Барилгын материалд өргөнөөр хэрэглэдэг болсон шохойг Са(OH)₂ -г гарган авахдаа шохойн чулууг CaCO^₃-г түүхий эдээр авдаг.

Шохой шатаах зууханд 1000⁰С-д  шохойн чулууны задрах урвал явагдана.

Урвал 1.        CaCO_3(хат) → CaO_(хат)+ CO_2(х)

Ус нь кальцийн оксидтой харилцан үйлчилнэ.

Урвал 2.        CaO_(хат) + H₂O_(ш) → Ca(OH)_2(хат)

Эдгээр урвалын энтальпийн өөрчлөлт ямар байх вэ?

• A.1-р урвал эндотерм, 2-р урвал эндотерм

• B. 1-р урвал эндотерм, 2-р урвал экзотерм 

• C.1-р урвал экзотерм, 2-р урвал эндотерм 

• D.1-р урвал экзотерм, 2-р урвал экзотерм

Аль хий нь автомашины хөдөлгүүрийн яндангийн утаанд бусдаасаа их хэмжээтэй агуулагдах вэ?

• A.Нүүрстөрөгчийн диоксид    

• B.Нүүрстөрөгчийн моноксид    

• C.Азот 

• D.Усны уур

А нэгдэл нь дараах шинж чанартай. Үүнд

• Тасалгааны температур, атмосферын даралтанд шингэн төлөвтэй

• Устай холилдохгүй

• PCl₅-тай цагаан өнгийн уур үүсгэдэггүй

Энэ ямар бодис вэ?

• A. Этан

• B.Этаны хүчил

• C.Этилийн спирт

• D.Этил этаноат

x,y,z элементийн физик шинж чанар хүснэгтэд үзүүлэв.

X, Y, Z элементийг тогтооно уу.

• A. X = Br₂                   Y = Al                         Z = Si

• B. X = Br₂                   Y = Na                        Z = Mg

• C. X = I₂                      Y = Mg                       Z = Na     

• D. X = I₂                      Y = Si                         Z = K

Хар тугалган (IV)-ны хлорид, бромид ионыг бром болтол исэлдүүлэг ба Pb⁴⁺ ион ангижран Pb²⁺ ион үүсгэнэ. 6.98г хар тугалга (IV) хлорид дээр натрийн бромидыг илүүдэл хэмжээтэйгээр нэмэх үед ялгарсан бромын масс.

• A. 0.799 г   

• B.1.598 г

• C.3.196 г 

• D.6.392 г

Хлорт нитрозил NOCl дараах тэгшитгэлийн дагуу задарч азотын моноксид NO үүсгэдэг

230⁰С ба 465⁰С д тэнцвэр тогтсон саванд өөр өөр тоо хэмжээ бүхий гурван хий агуулагдаж байв. Температур тус бүр дэх хийн концентрацийг хүснэгтэд үзүүлэв.

a) Тэнцвэрийн тогтмолыг тооцоолох илэрхийллийг бичнэ үү.

   Тэнцвэрийн тогтмолын нэгжийн гаргалгааг хийнэ үү?

• a) Зөв тооцоолсон бол 1оноо

  Нэгжийг тодорхойлсон бол 1оноо

  Гаргалгаа хийлгүй нэгжийг шууд тависан бол оноо өгөхгүй

Дараах бодисуудын бүтцэд үндэслэн дараах даалгаварыг гүйцэтгэнэ үү.

a) Эдгээр молекулын туйлшрал ихсэх дарааллаар байрлуулна уу. Үндэслэлээ тайлбарлана уу.

• a) Эфир, спирт, ус  /1оноо/   Молекулын бүтэц, химийн холбоонд үндэслэн зөв тайлбарласан бол  /1 оноо/

a) Фенол, этанол, усыг хүчиллэг шинж ихсэх дарааллаар байрлуулна уу.

• Цууны альдегид- этанол - фенол  1оноо

Нэгэн карбон хүчлийн томъёог тодорхойлохын тулд натрийн гидроксидоор фенолфталейн ашиглан титрлэжээ.

a) Хүчлийг титрлэхэд шаардлагатай багажуудаас 5-ыг нэрлэнэ үү.

• багаж нэрлээд 1 оноо

1 ба 2 дугаартай хуруу шилэнд үл мэдэгдэх давсны уусмал агуулагдаж байв. Эдгээр давснууд ижил анион агуулдаг болох нь мэдэгдэж байсан бөгөөд давсан дахь ионуудыг танихын тулд дараах туршилтыг явуулж үр дүнг хүснэгтэд үзүүлэв.

