e-ийн оронд тохирох үгийг нөхөж бичээрэй.
2.1 Mustelanivalis гэдэг нь Хотны үенгийн (a) ......... ....................... юм.
2.2 Linaeus гэдэг нь (b) ..................................... 1911(c)........................................... он юм.
2.3 (a)-г анх шинжлэх ухаанд (d) .................. Улсын эрдэмтэн (e)................. .......................... оруулсан.
2,1: а- хос нэршил
2,2 : b –нээсэн эрдэмтэн, с -нээсэн он
2,3: d- Швед, e-шинжлэх ухаанд
Дараах функцийн минимумын цэгийг ол.
min; хувиргалт бүрийг зөв хийсэн бол 1 оноо буюу нийт 2 оноо, цэгээ зөв олсон бол 1 оноо,
Ангилалзүйн нэгжүүдийг ихээс нь багаруу нь жагсаан бичнэ үү.
Аймаг – хүрээ – анги - баг- овог - төрөл - зүйл
“УЛААНБААТАР” гэсэн үгээс таамгаар нэг үсэг авахад “А” үсэг таарах, гийгүүлэгч үсэг таарах магадлалыг тус тус ол.
a. “A” үсэг таарах магадлал [1]
b. Гийгүүлэгч үсэг таарах магадлал [1]
ба функцуудын графикийг нэг координатын хавтгайд байгуулж, хоорондын холбоог тайлбарла.
a. график байгуулсан бол [1]
b. график байгуулсан бол [1]
c. хоорондын холбоог тайлбарласан бол [2]
“ХАМГААЛУУЛАХ” үгийн үсгүүдийг сэлгэх замаар хэдэн ялгаатай үг бичиж болох вэ?
[1]
[1]
“...Эртний хүний бууц Баянхонгор аймгийн Баянлиг сумын Цагаан агуй, мөн аймгийн Өлзийт сумын Нарийн гол, Шинэжинст сумын Босго, Өмнөговь аймгийн Булган сумын Цахиуртын хөндий, Ховд аймгийн Алтай сумын Барилгийн гол, Дундговь аймгийн Гурвансайхан сумын Ярх уул, мөн аймгийн Хулд сумын төвийн дэргэд, Дэлгэрцогт сумын Ёроол говь, Дорноговь аймгийн Сайншандын орчим зэрэг нэлээд газраас олджээ. Хуучин чулуун зэвсгийн үед хүн байгаль дээр байгаа зэрлэг ан амьтан, загас, идэж болохоор үр жимс, ус эрж хайн нэг газраас нөгөөд байнга нүүдэллэн амьдарч байв. Эртний хүмүүсийн амьдралд маш их өөрчлөлт гарсан үеийг түүхэнд шинэ чулуун зэвсгийн хувьсгал гэж нэрлэдэг”
Түүх VI, УБ., 2015.
a. Хүн төрөлхтний түүхэнд хамгийн удаан хэрэглэгдсэн багаж зэвсгийн материал юу вэ?
......................................................................................................................
Чулуу
Чулуу гэж бичсэн тохиолдолд оноог өгнө
b. Монгол нутагт хэдэн мянган жилийн тэртээгээс хүн суурьшин амьдрах болсон бэ?
.................................................................................................................................
800 мянга
Зөв хариулт бичсэн тохиолдолд оноог өгнө
с. Өгөгдлүүдээс оновчтойг нь сонгоно уу.
A. Монгол нутагт 80 мянган жилийн өмнөөс хүн оршин амьдарч байсан нь тогтоогдсон.
B. Монгол нутагт 800 мянган жилийн өмнөөс хүн оршин амьдарч байсан нь тогтоогдсон.
C.Монгол нутагт хуучин чулуун зэвсгийн үеэс бусад бүх үеийн дурсгал бий.
D. Монгол нутаг далайгаас алс хол учир хэзээ ч чийглэг дулаан уур амьсгалтай байсангүй.
B. Монгол нутагт 800 мянган жилийн өмнөөс хүн оршин амьдарч байсан нь тогтоогдсон.
Зөв хариултыг сонгосон тохиолдолд оноог өгнө
d. Неолитийн хувьсгал гэж юу хэлэх вэ?
.............................................................................
Хүмүүс неолитийн үеэс байгалийн бэлэн бүтээгдэхүүнээс хараат байхаа больж өөрсдөө бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, амьдрал аж ахуйдаа хэрэглэх болсон
Түүвэрлэх аж ахуйгаас үйлдвэрлэх аж ахуйд шилжсэн, газар тариалан эрхлэж нэг газраа удаа суух болсон гэх зэргээр хариулбал оноог өгнө.
