Дэлхийн үүслийн эхэн үед агаар мандалд нүүрстөрөгчийн нэгдлүүд, метан, аммиак зэрэг ихээр агуулагдаж, хүчилтөрөгч бараг байхгүй байсан. Агаар мандалд хүчилтөрөгч бий болоход нөлөөлсөн хүчин зүйлсийг нэрлэж, амьд биесийн цаашдын хөгжилд хэрхэн нөлөөлснийг тус тус 2-оос доошгүйг бичнэ үү.
Хөх ногоон замаг зэрэг нь фотосинтез явуулах болсноор агаар мандал дахь CO2 –ийг шингээн авч, О2 ийг ялгаруулах болсон. Ингэснээр агаар мандалд хүчилтөрөгч хуримтлагдаж, агаар мандал одоогийнх шигээ найрлагата болох эхлэл тавигджээ. Мөн үүний нөлөөгөөр озоны давхарга бий болж, амьд биеийг нарны хэт ягаан туяанаас хамгаалах болсноор амьд бие уснаас хуурай газарт гарах нөхцөл бүрджээ.
(Хүчилтөрөгч бий болоход нөлөлсөн хүчин зүйлсийг бичсэн бол 2 оноо, амьд биед үзүүлсэн нөлөөг тайлбарлаж бичсэн бол 2 оноо)
Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслийн үүрэгт үл хамаарах өгөгдлийг олно уу?
А. Суртал ухуулга хийх
В. Мэдээлэл олгох
С. Хяналт тавих шүүмжлэл өрнүүлэх
D. Иргэдийн санаа бодлыг төлөвшүүлэхэд туслах
Шугаман тэнцэтгэл бишийг бод
Ижил хуваарьтай болгосон бол – 1 оноо
Төсөөтэй гишүүдийг эмхэтгэж, шийдийг зөв олсон бол – 1 оноо
Фотосинтез үүссэн нь амьдралын цаашдын хөгжилд хэрхэн нөлөөлсөн бэ? 3 жишээгээр тайлбарлан бичнэ үү.
Фотосинтез үүссэнээр нийтлэг бүтэц, зохион байгуулалттай байсан амьд бие хооллох арга, бодисын солилцоогоороо ялгаатай амьтан, ургамал болж салахад нөлөөлжээ.
- Агаар мандалд хүчилтөрөгч хуримтлагдаж, озоны давхраа бий болов.
- хүчилтөрөгч бий болсноор амьсгалах үл явц хөгжив. тус бүр 1 оноо
Пермийн галавын уур амьсгалын өөрчлөлт нь ургамал, амьтны хөгжилд хэрхэн нөлөөлсөн бэ? Дүгнэлт гарган бичнэ үү.
Энэ галавт уул үүсэх үйл явц эрчимтэй явагдаж, чийглэг дулаан уур амьсгал хуурай уур амьсгалаар солигдов.Энэ үед жижиг оймууд идиоадаптацид орж, үрт оймууд устсан. Харин нүцгэн үрт ургамлууд үрээр үрждэг учраас хуурай газарт түгэн тархсан. тус бүр 1 оноо
Шувуу, сүүгээр бойжигчдын биеийн бүтцэд гарсан ароморфозоос 2-ыг нэрлэн бичнэ үү.
Биеийн температур тогтмол болсон, 4 тасалгаат зүрх гэх мэт тус бүр 1 оноо
Кайнозойн эринд шувуу, сүүгээр бойжигчид нь мөстлөгийн үеийг хэрхэн давж, цаашид ноёрхон хөгжсөн бэ? Үүний үндсэн шалтгааныг тайлбарлан бичээрэй.
Шувуу, сүүгээр бойжигчид бүлээн цустай, биеийн температур нь тогтмол болсноор мөстлөгийн үеийг даван туулж, олон газар суурьшихад тусалжээ. Мөн биеийн бүтэц нь нарийсч,уураг тархи, мэдрэлийн систем боловсронгуй болж хөгжиж, зүрхний 4 тасалгаат зүрхтэй болсон зэрэг нь сүүгээр бойжигчид ноёрхон хөгжихөд тусалжээ. Дээрх санааг гаргасан бол оноог өгнө.