Туршилтын үр дүнгээс үндэслэн 1 ба 2 р хуруу шилэнд ямар бодисууд агуулагдаж байсныг тодорхойлно уу

• A.CaCO₃, Na₂SO₄  

• B.K₂CO₃, Na₂SO₄  

• C.K₂CO₃, Na₂SO₃  

• D.Li₂CO₃, Na₂SO₄

Уусмалд нитрат ион байгааг яаж таних вэ?

• A.Нитратыг хөнгөнцагаанаар ангижруулан азотын диоксид болон аммиак үүсгэнэ

• B.Нитратыг калийн перманганатаар исэлдүүлэн өнгөний өөрчлөлтөөр

• C.Илрүүлэгчээр

• D. Нитрат бүгд усанд сайн уусдаг тул уусгана

Аль эгнээнд Cr³⁺, CrO₄^2-, Cr₂O₇^2- ионы өнгүүдийг зөв бичсэн байна вэ?

• A.Ногоон, улаан, улбар шар

• B.Улаан, шар, улбар шар

• C.Ногоон, шар, улбар шар

• D.Улбар шар, Ногоон, Шар

Бага хэмжээний аммиакийг танихад аль арга нь тохиромжтой вэ?

•   А.  Өнгөөр    

•   B. Лакмусын улаан цаасыг хөх болгодог

•   С. Лакмусын хөх цаасыг улаан болгодог  

•   D. Агаараас хөнгөн хий

Сурагч зэсийн сульфатын уусмалын электролизыг явуулжээ.

a) Электролиз явуулах багажинд катод, анод, зэсийн сульфатын 1моль/л концентрацитай уусмал, амперметр гүйдэл үүсгэгчийг хэрхэн байрлуулахыг зургаар илэрхийлнэ үү.
 

•  Эерэг сөрөг туйл тэмдэглэж катод, анодыг бичиж тэмдэглэсэн бол 0.5 оноо

  уусмалыг заасан бол 0.5 оноо.

  А тэмдэглэгээг зөв хийсэн бол 0.5 оноо

  Гүйдэл үүсгэгч зурсан бол 0.5 оноо

Устөрөгчийн фторид усанд уусаж сул хүчил үүсгэдэг. Энэ хүчлийн диссоциацийн тогтмол K=5.6 ∙10^-₄моль/л

a) 0.05 моль/л HF ийн уусмал pH тооцоолно уу.
 

• a) H+=5.29 * 10^-3 (1оноо)

  pH = -log[H+]=2.3 (1оноо)

Аль эфирийн натрийн шүлтийн уусмалтай гидролизод орох үедээ натрийн ацетат (натрийн этаноат) үүсгэх вэ?

• A.

• B.

• C.

• D.

Алканаас хэд хэдэн шаталсан урвалын дунд карбон хүчил үүсдэг.

1,3-р шатанд ямар процесс явагдсан бэ?

• A. 1 конденсаци, 3 шатах

• B. 1 крекит, 3 дегидратаци

• C. 1 крекинг 3 исэлдэх

• D. 1 дегидрогенжих, 3 шатах

X, Y, Z нь гурван өөр галоген. Хүснэгтэд X₂,Y₂,Z₂ ийн усан уусмал дээр X-,Y-,Z- агуулсан уусмал нэмэх үед явагдсан урвалыг өгөв. X-, Y-, Z- ионуудыг ангижруулагч шинж буурах дарааллаар байрлуулна уу.

X^-, Y^-, Z^- ионуудыг ангижруулагч шинж буурах дарааллаар байрлуулна уу.

• A.

• B.

• C.

• D.

Азотын моноксид нь бензинээр явдаг авто машины яндангаас үүсдэг анхдагч бохирдуулагч хий юм. Аль урвалаар азотын моноксидыг каталитик хувиргалтад оруулж байна вэ?

• A. NO + CO = NO₂ + C

• B. NO + CO₂ → NO₂ + CO

• C. 2NO + 2CO → N₂ + CO₂

• D. 2NO + CO₂ → 2NO₂ + C

Магнийн усны уураар үйлчлэх үед Х бодис үүсээд устөрөгч ялгардаг.  Х бодисын шинж аль нь вэ?

• A. Энэ бодисын Mr=58

• B. Усанд сайн уусдаг

• C. Амфротер шинжтэй

• D. Молийн масс нь 40 г/моль

Транс-4-гидрокси-2-ноненал нь тамхины найрлаганд байх бөгөөд уушигны хорт хавдар үүсэх шалтгааны нэг болдог.

CH₃(CH₂)₄CH(OH)CH=CHCHO

Транс-4-гидрокси-2-ноненал

a. Энэ бодисын хураангуй томъёог бичнэ үү.