е. Палеолитийн үеийн хүмүүсийн эрхлэх аж ахуйн онцлогийг тайлбарлан бичнэ үү.
.........................................................................................................................
Байгалийн бэлэн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэх
Үр жимс түүх, загас барих, байгалийн бэлэн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэх гэх зэргээр хариулбал оноог өгнө.
Уран зохиолын 6, математикийн 7 сурах бичгээс 3 ном таамгаар авахад, хоёроос цөөнгүй нь математикийн сурах бичиг байх магадлалыг ол.
a. Уран зохиол-6- [2]
b. [1]
c. [1]
d. Математик-7- [1]
e. [1]
Зургийг ажиглан бүтцийн хэсгүүдийг нэрлээрэй.
Юуны зураг вэ? ........................................
1 ...........................................................
2 ...........................................................
3 ...........................................................
4 ............................................................
5 ............................................................
6 ............................................................
Хромосом 1-Гомологи хромосом, 2-p мөр, 3- центромер, 4-кинетохор, 5-q мөр, 6- эгч дүү хроматид эсвэл теломер
тэнцэтгэл бишийг бод.
a. [1]
b. [1]
c. [1]
Хүний биед байдаг зарим энзим энзимүүд болон тэдгээрийн оптимум рН утгыг зөв харгалзуулаарай.
|
Энзим |
|
Оптимум рН |
А |
Пепсин |
1 |
7.0 |
B |
Шүлсний амилаза |
2 |
7.60 |
C |
Каталаза |
3 |
2.00 |
D |
Трипсин |
4 |
9.00 |
E |
Нойр булчирхайн липаза |
5 |
8.00 |
A-3, B-1, C-2, D-5, E-4
20 цэрэг, 5 офицер байв. 3 цэрэг, 1 офицер оролцсон харуулын багийг хэдэн янзаар гаргаж болох вэ?
a. [1]
b. [1]
c. [1]
Дараах амьтдыг хооллолтын хэлбэрүүдтэй нь зөв харгалзуулна уу.
A. Миксотроф 1. Шивлээ
B. Гетеротроф 2. Тэнгэрийн дүлий
C. Хемотроф 3. Зарим зүйлийн нян
D. Автотроф 4. Эвглен
A-4, B-2, C-3, D-1
Дараах хүснэгтэд харуулсан бэлгийн бус үржлийн хэлбэрүүдийн зургийг нэршилтэй нь зөв тохируулна уу.
Үржлийн хэлбэр |
А. Шизогони |
В. Нахиалах үржил |
С. Бинари |
Зураг |
1 |
2
|
3 |
A-3, B-1, C-2
52 модтой хөзрөөс таамгаар гурвыг сугалахад 3 хүн байх үзэгдлийн тоо хэд вэ?
a. Ноён-4,Хатан-4,боол-4 [1]
b. [2]
Гурван шоог зэрэг хаяхад гурвуулаа ялгаатай нүдээр буух үзэгдлийн магадлалыг ол.
a. [1]
b. Ялгаатай буух боломж 6*5*4=120 [1]
c. [1]
Эр бэлгийн эсийн бүтцийн нэгж хэсгүүдээс 1- 4-ийн үүргийг A-D үсгэнд тохируулан бичээрэй.
1. Акросом 3. Сүүл
2. Митохондри 4. Бөөм
А.Удамшлын мэдээллийг хадгалах дамжуулах
B. Хөдөлгөөний энергиэр хангах
C. Эр бэлгийн эсийг эм бэлгийн эсэд хүргэх
D. Хайлуулагч энзим агуулсан уутанцар
A-4, B-2, C-3, D-1
Хүснэгтэд 5 өдрийн агаарын хэмийг харуулжээ. Мэдээллийг ашиглан баганан диаграмм байгуулаарай.
Доорхи зургуудыг сайтар ажиглаад хромосомын мутацийн аль хэлбэр болохыг зөв харгалзуулаарай.
А. Транслокаци
B. Инверси
C. Дубликаци
D. Делеци
A-2, B-1, D-3, C-4,
1-р гурил 100 уут, 2-р гурил 150 уут, 3-р гурил 200 уут байв. Таамгаар авсан нэг уут гурил 1-р эсвэл 2-р гурил байх магадлалыг ол.
a. И=100+150+200=450 [1]
b. A=100+150=250 [1]
c. [1]
Доорхи зургуудыг сайтар ажиглаад хромосомын мутацийн аль хэлбэр болохыг зөв харгалзуулаарай.