Кайнозойн эринд шавжийн ангид гарсан ароморфозуудаас 3-г нэрлэж бичнэ үү. /Хүснэгт/
Трахейн систем хөгжсөн, далавчтай болсон, амны аппарат нь янз бүрээр хувьсан хөгжсөн. тус бүр 1 оноо
Хүснэгтийг нөхөж бичнэ үү. Хүний хөгжлийн үндсэн үе шатууд
- - -
Балар эртний хүн буюу архантроп, эртний хүний үе буюу палеонтроп, орчин үеийн хүн буюу неоантроп тус бүр 1 оноо
Зургийг нэрлэж, тайлбарлаарай.
I. А, В, D ,Е бүтцийн хэсгийг нэрлэж бичээрэй.
II. “С” дугаартай хэсгийг тайлбарлаж бичээрэй.
III. С хэсэгт тухайн бодисууд ямар химийн холбоогоор холбогддог вэ?
I. A- субстрат, В, D- энзим, Е- бүтээгдэхүүн бодис
II. Энзим, субстраттай холбогдож, энзим субстратын комплексийг үүсгэсэн байна.
III. Ионы холбооI хэсэгт тус бүр 0.5 оноо, II, III хэсэг тус бүр 1 оноо
Үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрх чөлөөний илрэх арга хэлбэрт үл хамаарах өгөгдлийг олно уу?
А. Мэдээлэх олж авах
В. Үг хэлэх
С. Хэвлэн нийтлэх
D. Тайван жагсаал цуглаан хийх
Ургамал, амьтны эсийн зургийг харьцуулан ажиглаад ялгаатай зүйлсээс 2-г нэрлэж, зурагт тэмдэглэнэ үү?
| Ургамлын эс | Амьтны эс | |
| төсөөтэй тал | ||
| ялгаатай тал |
Ургамлын эс- Амьтны эс-
Ургамлын эс-
Эсийн хана
Пластид, вакуоль том Амьтны эс-
Центриоль
Вакуоль жижигнүд тус бүрт дээрх ялгаануудаас нэрлэсэн бол тус бүр 0.5 оноо,зурагт 4-ыг тэмдэглэсэн бол тус бүр 0.5 оноо
Зөв өгөгдлийг олно уу? ................ гэдэг нь хүмүүс эрхээ хамгаалах гол нөхцөл нь хүний эрх, эрх чөлөөг хууль тогтоомжоор хэрхэн хамгаалж өгснийг мэдэх явдал юм.
А. Хүний эрхийн боловсрол
В. Хүний эрхийн мэдлэг
С. Хууль эрх зүйн боловсрол
D. Хууль зүйн мэдлэг
Дараах прокариот, эукариот эсийн ижил ба ялгаатай талуудаас тус тус 2-г зурагт нэрлэж тайлбарлаарай.
| Эукариот | Прокариот | |
| төсөөтэй тал | ||
| ялгаатай та |
Ижил талууд- мембран, цитоплазм, рибосом Ялгаатай талууд-Бөөм,
Митохондри, гольджийн аппарат, эндоплазмын торлог гэх мэт эсийн органойдууднүд тус бүрт доорх эрхтэнцрүүдээс аль нэгийг нь нэрлэсэн бол 0.5 оноо
Хүний эрх, эрх чөлөө зөрчигдсөн боловч төрийн байгууллагууд зохих ёсоор хүний эрхийг хамгаалаагүй тохиолдолд эрхийг нь сэргээн эдлүүлэх үүрэг хүлээсэн байгууллага аль нь вэ?
А. Хүний эрхийн үндэсний комисс
В. Шүүхийн байгууллага
С. Цагдаагийн байгууллага
D. Захиргааны шүүх
Зургийг ажиглаад асуултад хариулаарай.
I. Эсийн амьсгалын аль шатыг эхний сумаар заасан болохыг хэлнэ үү.
II. Энэ шатанд ашиглагддаг бодисыг нэрлэнэ үү.
III. Ямар бодис үүсдэг?
IV. Энэ процесс эсийн хаана явагдаж байна вэ?
V. Ямар хэмжээний энерги үүсэх вэ?
I. Анаэроб
II. Гликолиз
III. Пируват
IV. Цитоплазм
V. 2 ГФА тус бүр 1 оноо
Зургийг ажиглаад дараах асуултад хариулаарай.