•  C₉H₁₆O₂ 1 оноо

Кинетик онолоор хийн шинжийг тайлбарладаг.

            a. Кинетик онол ёсоор идеал хий гэж юу вэ? 2 шинжийг бичнэ үү.

                        i.

                        ii.

• i. Молекул хоорондын харилцан үйлчлэл байхгүй 0.5 оноо
  ii. Хийн молекулын эзэлхүүнийг үл тооцдог
  0.5 оноо

Y бодис нь дараах шинж чанартай

                        - Тасалгааны температур, атмосфер даралтад шингэн

                        - Усанд уусахгүй    

                        - Калийн перманганатын хүчиллэг уусмалын өнгийг өөрчлөхгүй

• A.Этан

• B.Этаны хүчил

• C.Этанол         

• D. Этилэтаноат

2-метилбутадиен-1,3 (CH₂=C(CH₃)-CH=CH₂)-ийг нийлэг мяндас үйлдвэрлэхэд мономер болгон ашигладаг. Концентрацитай хүхрийн хүчлээр 170°С температурт аль бодисыг үйлчлэх үед энэхүү мономер үүсэхгүй вэ?

• A. (CH₃ )₂ C(OH)CH(OH)CH₃

• B. HOCH₂ CH(CH₃)CH₂CH₂ OH

• C. HOCH₂ CH(CH₃ ) CH(OH)CH₃

• D. HOCH₂ C(CH₃)(OH)CH₂ CH₃
   

CH₃CH₂OH спирт CH₃CH₂CH₂COOH карбон хүчилтэй харилцан үйлчлээд ямар энергийг үүсгэх вэ?

• A. Этил пропаноат

• B. Этил бутаноат

• C. Пропил этаноат

• D. Бутил этаноат
   

Этиленгликоль (HOCH₂CH₂OH)-ийг хөлдөхөөс хамгаалагч шингэн болгон техникт ашигладаг. Этиленгликоль исэлдэж хэд хэдэн бүтээгдэхүүн үүсгэх боломжтой. Эдгээр бүтээгдэхүүний нэг нь натритай урвалд ордоггүй. Ямар найрлагатай бүтээгдэхүүн байх вэ?

• A. C₂H₂O₂

• B. C₂H₂O₃

• C. C₂H₂O₅

• D. C₂H₄O₂
   

Аль урвалаар пропен үүсэхгүй вэ?

• A. Пропанол 1 дээр концентрацитай хүхрийн хүчил илүүдлээр нэмэх

• B. 2 бромпропанлуу натрийн гидроксидын халуун усан уусмал нэмэх

• C. 1 бромпропанлуу натрийн гидроксидын спиртэн уусмал нэмэх

• D. Пропанол 2 ийн уурыг хөнгөнцагааны оксидтой халаах
   

Бромэтан нь натрийн гидроксидын шүлтлэг уусмалтай гидролизод орох урвал ямар механизмаар явагдах вэ?

• A. Хоёрдугаар эрэмбийн нуклеофил халагдах урвал

• B. Нэгдүгээр эрэмбийн нуклеофил халагдах урвал

• C. Хоёр дугаар эрэмбийн электрофил халагдах урвал

• D. Нэгдүгээр эрэмбийн урвал
   

Хлорэтений полимержилтээр  поливинил хлорид (PVC) үүсдэг. PVC полимер дахь С-С холбоог хлорэтений молекул дахь C=C холбоотой харьцуулна уу.

• A. Урт ба хүчтэй

• B. Урт ба сул

• C. Богино ба хүчтэй

• D. Богино ба сул
  1

Трихлорцууны хүчил (CCl₃COOH)-ийг гоо сайхны хагалгаа, арьсны эмчилгээнд ашигладаг. Энэ бодисыг цууны хүчлийг хлороор үйлчлэн гаргаж авдаг. Урвал ямар механизмаар явагдах вэ?

• A. Электрофил, нэгдэх

• B. Электрофил, халагдах

• C. Чөлөөт радикал, нэгдэх

• D. Чөлөөт радикал, хасагдах
   

Нуклеофиль ямар онцлогтой вэ?

• A. Үргэлж давхар холбоо руу довтолдог

• B. Чөлөөт хос электронтой

• C. Дан атом

• D. Сөрөг цэнэгтэй

Чихрийн шижин өвчний эмчилгээнд хэрэглэгддэг “Гамма-линолены хүчил” нь “Oenothera biennis” ургамлын үрэнд агуулагддаг.

                                    Гамма линолены хүчил

            Гамма линолейны хүчил хэдэн цис-транс изометртэй вэ?

• A.3

• B.6

• C.8

• D. 12

Аммонийн нэгдлүүд агуулсан газруудад агаарын бохирдол их байдаг. Энэ нь дараах урвал явагдсантай холбоотой.

