Хүснэгтийн дутууг нөхөж гүйцээнэ үү.
.jpg)
a. Хурдыг тооцоолж олно уу.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b. Замыг тооцоолж олно уу.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c. Хугацааг тооцоолж олно уу.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
а. 50 км/ц, b. 21600 м с. 10 мин Тус бүр 2 оноо
Зургийг ажиглаад дараах асуултад хариулаарай.
a. Нарны цацрагийн хуваарилалтын зүй тогтлыг бичээрэй.
Нарны цацрагийн хуваарилалт урдаасаа хойшоо багасаж байна.
b.Нарны цацрагийн хуваарилалтад нөлөөлсөн хүчин зүйл юу вэ?
Дэлхий бөмбөрцөг хэлбэртэй учраас түний гадаргад ирэх цацрагийн хэмжээ экватороос туйлруугаа багасна.
с. Нарны цацрагийн хуваарилалтын зүй тогтол, температурын хуваарилалтын хооронд ямар хамаарал байна вэ?
Нарны цацрагийн жэмжээ багасахад температурын хэмжээ багасна.
Монгол орны уур амьсгалын диаграммыг ажиглаад дараах асуултад хариулаарай.
a. Хамгийн хүйтэн сар хэд вэ?
1-р сар
b. Хамгийн их ба бага температурын зөрөөг олоорой.
1-р сар -190С, 7-р сар +200C байна Зөрүү нь 390С
c. Хаврын улирал болох 3, 4 дүгээр саруудад салхины хурд их байгаа шалтгааныг тайлбарлана уу.
Хаврын улирал нь өвлөөс зуны улирал руу шилжих завасрын үе байдаг. Өвлийн их даралттай үеэс зуны бага даралттай үерүү шилжих завсрын улирал учраас салхины хурд их байна
Байгаль болон хүний үйл ажиллагаанаас үүдэлтэй физик, хими, биологийн олон төрлийн бохирдуулагчийн нөлөөгөөр байгаль орчин сөрөг талруугаа өөрчлөгдөхийг хүрээлэн буй орчны бохирдол гэнэ. Хотжилт эрчимтэй явагдахын хирээр олон төрлийн бохирдол бий болдог. Бохирдлын төрлүүдийг хүснэгтэд нөхөж бичнэ үү
|
Бохирдлын төрлүүд |
Хэлбэрүүд
|
|
Агаарын бохирдол |
- - |
|
Хөрсний бохирдол |
- - |
|
Усны бохирдол |
- - |
|
Гэрлийн бохирдол |
- - |
|
Дуу чимээний бохирдол |
- - |
|
Дулааны бохирдол |
- - |
|
Харагдах байдлын бохирдол |
- - |
Бохирдлын төрлүүд
Хэлбэрүүд
Агаарын бохирдол
- нүүрсний утаа
- тээврийн хэрэгслийн тортог
- химийн хөнөөлт бодис
- Цацраг идэвхит бодис
Хөрсний бохирдол
-Хог хаягдал
- Бордоо
- Химийн хорт бодис
Усны бохирдол
-Хог хаягдал
- мал амьтны ялгадас
Гэрлийн бохирдол
-Гудамжны гэрэлтүүлгүүд
-Хурц гэрэл
Дуу чимээний бохирдол
-Тээврийн хэрэгслийн дуу
-Спорт урлагийн арга хэмжээний дуу чимээ
Дулааны бохирдол
-Цемент, асфальтан замын халалт
-Тээврийн хэрэгслийн ялгаруулах дулаан
Харагдах байдлын бохирдол
- Өндөр барилгууд
-Нурсан байшин
- Бохир орчин
Зургийг ажиглан даалгавар гүйцэтгээрэй
a. Далайн 0м өндөрт хэмжсэн даралтыг ........................................гэнэ.
А. Хэвийн даралт
b. Гадарга өндөрсөхөд агаарын даралт хэрхэн өөрчлөгддөг вэ?
100м тутамд 10мб буурна
c. Далайн түвшинд агаарын даралт 1008мб байх үед A, Z цэгүүд тус бүрийн агаарын даралтыг тооцоолж бодно уу
А цэг- 1000м, В цэг 1800м А цэгт агаарын даралт 10мб-аар буурч 908мб байна. Харин В цэгт 828 мб байна.
a. Дараах дэлхийн газарзүйн зургийг ажиглаж даалгаврыг гүйцэтгээрэй.