I. Зурагт ургамлын ямар гормоны үйлчилгээг илэрхийлсэн байна вэ?
II. “А” зурагт тухайн гормон ургамлын аль хэсэгт ихээр агуулагдах вэ?
III. “b” дугаартай зургийг ажиглаад учрыг тайлбарлаарай.
I. Ауксин
II. b хэсэгт
III. Нарны гэрэл ургамлын эгц дээрээс тусвал ауксин гормон ургах шовгорт жигд тархаж, ургалт эгц дээшээ ургана. Харин нэг талаас гэрэл тусвал сүүдэр талд ауксин гормон ихээр хуримтлагдаж, тэр хэсгийн ургалт түргэсч, нар руу тэмүүлж ургадаг.I, II хэсэг тус бүр 1 оноо, III хэсэг 2 оноо
Иргэний төрийн байгууллагад өргөдөл, гомдол гаргаж шийдвэрлүүлэх эрхийг ямар хуулиар баталгаажуулж өгсөн байдаг вэ?
А. Үндсэн хууль
В.Боловсролын тухай хууль
С. Цагдаагийн албаны тухай хууль
D. Нийгмийн халамжийн тухай хууль
“Нэг цэгийн үйлчилгээ” – ний төвийн үйл ажиллагааны зарчимд үл нийцэх өгөгдлийг олно уу?
А.Баримттай байх
B.Чанартай байх
C.Хүртээмжтэй байх
D.Шуурхай байх
f(x)=6x2-6x+1 функц өгөгдөв. f(x) функцийн уламжлалыг ол.
A.12x-6
B.6x-6
C.x-6
D.2x-6
Зургийг ажиглаад дараах асуултад хариулаарай.
I. Зурагт ургамлын ямар гармоныг илэрхийлсэн байна вэ?
II. “а” зурагт тухайн гормон ургамлын a,b аль хэсэгт ихээр агуулагдаж байна вэ?
III. “b” дугаартай зургийг ажиглаад учрыг тайлбарлаарай.
A)
B)
I. Ауксин
II. b хэсэгт
III. Нарны гэрэл ургамлын эгц дээрээс тусвал ауксин гормон ургах шовгорт жигд тархаж, ургалт эгц дээшээ ургана. Харин нэг талаас гэрэл тусвал сүүдэр талд ауксин гормон ихээр хуримтлагдаж, тэр хэсгийн ургалт түргэсч, нар руу тэмүүлж ургадаг.I, II хэсэг тус бүр 1 оноо, III хэсэг 2 оноо
Эрх зүйн хэм хэмжээний онцлог шинжийг аль нь тодорхойлж чадах вэ?
А. Ойлгомжтой, тодорхой байх
B.Хуулийн заалт тодорхой бус, бүрхэг байх
C. Дагаж хэрэгжүүлэхэд хүндрэлтэй байх
D. Оролцогчид янз бүрээр тайлбарлах боломжтой байх
Эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхийн тухай олон улсын пактад тусгасан хүний эрхүүдийг тоочихдоо хамааралгүй зүйл дурьдсан бол аль нь вэ?
А.Амьд явах эрх
B. Сурч боловсрох эрх
C. Зохистой орон байраар хангагдах эрх
D. Эрүүл байх эрх
Зургийг ажиглаад дараах асуултад хариулна уу.
I. Энэ ямар үйл явц вэ?
II. Хаана явагддаг вэ?
III. 1 тоогоор юуг тэмдэглэсэн байна вэ?
IV. зРНХ ямар үүрэгтэй болохыг тайлбарлана уу..
I. Трансляци (Уургийн нийлэгжил )
II. Цитоплазм
III. м РНХ
IV. С тус бүр 1 оноо
Составьте предложение, не меняя порядка слов.
Вчера, мой, друзья, смотреть, фильм, о, Родина.
............................................................................... .
Вчера мои друзья посмотреть фильм о любви.
Иргэний болон улс төрийн эрхийн тухай олон улсын пактад тусгасан хүний эрхүүдийг тоочихдоо хамааралгүй зүйл дурдсан бол аль нь вэ?