Дараах илэрхийллийн аль нь энэ урвалд тохирохгүй вэ?

• A.Хүчил суурийн саармагжих

• B.Донор акцепторын холбоо үүсэх

• C.Ионы холбоо үүсэх

• D. Исэлдэн, ангижрах

Голын усанд Ca²⁺, Mg²⁺, CO₃^2-, HCO₃^-, Cl^- ба NO₃^- ион агуулагдана. Ундны усанд кальцийн гидроксид нэмэх үед ямар тунадас үүсэх вэ?

• A. . CaCl₂              

• B.CaCO₃          

• C.Ca(NO₃)₂

• D. Mg(NO₃)₂

Графикт өгөгдсөн температуртай үеийн хийн молекулын тоо ба энергийн хамаарлыг үзүүлжээ. Тодорхой хэмжээний энерги бүхий молекулууд мөргөлдсөнөөр химийн урвал явагддаг.

E_ид-хийн хоорондох катализа-тортай болон катализаторгүй үеийн идэвхжлийн энерги.

            Зурагт тохирох зөв илэрхийллийг сонгоно уу.

• A.E_ид1 катализатортай урвал, идэвхтэй мөргөлдөлт цөөн

     E_ид2 катализаторгүй урвал, идэвхтэй мөргөлдөлт их

• B.E_ид1 катализаторгүй урвал, идэвхтэй мөргөлдөлт цөөн

     E_ид2 катализатортай урвал, идэвхтэй мөргөлдөлт их

• C.E_ид1 катализатортай урвал, идэвхтэй мөргөлдөлт их

      E_ид2 катализаторгүй урвал, идэвхтэй мөргөлдөлт цөөн

• D.E_ид1 катализаторгүй урвал, идэвхтэй мөргөлдөлт их

      E_ид2 катализатортай урвал, идэвхтэй мөргөлдөлт цөөн

Зэсийн хүдрээс зэсийг электролизоор гарган авдаг. Хольцтой зэс нь бага хэмжээний алт, мөнгө агуулсан байдаг. Электролизын үед эдгээр металл нь анодын орчимд шаар үүсгэн тунадаг. Мөнгө яагаад шаар үүсгэсэн бэ?

• A.Мөнгөний ангижрах потенциал зэсээс их

• B.Мөнгө нь катод дээр ялгарах зэсээс их нягттай

• C.Мөнгө нь электролиттэй харилцан үйлчлээд усанд уусдаггүй мөнгөний хлоридын давс үүсгэнэ

• D.Мөнгө электролиттэй харилцан үйлчлээд усанд уусдаггүй сульфатын давс үүсгэнэ.

Устөрөгчийн хэт исэл нь ус ба хүчилтөрөгч үүсгэн аажмаар задардаг.

Үүсэхийн стандарт энтальпийн өөрчлөлтийн утгыг ашиглан урвалын стандарт энтальпийн өөрчлөлтийг олно уу.

• A.+98 кЖ/моль

• B.-98 кЖ/моль

• C.-196 кЖ/моль

• D. -947.2 кЖ/моль

Иодын талстыг зөөлөн халаахад ягаан уур үүсдэг.   Өгсөн мэдээлэлд тохирох зөв хариултыг сонгоно уу.  

Задарсан холбоо ба харилцан үйлчлэлийн хүчний төрөл ,   Ягаан өнгөтэй бодисын томьёо

• A.  Ковалент холбоо. (I-I)                                                     I

• B.Ковалент холбоо. (I-I)                                                      I₂          

• C.Туйлгүй молекул хоорондын хүч                                  I₂

• D. Туйлгүй болон - Туйлтай молекул хоорондын хүч    I₂

Аль урвалаар үүссэн нүүрстөрөгч агуулсан бүтээгдэхүүн нь органик урвалжаасаа бага холбооны өнцөгтэй байна вэ?

• A.Бром этан натрийн гидроксидын спиртийн уусмалтай харилцан үйлчлэх

• B.. Метан агаарт шатах

• C.Метан илүүдэл хлортой хэт ягаан туяаны үйлчлэлээр халах урвалд орох

• D Этений полимержих

Метаны буцлах температур неоныхоос их байдгийн шалтгааныг зөв тайлбарласан хариуг сонгоно уу.

• A.Метаны молекул неоны атомаас их масстай

• B.Метаны молекулууд устөрөгчийн холбоогоор холбогддог харин неоны атомууд устөрөгчийн холбоогоор холбогдохгүй

• C.Метаны молекул хоорондын харилцан үйлчлэлийн хүч неоныхоос их

• D. Метаны молекул туйлтай, харин неон туйлгүй