Дэлхийн зурагт В үсгээр ямар далайг тэмдэглэснийг нэрлэн бичнэ үү.
....................................................................................................................................................................
Атлантын далай
b. Дэлхийн хамгийн том далайг нэрлэн бичнэ үү?
...................................................................................................................................................................
Номхон далай
c. Дараах хүснэгтийг ашиглан диаграмм байгуулж, дүгнэлт гарган бичээрэй.
|
Д/д |
Далайн нэр |
Талбай сая.км2
|
|
1 |
Номхон далай |
178.6 |
|
2 |
Атлантын далай |
91.5 |
|
3 |
Энэтхэгийн далай |
76.1 |
|
4 |
Хойд мөсөн далай |
14.7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Дүгнэлт..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Баганан диаграмм сонгон байгуулах
Харьцуулсан хүснэгтэд мэдээллийг ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй
|
Уур амьсгалд нөлөөлөх хүчин зүйлс |
Монгол |
Франц |
|
|
Дундад өргөрөгт орших учир сэрүүн уур амьсгалтай. |
Дундад өргөрөгт орших учир сэрүүн уур амьсгалтай. |
|
|
УБ хот ХӨ47055 ЗУ106053 оршдог |
Франц ХӨ48052 ЗУ 2019 оршдог |
|
|
Гадаргын дундаж өндөр 1580м. Өндөрлөг гадаргатай |
Газрын гадаргын 2/3 нь тэгш тал эзэлнэ |
|
|
Далайгаас алслагдсан |
Далайд ойр |
|
|
Өвөл Сибирээс хүйтэн агаарын масс ирдэг тул өвөл нь хүйтэн |
Гольфстримийн дулаан урсгалын нөлөөгөөр өвөл харьцангуй чийглэг, дулаан |
a. Уур амьсгалд нөлөөлөх хүчин зүйлсийг нэрлэж бичих
Уур амьсгалд нөлөөлөх хүчин зүйлс
Монгол
Франц
Газарзүйн байрлал
Дундад өргөрөгт орших учир сэрүүн уур амьсгалтай.
Дундад өргөрөгт орших учир сэрүүн уур амьсгалтай.
Орших өргөрөг
УБ хот ХӨ47055
ЗУ106053 оршдог
Франц ХӨ48052
ЗУ 2019 оршдог
Гадаргын хэлбэр
Гадаргын дундаж өндөр 1580м. Өндөрлөг гадаргатай
Ихэнх талбайн нь өндөрлөг гадаргатай.
Далай
Далайгаас алслагдсан
Далай эрэг дээр оршдог.
Агаарын масс
Сибирээс хүйтэн агаарын масс ирдэг тул өвөл нь хүйтэн
Гольфстримийн дулаан урсгалын нөлөөгөөр өвөл харьцангуй чийглэг, дулаан
b. Уур амьсгалын нөхцөл хүмүүсийн амьдралд хэрхэн нөлөөлдөг талаар 2 улсын жишээгээр тайлбарлана уу
Монгол – Эх газрын эрс тэс уур амьсгалтай, Франц – далайн чийглэг зөөлөн уур амьсгалтай
a Хүлэмжинд ямар ургамлыг голлон тариалдаг вэ?
b. Хүлэмжийн аж ахуйн ач холбогдлыг тайлбарлана уу ?
a. Хүлэмжинд ихэвчлэн нарны энерги, дулаан, чийгийг их шаарддаг ургамлыг тариалдаг. Жнь: Огурцы, помидор гэх мэт 1 оноо
b. Байгаль цаг уурын эрс тэс, хүйтэн сэрүүн уур амьсгалтай орнуудад өвлийн улиралд ил талбайд таримал ургамал ургуулах боломжгүй, зуны улиралд дулаанд дуртай ургамал тариалахад дулааны хангамж хүрэлцдэггүй, ургалтын хугацаа урттай ургамлын болц нь гүйцдэггүй зэрэг байгалийн бэрхшээлтэй нөхцлөөс шалтгаалан хүлэмж барьж жилийн турш хүн амын шинэ ургацын ногоогоор хангахад ач холбогдолтой. 2 оноо
Тоон мэдээллийг ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй.
|
№ |
Тээврийн төрөл |
Ачаа эргэлт |
|
Нийт |
100% |
|
|
1 |
Төмөр зам |
78,4% |
|
2 |
Авто зам |
21,5% |
|
3 |
Агаарын зам |
0,1% |
|
4 |
Усан зам |
- |
a. Бүтцийн диаграмм байгуулаарай.