Ромбо ба трапецийн ерөнхий ба тусгай чанаруудыг Эйлер-Веннийн диаграммд тодорхойлон бичээрэй.
тусгай: ромбо-4 тал нь тэнцүү, эсрэг өнцгүүд нь тэнцүү, эсрэг талууд нь параллель.
трапец- сууриуд нь параллель, суурийн өнцгүүд тэнцүү
ерөнхий: 4 өнцөгт
“А,Н,Р,С” үсгүүдийг таамгаар байрлуулахад “НАРС” гэсэн үг үүсэх магадлалыг ол.
1. p=4!=24 [1]
2. "нарс"-1 [1]
3. [1]
Дараах зургийг тайлбарлан А-Е үсгийн оронд тохирох бодисын нэрийг бичнэ үү.
A …......................................................................
B...........................................................................
C ..........................................................................
D ..........................................................................
E ..........................................................................
А- Субстрат, B-Идэвхийн төв, C-Энзим, D-Бүтээгдэхүүн бодис, Е-Энзим, субстратын комплекс
“ДААЛГАВАР” гэсэн үгийн үсгүүдийг бүх боломжоор сэлгэхэд утгатай, утгагүй үг хэдийг зохиож болох вэ?
a. [1]
b. [1]
c. [1]
Дараах үгнүүдийг ашиглан өгүүлбэрийг нөхөж гүйцээнэ үү.
Репликаци, бөөм, цитозин, аденин, дан, транскрипци, хоёр |
Э.Чаргаффийн дүрэм ёсоор ДНХ-ийн молекул дахь ...................... тоо тиминтэй, гуанины тоо ....................... тоотой тэнцүү байдаг. Пурины сууриуд нь .................. цагирагаас тогтдог бол пиримидины суурийн атомууд ................... цагирагаас тогтоно. ДНХ-ийн өөрөө нийлэгжих процессыг ...................гэнэ. ДНХ-ийн нуклеотидын дараалал дахь мэдээлэл мРНХ-д хуулбарлагдахыг ...................... гэнэ. Транскрипци нь эсийн ....................... явагдана.
Э.Чаргаффийн дүрэм ёсоор ДНХ-ийн молекул дахь аденинийтоо тиминтэй, гуанины тоо цитозиний тоотой тэнцүү байдаг. Пурины сууриуд ньхоёрцагирагаас тогтдог бол пиримидины суурийн атомууд данцагирагаас тогтоно.ДНХ-ийн өөрөө нийлэгжих процессыгрепликацигэнэ. ДНХ-ийн нуклеотидын дараалал дахь мэдээлэл мРНХ-д хуулбарлагдахыг транскрипцигэнэ. Транскрипци нь эсийн бөөмдявагдана.
Дараах эх сурвалжийг анхааралтай уншиж асуултад хариулна уу.
“...БНМАУ-ын Ерөнхийлөгч П.Очирбатаар ахлуулсан Үндсэн хуулийн төсөл боловсруулах ажлыг удирдан зохион байгуулах комиссын удирдлагаар төсөл боловсруулах ажлын хэсгийн боловсруулсан ба эрдэмтэн судлаачдын санал болгосон хувилбарууд, дэлхийн ардчилсан улс орнуудын Үндсэн хуулийн жишиг, гадаад, дотоодын зөвлөх, мэргэжилтнүүдийн санал дүгнэлт зэргийг харьцуулан нягталсны үндсэн дээр боловсруулсан төслийг УБХ /Улсын бага хурал/ ард түмнээр хэлэлцүүлэх шийдвэр гаргасан байна. Үндсэн хуулийн төслийг 7 мянга гаруй байгууллага, хамт олон хэлэлцэж, түүнд 900 мянга гаруй хүн оролцож, 200 мянга гаруй санал гарчээ. Төслийг УБХ 2 удаа хэлэлцэж, АИХ /Ардын их хурал/-д оруулжээ. АИХ-ын 12 дахь удаагийн сонгуулийн II хуралдаан нийт 76 хоног хуралдсан бөгөөд Шинэ Үндсэн хуульд урьд нь үйлчилж байсан Үндсэн хуулийн нэмэлтийн хуульд тусгалаа олсон улс төрийн ардчилсан тогтолцооны тулгуур зарчмуудыг уламжлахын зэрэгцээ олон шинэ үндэслэлүүдээр түүнийг баяжуулж, Монгол Улсад нэг шаттай парламент, Ерөнхийлөгчийн институт бүхий Бүгд найрамдах засаглалын ардчилсан хэлбэрийг хуульчлан баталгаажуулсан юм.”
a. Монгол улсад Ардчилсан шинэ үндсэн хуулийг хэзээ баталсан бэ?