А.Сурч боловсрох эрх
B. Амьд явах эрх
C. Боолчлолоос ангид байх эрх
D. Итгэл үнэмшилтэй байх эрх
Составьте предложение, не меняя порядка слов.
Мы, очень, любить, пирожки, с, мясо.
.......................................................... .
Мы очень любим пирожки с яблоками.
Зургийг ажиглаад асуултанд хариулна уу.
a) 1 дугаартай хүний цусны бүлгийн фенотипыг бичнэ үү.
b) 4-р бүлгийн цустай хүн ямар хүйстэй байна вэ?
c) Энэ гэр бүлийн хүүхдүүдийн хэдэн хувь нь эцэг эхийн цусны бүлэгтэй ижил байна вэ?
d) 3-р бүлгийн цустай хүүхэд хэдэн хувийг эзлэх вэ?
I. AO
II. Эм
III. 50%
IV. 25%тус бүр 1 оноо
Составьте предложение, не меняя порядка слов.
В, суббота, и, в, воскресенье, мы, отдыхать: ходить, в кино, гулять, в, парк, или, заниматься, спорт.
...................................................................................................................................................................................... .
В субботу и в воскресенье мы отдыхаем: ходим в библиотеку, на рынок, в магазины, в кинотеатр, в театр в кафе.
Составьте предложение, не меняя порядка слов.
В, свободный, время, мы, слушать, музыка, смотреть, телевизор, общаться, с, друзья.
.......................................................................................................................................................... .
В свободное время мы слушаем музыку, смотрим телевизор, читаем разные журналы и книги.
Составьте предложение, не меняя порядка слов.
Я, читать, по-русски, хорошо, потому что, я, много, заниматься.
...................................................................................................................... .
Я читаю хорошо по-русски, потому что каждый день я много занимаюсь.
Олон улсын хамтын нийгэмлэг хүлээн зөвшөөрч, олон улсын гэрээ, эрх зүйн хэм хэмжээгээр баталгаажуулсан эрх, эрх чөлөөг хангаж хамгаалах, хэрэгжүүлэх үүргийг хэн хүлээдэг вэ?
А. Улс орнуудын засгийн газар
B. Олон улсын хамтын нийгэмлэг
C. Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал
D. Улсын их хурал
Составьте предложение, не меняя порядка слов.
Мой, друг, заниматься, русский, язык, с, седьмой, класс.
..................................................................................... .
Мой друг занимается русским языком с седьмого класса.
Составьте предложение, не меняя порядка слов.
Вчера, они, играть, в, баскетбол, в, спортзал.
...................................................................................... .
Вчера они играли в баскетбол на школьной площадке.
Төр иргэдийн өмнө хүлээсэн үүргээ өөрийн байгууллага болон албан хаагчдаараа дамжуулан хэрэгжүүлэхийг юу гэж нэрлэдэг вэ?
А. Төрийн захиргаа
B. Захиргааны байгууллагууд
C. Захиргааны алба
D. Захиргааны хэлтэс
Составьте предложение, не меняя порядка слов.
Я, изучать, русский, и, английский, язык.
......................................................... .
Я изучаю русский и английский языки.
Составьте предложение, не меняя порядка слов.
Каждый, лето, дети, отдыхать, в, Сингапур.
................................................... .
Летом дети отдыхали в Сингапуре.
Хүний хромосомын зургийг ажиглаад асуултанд хариулна уу.
I. А, В зургууд ямар хүйсийн хүний кариотип бэ?
II. А хүний кариотип В хүнийхээс ямар ялгаатай байна вэ?
III. Аль зурагт Дауны хам шинжтэй хүний хромосомын бүрдлийг харуулсан байна вэ?, ийм хромосомтой хүнд ямар шинж илрэх вэ?
I. A, В зургууд эр хүйсийн хүний кариотип
II. А хүний кариотип 47 хромосомтой (21 дэхь хромосом трисом), В хүн 46 хромосомын хэвийн бүрдэлтэй.
III. А
Составьте предложение, не меняя порядка слов.
Я, любить, играть, в, компьютерный, игры.
............................................................... .
Я люблю играть в компьютерные игры.
Составьте предложение, не меняя порядка слов.
Мы, приехать, из, Монголия.
............................................ .
Мы приехали из Монголии.