зурах
b. Ачаа эргэлтийн хэмжээгээр төмөр замын тээвэр тэргүүлж байгаа шалтгааныг тайлбарлана уу
Их хэмжээний ачаа, олон тооны хүнийг тээвэрлэдэг учраас
Хүснэгт нөхөж бичнэ үү. ( Эрчимжсэн фермерийн аж ахуй ба бэлчээрийн уламжлалт аж ахуйн давуу ба сул талыг харьцуулан бичнэ үү.)
|
Эрчимжсэн фермерийн аж ахуй
|
Бэлчээрийн уламжлалт аж ахуй |
|
- - - |
- - -
|
Эрчимжсэн фермерийн аж ахуй
Бэлчээрийн уламжлалт аж ахуй
-Нэг малаас авах нэгж бүтээгдэхүүний хэмжээ их
-Малын ашиг шимийг бүрэн дүүрэн ашигладаг.
-Бүтээгдэхүүнийг зах зээлд борлуулдаг.
-Орлого, зарлагаа давах бүрэн боломжтой.
- Өрхийн хэрэгцээгээ хангадаг.
-Илүү гарсан багахан бүтээгдэхүүнийг зах зээлд борлуулдаг.
-Үр ашиг багатай
-Малын ашиг шимийг бүрэн дүүрэн ашиглаж чаддаггүй.
a. Дараах дэлхийн газарзүйн зургийг ажиглаж даалгаврыг гүйцэтгээрэй.
Номхон далайг ямар үсгээр тэмдэглэсэн байна вэ?
....................................................................................................................................................................
А
b. Дэлхийн бөмбөрцгийн хойд хэсэгт ямар далай оршдог вэ?
....................................................................................................................................................................
Хойд мөсөн далай
c. Дараах ойлголтуудыг зөв харгалзуулна уу?
|
1 |
Хойг |
a |
Эх газар болон арлыг тусгаарласан усан суваг |
|
2 |
Арал |
b |
Эх газар руу түрэгдсэн далайн хэсэг |
|
3 |
Булан |
c |
Ус руу түрж орсон эх газрын хэсэг |
|
4 |
Хоолой |
d |
Эргэн тойрон усаар хүрээлэгдсэн бага хэмжээний хуурай газар |
1c, 2d, 3b, 4a
Хүснэгт нөхөж бичнэ үү
1. Байгалийн нөөц
2. Нөхөн төлждөг нөөц
3. Эрдсийн нөөц
4. Шавхагддаггүй нөөц
Зургийг ашиглан асуултад хариулна уу
a. Далайн түвшин 0м өндөрт хэмжсэн даралтыг ..........................................гэнэ.
Хэвийн даралт гэнэ
b.4374м ба 2756м өндөртэй уулын оройд чанасан цайны аль нь түрүүлж буцлах вэ? Тайлбарлана уу
4374м өндөрт. Учир нь уулын оройруу агаарын даралт, температур багасаж, агаарын нягт багасна.
c. Аль уулын оройд цасан бүрхүүл үүсэх боломжтой вэ? Дүгнэлт хийнэ үү.
4374 м өндөрт. Учир нь өндөрсөх тусам агаарын хэм буурдаг учраас
a. Дараах хүснэгтэд өгөгдсөн зургуудаас Б зургийн нэрийг хүснэгтэд нөхөж бичнэ үү?
|
А. Гэрэл зураг |
Б. ............................................
|
В. Google map |
|
|
|
|
Google earth
b. Дараах хүснэгтийн А зураг буюу гэрэл зургийг дүрслэн бичнэ үү?
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Зургийн төв хэсэгт 2 гэр байна. Тэнгэр бараан үүлтэй. Өмнөд хэсэгт морь унасан хүүхэд хонио бэлчээж байна.Зүүн хойд хэсэгт уул харагдаж байна.
c. Газарзүйн зураг нь яагаад чухал хэрэгцээтэй вэ?