............................................................................................................
1992 оны 01сарын 13
1992 он, 1992 оны 1 сард гэсэн бол оноог өгнө
b. Монгол улсад хэдэн онд анх удаа бүх нийтийн чөлөөт ардчилсан сонгууль болсон бэ?
......................................................................................................................
1990 он
Оныг бичсэн бол оноог өгнө.
c. Үндсэн хуулийн төслийг олон мянган хүнээр шүүлгэн хэлэлцүүлсний учир юу вэ?
..............................................................................................................
Энэхүү бичиг баримт нь цаашид монгол улсын хөгжил дэвшил, нийгмийн харилцааны гол хэрэгсэл болох учраас
Олон хүмүүс оролцвол алдаагүй сайн хууль болно, бүх ард түмний саналыг тусгавал сайн хэрэгжинэ зэргээр хариулбал оноог өгнө
d. Ардчилсан сонгуулийн онцлогийг бичнэ үү.
................................................................................
Олон намын оролцоотой, чөлөөт ардчилсан, сонгох сонгогдох эрхийг бүх нийтээр эдэлнэ.
Олон намын оролцоотой, чөлөөт ардчилсан, сонгох сонгогдох эрхийг бүх нийтээр эдэлнэ зэрэг хариултуудаас бичсэн бол оноог өгнө
e. Шинэ үндсэн хуулийн ач холбогдолыг тайлбарлан бичнэ үү.
.................................................................................................
Ард түмнийг эрх чөлөөт хүмүүнлэг иргэний ардчилсан нийгэмд амьдрах, хэвлэн нийтлэх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхтэй болгосон
Монголчууд эрх чөлөөтэй болоход чухал хууль болсон, Хүний эрх эрх чөлөөг дээдэлдэг болсон зэргээр хариулбал оноог өгнө
Хайрцагт 6 цагаан, 8 улаан бөмбөг байв. Хайрцгаас буцааж хийхгүйгээр дараалан 2 бөмбөг таамгаар авахад, 2 дахь нь улаан бөмбөг байх магадлалыг ол.
a. Цагаан-6+Улаан-8 =14 [1] улаан гарвал- [1]
b. цагаан гарвал- [1]
c. p(II улаан)= [2]
24 ба 20-ын хуваагчдыг Эйлер-Веннийн диаграмм дээр дүрслээрэй.
24-ын хуваагч олох хэсэгт: 3,8, 6, 24
20-ын хуваагч олох хэсэгт: 5, 10, 20
нийлсэн хэсэгт: 1, 2, 4
ДНХ-ийн бүтцийг харуулсан схем зургийг өнгөөр ялган будаж асуултын дагуу даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.
А. ДНХ-ийн хос гинжийг хамжаа зарчмын дагуу үүсгэж бичнэ үү. (2 оноо) .................................................................................
B.Нуклеотидын бүрэлдэхүүнд орох хэсгийг дугуйлж зурна уу. (2 оноо) ................................................................................
C.Сууриудын хооронд устөрөгчийн хэдэн холбоо үүсэж байгааг тэмдэглэнэүү. (2оноо) .................................................................................
D. Сахар ба фосфорын хүчлийн үлдэгдлийг тэмдэглэнэ үү. (2 оноо)...................................................................................
А- ДНХ A(аденин)-T(тимин): Г(гуанин)-Ц(цитозин) гэж бичнэ
С. 22
тэгшитгэлийг бод.
a. [1]
b. [3]
Дараах мэдээллийг ашиглан сурагчдын хичээл давтах цагийг баганан диаграммаар дүрслээрэй.
Оюун 2 цаг, Болдоо 1.30 минут, Тэмүүлэн 2.30 минут, Өсөхөө 3 цаг
Нэг уутанд 4 хар, 6 цагаан бөмбөг байв. Таамгаар хоёр бөмбөг зэрэг сонгоход хоёулаа цагаан байх магадлалыг ол.
a. Хар-4 цагаан-6 [2]
b. [2]
c. [1]
54 гэсэн тоог ялгаатай хоёр бүхэл тооны үржвэр дүрсээр хэдэн янзаар задалж болох вэ?
4
Кенгуру олимпиадад оролцсон тавдугаар ангийн сурагчдын тоог дугуй диаграммаар үзүүлэв.Сурагчдын тоог баганан диаграммд гүйцээж зураарай.