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Орон зайн цахим мэдээллийг ашиглан байгалийн болон нийгмийн газарзүйн төрөл бүрийн мэдээллийг олж авах боломжтой.
a. ХӨ450 дээр III.21, VI.22, IX.23, XII.22-ны өдрүүдэд үдийн нарны өндөр ямар байхыг тооцоолоорой.
b. Тооцоололын мэдээллээр график байгуулна уу?
c. Байгуулсан графикаа дүрслэж, дүгнэлт хийнэ үү?
a. Н=90-φ+& томьёо ашиглан бодолт хийнэ. 2 оноо
3-р сарын 21 –нд Н=90-45-0 H=45
VI.22 H=90-(45-23,5) H=68,5
IX.23 H=90-(45+0) H=45
XII.22 H=90-(45+23,5) H=21,5
b. нарны өндөр 2 оноо
80
60
40
20
III VI IX XII сар
c. Графикаа дүгнэнэ 2 оноо
a. Монгол орны уур амьсгалд арктик, сэрүүн орны, дулаан орны агаарын масс нөлөөлдөг. Эдгээр агаарын массууд ямар улиралд зонхилдог вэ?
b. Монгол орны уур амьсгал бүрэлдэн тогтоход агаарын масс хэрхэн нөлөөлдөг вэ? тайлбарлаарай.
a. Өвөл арктикийн агаар, зун дулаан орны агаарын масс нөлөөлнө.
b. Арктикийн агаар нэвтрэн орж ирвэл цаг агаар цочир хүйтэрч, хур тунадас орохгүй. Харин дулаан орны агаарын масс нэвтэрсэн тохиолдолд цаг агаар халж, хур тунадас орохгүй ган болно.
a.Зөвхөн байгаа газрынх нь уртраг нь өөрчлөгдөөд өргөрөг нь хэвээрээ байгаа бол хөлөг онгоц ямар зүгт явж байна вэ?
b.Зургаар илэрхийлээд тайлбарлаарай.
a. Баруунаас зүүн, эсвэл зүүнээс баруун тийш явж байна. 1 оноо
b.
2 оноо
a. Дараах газрын зургийг ажиглаж даалгаврыг гүйцэтгээрэй.
Анхны голдож нь Их Британи улсын ................................хотыг дайран өнгөрдөг.
Лондон хот
b. Хойд Америкийн эх газар нь.......................уртрагт оршиж байна.
Баруун уртрагт
c. Дэлхийн бөмбөрцгийг таллан хуваасан хамгийн урт зэргэдийг нэрлэн бичнэ үү?
....................................................................................................................................................................
Экватор буюу 0⁰
Дэлхийд тектоникийн 30 гаруй хавтан байдгаас 10-аад нь том бусад нь хэмжээгээр жижиг. Тектоникийн хавтангуудын хөдөлгөөний улмаас томоохон уул нуруу, гүн хонхор үүсэхээс гадна хавтангийн хил заагийн дагуу газар хөдлөх, галт уул дэлбэрэх үзэгдэл элбэг тохиолдоно. Газар хөдлөлт ихэвчлэн тохиолддог газруудыг зурагт тэмдэглэж, нэрлэнэ үү
Номхон далайн цагариг
Атлантын далайн гол уул, нурууд
Газар дундын тэнгисийн бүс
Зургийг ашиглан асуултанд хариулаарай
a. Монгол орон уур амьсгалын ямар бүсэд оршдог вэ?
Сэрүүн бүсэд
b. Уур амьсгалын сэрүүн бүсийн онцлогийг дурьдана уу
Жилийн 4 улирал ээлжилнэ. – Хавар, зун, намар, өвөл
c. Монгол орон “Эх газрын эрс тэс, хуурай уур амьсгалтай болоход нөлөөлсөн хүчин зүйлсийг тайлбарлана уу
Өндөрлөг гадаргатай, далайгаас алслагдсан, агаарын температурын зөрүү их
Зургийг ажиглан асуултанд хариулна уу
1 2
a. Зургийг ажиглаад уул тус бүрийг нэрлээрэй
1- галт уул, 2- атираат уул
b. Газрын гүнд орших халуун хайлмагийг.........................................гэнэ.
В. Магма гэнэ
c. Галт уул атираат уулаас юугаараа ялгаатай вэ? Тайлбарлана уу
Галт ууланд магм дээш нэвчих суваг, өрх тогоо байна. Харин атираат уулс нь тектоникийн хавтангууд түлхэлцэх хөдөлгөөний үр дүнд үүсдэг
Улаанбаатарт 2017.01.12-ны өглөө 6 цагт -290С, 12 цагт -170С, 17 цагт -150С, орой 21 цагт -210С байсан бол цаг агаарын урьдчилсан мэдээгээр энэ өдрийн агаарын хэмийг хэдэн хэм гэж мэдээлсэн вэ? Тооцоолно уу.
Дундаж утгыг бодож олно. ( -29-17-15-21)=-82/4=-20,5 0С
Хүн амын шилжилт хөдөлгөөнд нөлөөлөх байгалийн ба нийгмийн хүчин зүйлсийг ангилж бичнэ үү.
|
Түлхэгч хүчин зүйлс |
Татагч хүчин зүйлс
|
|
- - |
- -
|
Түлхэгч хүчин зүйлс
Татагч хүчин зүйлс
-ажлын байрны хомсдол
-байгалийн гамшиг
-дэд бүтцийн хөгжил муу гэх мэт
-байгаль цаг уурын тааламжтай нөхцөл
-ажлын байрны олдоц их
-дэд бүтэц сайн хөгжсөн гэх мэт
a. Дараах газрын зургийг ажиглаж даалгаврыг гүйцэтгээрэй
Дэлхийн гадарга дээрх аливаа байрлалыг уртраг ба өргөргөөр тодорхойлно. Энэ огтлолцлыг газарзүйн ............................................. гэж нэрлэдэг.
Газарзүйн солбицол
b. Экватортай зэрэгцээ татсан шугамуудыг юу гэж нэрлэдэг вэ?
.........................................................................................................................................................
Зэргэд
c. Австрали тив нь бүхэлдээ ямар өргөрөг, аль уртрагт оршиж байна вэ?
....................................................................................................................................................................
Австрали тив нь бүхэлдээ өмнөд өргөрөг, Зүүн уртрагт оршиж байна.
a. 2017 оны байдлаар Монгол улс 27346707 ямаа тоологдсон ба ямааны тоо хэт их өссөнөөс үүсэн гарах эерэг үр дагаваруудыг нэрлээрэй.
b. Ямааны тоо хэт өссөнөөс үүсэн гарах сөрөг үр дагаваруудыг тайлбарлаарай.
a. Эерэг үр дагавар - Ямааны гол ашиг нь ноолуур юм. 1оноо
b. Сөрөг: өсгөх сонирхол нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор бэлчээрийн даац хэтрэх, бэлчээр доройтоход нөлөөлж байна. 2оноо
Экспорт, импортын бүтцийг харьцуулж, асуултанд хариулаарай
a. Монгол улсын экспорт ба импортод голлох байр эзлэж байгаа орнуудыг нэрлэнэ үү
БНХАУ
b. Бусад орнуудын эзлэх хувийг тооцоолно уу
Экспорт- 18,5%, импорт – 59,3%
c. БНХАУ дийлэнх хувийг эзэлж байгаад дүгнэлт хийнэ үү
Том зах зээлтэй, ойрхон, тээврийн зардал бага гэх мэт
Тоон мэдээлэл ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй.
a. 2006 онд Монгол улсад үүрэн телефоны хэдэн компанийн үйл ажиллагаа явуулж байсан вэ? Нэрлэнэ үү.
А. Мобиком, Скайтел, Юнител
b. Хэрэглэгчдийн эзлэх хувь тогтмол өссөн компанийг тодорхойлж шалтгааныг тайлбарлана уу.
Юнител, хэрэглэгчдэд нийцсэн үйлчилгээ үзүүлдэг, тариф хямд
c. Гар утасны хэрэглээний давуу ба сөрөг талыг харьцуулан дүгнэнэ үү.
Давуу тал - Цаг хугацааг хэмнэнэ. Дэлхийн хаана ч байгаа хүнтэй харилцах боломжтой,Сул тал - цахим хог хаягдлын хэмжээ ихэсэх, байгаль орчин бохирдох, эрчим хүчний хэрэглээ ихэсэх, нөөцийн хэмжээ багасах
Графикийг ашиглан асуултанд хариулаарай.
А. Өөрийн орноос бусад оронлуу гаргаж байгаа бараа, бүтээгдэхүүнийг ....................................гэнэ.
А. Экспортын бараа
b. Монгол орны экспортын голлох 2 бүтээгдэхүүнийг нэрлэнэ үү
Нүүрс, зэс- түүхий эд
c. 2014 оноос хойш гадаад худалдааны тэнцэл өсөж байгаа нь улс орны хөгжилд хэрхэн нөлөөлж болохыг дүгнээрэй.
Гадаад худалдааны тэнцэл өсөж байгаа нь улс орны эдийн засаг сайжрах, ард түмний амьдрал сайжрахад гол нөлөөтэй.
Графикийг ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй
a. Хүн амын тоо ба өсөлтийн хувийг графикийн ямар төрлийг ашиглан дүрсэлсэн вэ?
Хүн амын тоо- Баганан диаграмм, Өсөлтийн хувь – Шугаман график
b. Хүн амын тоо хамгийн их өссөн оныг тодорхойл.
2011-2012 он
c. Хүн амын өсөлтийг хувь хэрхэн өөрчлөгдөж байна вэ? Энэ нь хүн амын цаашдын өсөлтөд хэрхэн нөлөөлөх вэ?
Өсөлтийн хувь нэмэгдэж байна. Цааашид хүн амын тоо нэмэгдэх хандлагатай
2014-2015 оны хоорондох мал сүргийн тооны өөрчлөлтийн зургийг ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй.
a. 2014 оныг 2015 оныхтой харьцуулахад ямар мал хамгийн их өссөн байна вэ?
Үхэр
b. Таваарын бүтээгдэхүүнээрээ тэргүүлэгч малыг нэрлэнэ үү.
Үхэр, мах, сүү, арьс шир гэх мэт
c. Үхэр сүргийг голлон өсгөдөг бүс нутгийг нэрлэж, учир шалтгааныг тайлбарлана уу?
Ойт хээрийн бүсд тунадасны хуваарилалт их, гадаргын ус элбэгтэй, үржил шимт хөрс ихтэй тул өвсний гарц, шим сайтай учраас мал өсгөхөд хамгийн тохиромжтой бүс бөгөөд үхрийг голлон өсгөдөг
Газарзүйн зураг ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй.
a. Хамгийн бага малтай аймгийг нэрлэнэ үү.
Орхон – 119750 мал
b. Орхон аймгийн малын тоо бага байгаагийн шалтгааныг тайлбарлана уу
Газар нутгийн талбай бага, газар тариалангийн гол бүс нутаг
c. Малын тоог хэт өсгөснөөр бэлчээрийн даац хэтрэх, улмаас бэлчээр доройтох, цөлжилт үүсэхэд гол нөлөө үзүүлж байгаа ба малын тоог хэт өсгөхгүйгээр авах ашиг шимийг нэмэгдүүлэх ямар боломж байгааг дурьдана уу.
Малын тоог бэлчээрийн даацад нийцүүлж өсгөвөл бэлчээрийн доройтлоос сэргийлэх боломжтой
Эрчимжсэн мал аж ахуйг хөгжүүлбэл нэг малаас авах нэгж бүтээгдэхүүний хэмжээ нэмэгдэнэ
Зургийг ажиглаад асуултанд хариулна уу.
1 2 3
a. Зураг бүрт байгалийн ямар үзэгдэл болж байна вэ? Нэрлэнэ үү
1- Газар хөдлөлт, 2- Цунами, 3- Галт уулшил
b. Эдгээр байгалийн үзэгдэлд нөлөөлсөн хүчин зүйлийг тодорхойлно уу
Дэлхийн дотоод энерги нөлөөлсөн.
Асуултанд хариулна уу.
Аргын тооллоор шинэ оны хамгийн эхний өдөр 1 сарын 1, хамгийн сүүлчийн өдөр 12 сарын 31 өдөр тогтмол байдаг бол билгийн тооллын хувьд үргэлж өөрчлөгдөж байдаг шалтгааныг тайлбарлана уу.
Дэлхий нарыг 365 хоногт 1 бүтэн тойрох хугацааг аргын жил гэнэ. Аргын тоолол ёсоор шинэ оны хамгийн эхний өдөр 1-р сарын 1 өдөр, хамгийн сүүлчийн өдөр 12 сарын 31 өдөр байна.
Дэлхийг тойрох сарны хөдөлгөөнийг тооцсон тооллыг Билгийн тоолол гэнэ. Билгийн тооллын нэг сар нь 29-30 хоногтой, жил нь 354 хоногтой байдгаас аргын жилээс 11 хоногоор богино болдог. Иймд зөрүүг гаргахын тулд 3 жил тутамд нэгтгэн, нэг илүү сар болгон нэмж тоолдог.4 жил тутамд 4 улирлын нэг нь илүү сартай байдагтай холбоотойгоор билгийн тооллын 24 улирлын эхлэх хугацаа нь аргын тооллын дээрх өдрүүдтэй тогтмол таардаггүй.
Схемийг нөхөж гүйцээгээрэй
Хүснэгт бүрийн зөв бичих
нэрлэсэн, шугаман
1:500 000
шугаман масштабын хуваарьт шилжүүлэх
Зургийг ашиглан асуултанд хариулна уу.
a. Газарзүйн зургийн тусгагийн төрлийг нэрлэнэ үү.
Туйлын азимут тусгаг
b. Уртраг ба өргөрөгийн шугамын хэлбэрийг зургаар илэрхийлнэ үү.
|
|
Зурагдсан хэлбэр |
|
Уртрагийн шугам |
|
|
Өргөргийн шугам |
|
А, В, С 3-н хүүхэд уулзахаар тохиролцжээ. Уулзахаар тохирсон газрыг газарзүйн зурагт тодорхойлно уу. (А хүүхэд оюутны хотхоноос азимутын 280 0 өнцөгт, В хүүхэд Чойжин ламын музейгаас азимутын 450 өнцөгт, С хүүхэд Сүхбаатарын талбайгаас азимутын 900 өнцөгт байрлах газар уулзахаар тохирчээ.)
a. Чи гэр бүлийн хамтаар аялалд явахаар бол ямар хэмжээтэй масштабтай газарзүйн зургийг сонгож авах вэ?
b. Шалтгаанаа тайлбарлаарай.
Тa. ом масштабын зураг сонгоно. 1 оноо
b. Учир нь том масштабын зураг нь бага хэмжээний газар нутгийг таних тэмдгийн тусламжтайгаар дэлгэрэнгүй үзүүлсэн зураг байна. 2 оноо
1:1000000 масштабтай зурагт 2 хотын хоорондох зай 3,4 см зайтай зурагдсан бол бодит зайг тооцоолж олно уу.
1:1000000 мб-ыг нэрлэсэн масштабт шилжүүлнэ, 1см-т 10км бол 3,4 см нь 34 км зайтай
Газарзүйн зургийн масштабуудыг том, дунд, жижиг масштабаар нь ангилж бичээрэй.
1:10000, 1:32000000, 1:100000, 1:250000, 1:400000, 1:3000000
|
Том масштаб |
Дунд масштаб |
Жижиг масштаб |
|
|
|
|
Том масштаб
Дунд масштаб
Жижиг масштаб
1:10000
1:100000
1:250000
1:400000
1:32000000
1:3000000
Тоон мэдээлэл ашиглан даалгавар гүйцэтгээрэй.
|
Сар |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
|
Тем 0С |
17.2 |
17.5 |
16.2 |
14.5 |
13.2 |
10.3 |
9.2 |
10.4 |
12.3 |
13.7 |
15.6 |
16.9 |
|
Тун мм |
0 |
0 |
9 |
14 |
97 |
143 |
105 |
58 |
31 |
9 |
6 |
3 |
a. Уур амьсгалын диаграмм байгуулна уу.
Диаграмм зөв байгуулсан бол
b. Энэ газар дэлхийн хаана, уур амьсгалын ямар бүсэд орших вэ?
1, 2 сарын агаарын хэм өндөр байгаа тул дэлхийн бөмбөрцгийн өмнөд хэсэгт оршино. Агаарын дундаж хэм + 100С тул дулаан бүсэд оршино
c. Уур амьсгалын байдалд дүгнэлт хийнэ үү
С. Тунадас бага , агаарын хэм өндөр ту л халуун, хуурай уур амьсгалтай газар